Relinen 01 Rioleing algemeen

• Bouwtechniek
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 1

Cursus Relinen 

Hebben jullie er ook zo'n zin in vandaag?

😒🙁😐🙂😃

Cursus inhoud 

1.0 Riolering algemeen                1.3.4 Overige onderdelen 

1.1 Neerslag en het riool               1.5 Gemeentelijk team riolering

1.2 Riolering stelsels                      1.6 Van GRP tot Opdracht

1.3 Onderdelen riool

1.3.1 De rioolbuis

1.3.2 De rioolput

1.3.3 Het rioolgemaal

Waar denk je aan bij het woord riolering?

1.0 Riolering algemeen

Ik zag, ik kwam en ik ging foetsie!

De eerste riolen

De Romeinen maakten in Nederland al gebruik van riolen. Maar nadat de Romeinen vertrokken, verdwenen de riolen. Pas in 1851 kwamen er opnieuw riolen. In Maastricht werd het eerste riool gelegd. Dit was een ondergronds gemengd riool. Dit riool voerde vervuild afvalwater af en loosde dit op het oppervlaktewater.

Praktijksituatie 1

Nou zeg snappen jullie dat nou vorige week hoorde we dat we naar Maastricht moesten en nu naar Delfzijl. Ze snappen er niks van op kantoor.

 

Chef ik heb het weerbericht bekeken en we mogen blij zijn, want in Maastricht regent het pijpen stelen en in Delfzijl schijnt de zon, krijgen we nog een kleurtje ook vandaag.

Waarom wijzigt de planning volgens jullie het vaakst?

Wijzigen van de planning

Als het even kan werken we natuurlijk liever aan een DWA riool tijdens hevige neerslag en proberen we bij droog weer als eerste de grote RWA riolen op te pakken. Dit doen we om zo veilig mogelijk te kunnen werken.

00:33

Hoe wordt de waterzuiveringsinstallatie ook wel genoemd?

1. RWZI
2. AWZI

01:16

Hoe noemen we dit type rioolstelsel? (waar regen en vuilwater samen worden afgevoerd)

1. Gemengd stelsel
2. Gescheiden stelsel

01:45

Hoe noemen we dit type rioolstelsel? (waar regen en vuilwater apart worden afgevoerd)

1. Gemengd stelsel
2. Gescheiden stelsel

1.1 Neerslag en het riool

In welke maand valt de meeste neerslag in Nederland?

In welke maand valt de minste neerslag in Nederland?

Neerslag in Nederland

In Nederland regent het 7% van de tijd. In deze periode valt er gemiddeld 800 mm/jaar.

Nederland heeft ongeveer een oppervlakte van 34000 km2 waar regenwater wordt opgevangen en afgevoerd, naar het oppervlakte water en de zuiveringsinstallatie.

In juli komt gemiddeld over het land 80 en in augustus 88 mm neerslag naar beneden. De eerste herfstmaand, september, kent een gemiddelde van 79 mm. In oktober neemt de hoeveelheid neerslag toe naar 84 mm en in november valt gemiddeld 82 mm. In de laatste maand van het jaar valt gemiddeld over het land 87 mm.

De droogste maand is april met 41 mm

Op welke locaties binnen Nederland valt de minste regen?

Op welke locaties binnen Nederland valt de meeste regen?

Hoeveel m3 regenwater water wordt er volgens jullie dagelijks afgevoerd.

1. 74 miljoen m3
2. 64 miljoen m3
3. 54 miljoen m3
4. 44 miljoen m3

De hoeveelheid m3 regenwater dat er dagelijks wordt afgevoerd is 74 miljoen m3.

Door het grote aanbod van regenwater en de beperkende afvoercapaciteit van het rioolstelsel. Is het noodzakelijk dat het riool ook gebuikt wordt als berging. 

Termen

R.W.A. = Regenwater afvoer 

H.W.A.= Hemelwater afvoer 

R.W.A. en H.W.A. zijn hetzelfde soort schoon water

  D.W.A. = Droog weer afvoer 

V.W.A. = Vuilwater afvoer 

D.W.A. en V.W.A. zijn hetzelfde soort afvalwater

Wat hoort niet in het rijtje thuis?

1. RWA
2. DWA
3. RDW
4. HWA

Wat hoort niet in het rijtje thuis?

