Les 2 sociale verhoudingen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, havo, vwo
• Leerjaar 1

Eindproduct

• Test jezelf (60%)

Leerdoel 1 en 2

• Instagram tijdlijn

Leerdoel 3

Feodalisme (leenstelsel

• Karel de Grote kon zijn land niet alleen besturen.
  
• Daarom kreeg hij hulp van vazallen: mannen die met hem meevochten
  

• Zijn trouwste vazallen kregen als beloning ieder een gebied in leen. 
  
• Zij mochten dit namens hem besturen: zij werden zijn leenmannen.

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Het leven op een domein

Op deze afbeelding zie je een voorbeeld van een domein. 
Op het domein werd z'n beetje alles verbouwd en geproduceerd wat nodig waas om te leven. De domeinen waren zelfvoorzienend. Anders gezegd: er was sprake van autarkie. Ieder domein had zijn eigen kerk(je), molen, bierbrouwerij, smid, visvijver omliggende bossen en akkers. 

Sociale verhoudingen in de Middeleeuwen

Hofstelsel

• Boeren zochten bescherming 

• In ruil leverden zij hun grond in bij de heer.
  

• De boeren waren horigen geworden. 

Plichten horigen

• Pacht betalen in natura (=       deel van de oogst) 
• Herendiensten verlenen
• Deel van het land van de heer bewerken
• Op het land van de heer               blijven

Plichten heer

• Bescherming bieden aan de horigen
•  Oorlog voeren
• Domein besturen

Rechten horigen

• Vrij op zondag en feestdagen 
• Deel van de oogst zelf houden
• Bescherming krijgen

 

Rechten heer  

• Herendienst ontvangen
• Pacht ontvangen

Vrije boeren 

• Eigen stukje land
• In tijd van oorlog meevechten met domeinheer 

• Kostte tijd en geld --> eigen wapenuitrusting betalen 

• Vrije boer zijn had dus niet alleen voordelen...

Mysteriespel 

Wie heeft het graan gestolen?

Tekst

• Graaf Egibald
• Vrije boer Dirk
• Horige boer Frederik
• Dochter van Boer Frederik
• Rentmeester Frans
• Vrouw van boer Hendrik

Weektaak 2

• Je plaatst berichten vanuit de 3 standen en laat zien welke rol zij in de Middeleeuwen speelden

• Je laat mensen uit de drie standen op elkaars berichten reageren

• Je laat zien wat de verschillen tussen een horige en vrije boer zijn
  

• Je laat zien wat de voor- en nadelen zijn van een vrije boer of horige boer zijn
  

• Je laat zien hoe het leven op een domein eruit zag
  
• De woorden domeinheer, hofstelsel, pacht en herendiensten worden gebruikt

Tekstboek pagina 95 tot en met 97

Weektaak 1

• Je laat zien over welk rijk Karel de Grote heerste
  
• Je laat zien hoe Karel de Grote zijn rijk bestuurde
  
• Je laat zien welke plichten leenmannen hadden
• Je laat zien hoe er politieke verdeeldheid ontstond na de dood van Karel de Grote
  
• Je laat zien hoe een domein eruit zag
  

 Minimale eisen

• De woorden leenheer, leenman en feodalisme worden gebruikt
• Minimaal 5 berichten

Tekstboek pagina 88 tot en met 90