1. RDS
2. DWA
3. VWA
4. HWA

Regen- en hemelwater zijn het zelfde soort schoonwater?

1. Waar
2. Niet waar

1.2 Rioleringstelsels

Hoeveel verschillende rioolstelsels zijn er?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

De riolering

Infrastructuur waarop je afvalwater loost, inzamelt en transporteert met ondergronds aangelegd systeem van buizen (riolen), putten en pompen in steden en dorpen.

Het doel van de riolering is het afvalwater en neerslag op een veilige en hygiënische manier afvoeren met verschillende soorten stelsels.

Riolering in Nederland

In Nederland ligt 126.000 km riolering waarvan ca. 97.000 km vrijverval riolering. Nagenoeg 100% van de huishoudens in Nederland is aangesloten op het riool. 

De overige huishoudens zijn aangesloten op een IBA. Individuele Behandeling van Afvalwater. Het bekendste IBA-systeem is de septic tank.

Rioolstelsel bestaande uit 1 leiding voor het af voeren van huishoudelijk afvalwater en regenwater naar een gemaal. Ook de kolken zijn op hetzelfde riool aangesloten.

Het gemengde rioolstelsel is in opspraak geraakt door het ongezuiverd lozen van rioolwater bij erge regenval en storing in het gemaal of de persleiding.

Wat voor stelsel is op de afbeelding weergegeven?

1. Gescheiden stelsel
2. Gemengd stelsel

Rioolstelsel bestaande uit 1 leiding voor het af voeren van huishoudelijk afvalwater en regenwater naar een gemaal. Ook de kolken zijn op hetzelfde riool aangesloten.

Het gemengde rioolstelsel is in opspraak geraakt door het ongezuiverd lozen van rioolwater bij erge regenval en storing in het gemaal of de persleiding.

Bergbezinkbassin of bergbezinkriool

Het verbeterd gemengde rioolstelsel onderscheidt zich van een gemengd rioolstelsel doordat er voor de overstort nog een buffer is ingebouwd.

Deze buffer wordt gevormd door een bergbezinkbassin of een bergbezinkriool.

Bergbezinkbak

Wat voor stelsel is op de afbeelding weergegeven?

1. Gescheiden stelsel
2. Gemengd stelsel

Bij een gescheiden rioolstelsel wordt het regenwater en het overige afvalwater apart (gescheiden) ingezameld. Het regenwater wordt via een regenwaterriool afgevoerd en geloosd op het oppervlaktewater. Het overige afvalwater wordt via een vuilwaterriool afgevoerd naar een gemaal en van daaruit verpompt naar een rioolwaterzuivering.

Regenwater dat op verharde oppervlakken (daken en straten) valt, neemt onderweg naar het laagste punt diverse vormen van verontreiniging mee. 

Een verbeterd gescheiden stelsel loost het eerste gedeelte van dit verontreinigde hemelwater alsnog op het DWA. Dit noemen we de First Flush.

Wie kent er nog een ander stelsel?

Opgeboeid stelsel

Een opgeboeid rioolstelsel houdt in dat het stelsel permanent vol met water staat door middel van interne overstorten, die afvoeren op een bemalen transportriool. Het opboeien van rioolstelsels is noodzakelijk gebleken, omdat de ondergrond zettingsgevoelig is.

en opgeboeid rioolstelsel houdt in dat het stelsel permanent vol met water staat door middel van interne overstorten, die afvoeren op een bemalen transportriool. Het opboeien van rioolstelsels is noodzakelijk gebleken in sommige delen van Gouda, omdat de ondergrond zettingsgevoelig is. Hierdoor kunnen lekkages ontstaan, wat in combinatie met hoge grondwaterstranden, kan leiden tot het instromen van grondwater in het rioolstelsel. Dit beïnvloedt de grondwaterstand, wat ongewenste effecten zoals paalrot en verdere zettingen tot gevolg kan hebben.

 

waar ben jij wel eens een opgeboeid stelsel tegengekomen?

Gouda

Waarom is het handig deze stelsels te herkennen?

Welk soort rioolstelsel zie je hier? Sleep de juiste benaming naar de afbeelding.

Gemengd stelsel

Verbeterd gemengd stelsel

Gescheiden stelsel

Verbeterd gescheiden stelsel

Welk soort rioolstelsel zie je hier? Sleep de juiste benaming naar de afbeelding.

Gemengd stelsel

Verbeterd gemengd stelsel

Gescheiden stelsel

Verbeterd gescheiden stelsel

Welk soort rioolstelsel zie je hier? Sleep de juiste benaming naar de afbeelding.

Gemengd stelsel

Verbeterd gemengd stelsel

Gescheiden stelsel

Verbeterd gescheiden stelsel

1.3 Onderdelen rioolstelsel

Welk soort leiding materiaal komen jullie het meest tegen in het werk?

Voor de aanleg van vrijverval riolering wordt in hoofdzaak gebruik gemaakt van de onderstaande materialen:

  Beton in combinatie met betonputten 72% van het totaal PVC buizen in combinatie met beton- kunststof putten 25% van het totaal 

De overige 3% bestaat uit Gres, GVK en HDPE buizen

Vervalt Leiding materialen

Voor de aanleg van vrijverval riolering wordt in hoofdzaak gebruik gemaakt van de onderstaande materialen:

                       Beton in combinatie met betonputten 72% van het totaal                 PVC buizen in combinatie met beton-  kunststof putten 25% van het totaal 

De overige 3% bestaat uit Gres, GVK en HDPE buizen

Hoeveel km rioolleiding renoveert GMB gemiddeld per jaar?

100 km per jaar

1.3.1 De rioolbuis

Voor de aanleg van vrijverval riolering wordt in hoofdzaak gebruik gemaakt van 

 Beton in combinatie met betonputten 72% van het totaal 

PVC buizen in combinatie met beton- kunststof putten. 25% van het totaal 

De overige 3% bestaat uit Gres, GVK en HDPE buizen

Kun je 1 verschil noemen voor het werken met beton- of pvc leiding?

Ei-vormige buis

Wereldwijd wordt veruit het meest gebruik gemaakt van ronde rioolbuizen. In Nederland liggen echter ook heel veel ei vormige buizen.  

De eivorm heeft een dubbelfunctie: bij geringe afvoer blijft een krachtige vloeistofstroom aanwezig, bij grote afvoer is er een aanzienlijk bergend en transporterend vermogen. 

Waarom is er in het verleden voor een ei vormige leiding gekozen?

1. Mechanisch sterker dan ronde buizen
2. Hogere stroomsnelheid minder bezonken afval
3. Grotere waterberging dan in een ronde buis
4. Dunnere buis minder beton dus goedkoper

Ken je nog andere soorten buizen?

Kap/ bak riolering

koker 

Gemetselde riolering

Vanaf welke diameter is een rioolleiding man toegankelijk?

1. < 600mm
2. >600mm

1.3.2 De rioolput

Putten

In rioolleidingen worden rioolputten opgenomen om:

• rioolstrengen te koppelen;
• inspecteren en reinigen van het riool;
• opnemen van hoekverdraaiingen in de put

De betonput

Betonputten kunnen worden toegepast in combinatie met zowel beton als PVC riolering. De betonput is opgebouwd uit een onderbak die uit één geheel bestaat. In de onderbak zijn de aansluitingen voor de rioolstrengen opgenomen.

Afhankelijk van de hoogte van de put worden er één of meerdere tussenstukken gebruikt om de put op de juiste hoogte te brengen. 

De rioolput wordt afgedekt met een kegelstuk of dekplaat waarop de uiteindelijke putrand wordt geplaatst.

De kunststofput

Kunststof putten worden uitsluitend gebruikt in combinatie met PVC buizen. Kunststof putten zijn beter bestand tegen de aantasting door chemische stoffen (b.v. H2S) dan betonputten. Om die reden worden kunststof putten veel toegepast in vuilwaterafvoerleidingen. De kunststofputten worden standaard rond van vorm gemaakt. 

Gemetselde put

Er bestaan ook nog steeds veel gemetselde putten. 

Deze kun je zowel rond als vierkant aantreffen. 

Is er verschil in het werken in een betonput of pvc-put?

Middels een putdeksel heb je toegang tot het riool. Zowel bij een kunststof als bij een betonnen put wordt meestal gebruik gemaakt van een gietijzeren putdeksel met een diameter van 52cm. 

Betonnen, (roestvrij)stalen of aluminium afdekkingen komen ook voor. Meestal zijn de putdeksels rond van vorm. Sporadisch kom je ook vierkante putdeksels tegen. 

Wat is het voordeel van een ronde deksel?

Wat betekent RW op een riooldeksel?

1. Regen Water
2. Riool Water

Wat betekent VW op een riooldeksel?

1. Vies Water
2. Vuil Water

Putdeksel en opschriften

Vaak tref je  de dorps- of stadsnaam aan op de put. 

Soms staat erop wat voor soort riool het betreft. De meest bekenden opschriften zijn: 

"REGENWATER", "VUILWATER", "DRAINAGE" en "POMPPUT".

In de rand van de put staan de afkortingen. Dit is handig om de goede deksel terug te leggen. 

Een echte rioolrat kan zonder de deksel te lichten al zien wat de stroomrichting is in het riool. Hoe?

 Sleep de afkortingen (boven) naar de  juiste volledige benaming (onder).

Regenwater

Vuilwater

Drainage

Pompput

Blus water riool

VW

BW

RW

DR

PP

1.3.3 Het rioolgemaal / pomp

Rioolgemaal

Een rioolgemaal staat op het laagste punt in een bemalingsgebied. Het pompt het afvalwater verder over een lange afstand naar een hoger gelegen gebied of RWZI.

De meeste gemalen worden op afstand bediend en bewaakt door telemetrie. Hierbij controleert een computer op een centrale post de werking van de gemalen. 

Benoem een nadeel van het afstand bedient worden van een gemaal

LockOut TagOut TryOut

Het gemaal wordt aangestuurd vanuit een centrale post op afstand, waarop jij als ploeg geen controle over hebt. Het is daarom niet altijd mogelijk om de LoToTo uit te voeren wat leidt tot een verhoogd risico.

Praktijksituatie 2

Nou zeg Chef ik snap er niks van alle afsluiters heb ik geplaatst en de druk verschillende keren gecontroleerd, maar nu staat er uit het niets afvalwater in de leiding. 

Weet jullie misschien wat er mis is?

Wat is er mis?

Mechanische riolering

Antwoord

De meeste problemen ontstaan door het niet bekend zijn van de persleiding. De gegevens van de persleiding zijn misschien niet bekend bij de gemeente, omdat het een gemaal betreft van een bedrijf of een waterschap. 

Niet in alle gevallen is een vrij verval riolering mogelijk of praktisch denk aan het platteland of woonboten. In die gevallen wordt veelal een mechanische riolering toegepast. Bij een mechanisch riolering wordt het afvalwater in een put verzameld. Zodra het waterpeil in de put een bepaald niveau heeft bereikt dan wordt de put automatisch geleegd.

Persput 

1.3.4 Overige onderdelen rioolstelsel

Schildmuur

Schildmuur, stuwvoorziening in buis (wordt dan stuwleiding of put (wordt dan stuwput) > ten behoeve van berging ín het rioolstelsel. Vertragen van afwatering zodat zuivering minder water ineens hoeft te verwerken bij hevige regenbui. In RW leiding om infiltratie en afvoer van grondwater te voorkomen (opgeboeid stelsel). 

PVC straatkolk

Betonnen straatkolk

Straat- of trottoirkolk vaak 'put' genoemd is een voorziening om regenwater af te voeren. Een kolk is aangesloten op een regenwater- of vuilwaterriool of soms op een directe afvoerleiding naar oppervlaktewater. 

Veel kolken hebben een stankscherm om te voorkomen dat gassen vanuit het riool overlast of gevaar opleveren.  

Veel kolken hebben een verdiept gedeelte waar zand en andere bezinkende delen (zoals bladeren en straatvuil) achterblijven.

BergBezinkBak

BBB Berg Bezink Bak of BBL Berg Bezink Leiding: Een berg(bezink)voorziening zorgt voor de berging of afscheiding van bezinkbare stoffen uit afvalwater van gemengde stelsels 

Overstort 

Een overstort is een kunstwerk met als doel het afvoeren van (pieken in) overtollig rioolwater vanuit de gemengde riolering naar het oppervlaktewater. 

 Het is een noodventiel, om te voorkomen dat in de bebouwde omgeving gebouwen, wegen en andere plekken onder water komen te staan en waar afvalwater gezondheidsrisico's oplevert

Huisaansluitingen

Huisaansluiting, is de aansluiting van een gebouw (woning of bedrijf) op het openbare riool. In de regel behoort het gedeelte tot de erfgrens bij het gebouw. Vanaf de erfgrens valt de leiding onder beheer van de gemeente en hoort het dus bij het rioolstelsel.

1.4 Gemeentelijke zorgplicht

Waar staan de letters GRP voor

1. Gelden Riolering Projecten
2. Gemeentelijk Riolering Plan

Gemeente en de riolering

De riolering in de openbare ruimte is van de gemeente. De gemeente zorgt ervoor dat het goed werkt zodat we ons afvalwater kwijt kunnen. Met controles, schoonmaken en reparatie zorgt de gemeente voor de riolering. Dit wordt vastgelegd in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Door goed te zorgen voor de riolering gaat de riolering langer mee, blijft het goed werken en wordt “water op straat” voorkomen. 

Watertaken gemeente

 De drie watertaken van de gemeente zijn:

1 Afvalwater van gebouwen naar de zuiveringsinstallatie brengen. De gemeente verwerkt al het afvalwater dat aangeboden wordt.

2 Regenwater inzamelen en in de grond of naar oppervlaktewater brengen. Maar alleen als de eigenaar van de grond of het gebouw dit zelf niet kan.  

3 Maatregelen nemen als de grondwaterstand te hoog of te laag is en daardoor steeds problemen geeft. 

Gemeenten hebben zorgplichten die wettelijk zijn vastgelegd. Zo is ook vastgelegd dat een gemeente zorgt voor het water. De drie watertaken van de gemeente zijn:

1 Afvalwater van gebouwen naar de zuiveringsinstallatie brengen. Daar wordt het afvalwater schoner gemaakt. De gemeente verwerkt al het afvalwater dat aangeboden wordt.

2 Regenwater inzamelen en in de grond of naar oppervlaktewater brengen. Maar alleen als de eigenaar van de grond of het gebouw dit zelf niet kan. Nu voeren veel gemeenten het regenwater van dakgoten en tuinen nog vaak wel af. Vanwege klimaatverandering, groei van steden en dorpen en het beperken van kosten kan dit niet meer altijd. De gemeenteraad beslist hierover in jouw gemeente.

3 Maatregelen nemen als de grondwaterstand te hoog of te laag is en daardoor steeds problemen geeft. Maar alleen als de effecten opwegen tegen de kosten. Ook hierover beslist de gemeenteraad.

Alle drie de watertaken betaalt de gemeente, als eigenaar van het riool, uit de rioolheffing. Dat is een belasting die alle inwoners en bedrijven in de gemeente betalen. 

Watertaken van de gemeente

 De drie watertaken van de gemeente zijn:

1 Afvalwater van gebouwen naar de zuiveringsinstallatie brengen. De gemeente verwerkt al het afvalwater dat aangeboden wordt.

2 Regenwater inzamelen en in de grond of naar oppervlaktewater brengen. Maar alleen als de eigenaar van de grond of het gebouw dit zelf niet kan.  

3 Maatregelen nemen als de grondwaterstand te hoog of te laag is en daardoor steeds problemen geeft. 

Uit welke gelden worden de watertaken betaald

Rioolheffing

Alle drie de watertaken betaalt de gemeente, als eigenaar van het riool, uit de rioolheffing. Dat is een belasting die alle inwoners en bedrijven in de gemeente betalen. 

1.5 Gemeentelijk team riolering

Team 

Binnen de meeste gemeenten zijn er drie mensen die zich bezighouden met het beheer en onderhoud van het riool: 

• de rioolbeheerder;
• de toezichthouder;
•  de directievoerder

Rioolbeherder

De werkzaamheden van een rioolbeheerder hebben niet alleen te maken met bestaande rioleringen. Denk aan het opstellen van richtlijnen, verduurzamingsprojecten, stedelijk waterbeheer, nieuwbouwprojecten, renovatieprojecten en aan werkzaamheden met betrekking tot grondwater. 

Toezichthouder

Tijdens een project wordt er vaak een

 toezichthouder benoemd. Als toezichthouder houd je natuurlijk toezicht en controleer je of mensen, bedrijven, organisaties en andere instanties zich aan bepaalde voorschriften en regels houden. 

Directievoerder

De gemeentelijke directie water en riolering is over het algemeen verantwoordelijk voor het opstellen van begrotingen, contracten, bestekken, het maken van onderhoudsramingen, kostenbewaking, de financiële afwikkeling van projecten en het controleren van uitvoerende bedrijven.

1.6 Van GRP tot opdracht

Van GRP plan tot Opdracht Renovatie

Samen met de rioolbeheerder zal de directie bepalen wat er aan het riool moet gebeuren om het zo optimaal mogelijk te kunnen laten functioneren en te voldoen aan de genoemde watertaken op korte en lange termijn. Hierbij wordt vaak een afweging gemaakt tussen de kosten en het effect van de maatregel (vervanging en/of renovatie). Soms kiest men voor vervanging en soms voor renovatie. Zo wordt bij een wegreconstructie vaak eerder gekozen voor vervanging in combinatie met de aanleg van een gescheiden stelsel. Het wegdek is er immers al af, en een sleuf graven voor een nieuwe riolering is op dat moment relatief minder ingrijpend. Op een drukke weg of in een winkelstraat daarentegen is renovatie wellicht een betere optie, omdat het voor aanzienlijk minder overlast zorgt. Bij een enkele scheur in de leiding is ook reparatie zelfs vaak nog een mogelijkheid. Dat is vaak goedkoper dan renovatie.

Wanneer eenmaal is besloten wat er gedaan moet worden aan het riool, zal men overgaan tot het opstellen van een contract of bestek. Hierin staat precies beschreven wat er moet worden uitgevoerd. De gemeente nodigt vervolgens vaak een aantal bedrijven uit om zich in te schrijven voor deze opdracht. Dat heet “aanbesteding”. Het bedrijf dat aangeeft het werk voor de laagste prijs (of soms met het beste plan) te kunnen maken krijgt de opdracht.

Eenmaal opdracht, dan begint het echte werk: de Voorbereiding.....

Maar eerst nog even dit...... De gemeente beheert veruit het meeste riool en is daarmee onze grootste opdrachtgever, maar welke opdrachtgevers kennen we verder nog naast de gemeenten?

Antw: particulieren, bedrijven, rijksvastgoed (defensie), waterschappen, prorail, provincies

Vraag: Kun jij aangeven wie het meeste riool beheert (in volgorde van groot naar klein) 

Vervanging, renovatie of reparatie

Samen met de rioolbeheerder zal de directie bepalen wat er aan het riool moet gebeuren om het zo optimaal mogelijk te kunnen laten functioneren en te voldoen aan de genoemde watertaken op korte en lange termijn. 

Hierbij wordt vaak een afweging gemaakt tussen de kosten en het effect van de maatregel (vervanging en/of renovatie).

Soms kiest men voor vervanging, renovatie of reparatie.

Vervanging

Bij vervaging van een weg constructie

 wordt er gekozen voor een vervanging eventueel in combinatie met het aanbrengen van een ander type stelsel.

Het wegdek is er immers al af, en een sleuf graven voor een nieuwe riolering is op dat moment relatief minder ingrijpend. 

Vervanging na het bereiken van de levensduur.

Renovatie

Op een drukke weg of in een winkelstraat daarentegen is renovatie wellicht een betere optie, omdat het voor aanzienlijk minder overlast zorgt. 

Inschrijven voor opdrachten

Wanneer is besloten wat er gedaan moet worden aan het riool, zal men overgaan tot het opstellen van een contract of bestek. 

In het bestek staat precies beschreven wat er moet worden uitgevoerd. 

Inschrijven voor opdrachten

 De gemeente nodigt vervolgens vaak een aantal bedrijven uit om zich in te schrijven voor deze opdracht. Dat heet “aanbesteding”. Het bedrijf dat aangeeft het werk voor de laagste prijs (of soms met het beste plan) te kunnen maken krijgt de opdracht. 

Voorbereiding

Eenmaal opdracht, dan begint het echte werk voor GMB: 

de Voorbereiding.

Maar eerst nog even dit.

De gemeente beheert veruit het meeste riool en is daarmee onze grootste opdrachtgever, maar welke opdrachtgevers kennen we verder nog naast de gemeenten? 

Noem eventuele opdrachtgevers.

Antwoord

Bedrijven, rijksvastgoed (defensie), waterschappen, Prorail en provincies 

Wie is de grootste, middelgrote en kleinste beheerder van het Nederlandse rioleringsstelsel? Grootste beheerder: 1, middelgrote beheerder: 2 kleinste beheerder: 3.

1

Gemeentes

Waterschappen

Rijksvastgoed

2

3

Einde deel 1

01 Riolering algemeen