Les 11.1 Fossiele brandstoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Les 11.1 Fossiele brandstoffen

Planning

• Vlamkleuring
• Nakijken 2 t/m 8 (blz 231)
• Les 11.1 Fossiele brandstoffen
• Maken opgaven

Nakijken: 2 t/m 8 (blz 231)

2

• Kopernitraat

3

• a) B
• b) Brandstof: alle natrium is opgebrand.

4

• Maikel probeert beide zouten in water op te lossen. 
• Het magnesiumchloride lost op en geeft een kleurloze heldere oplossing. 
• Het ijzer(II)fosfaat lost niet op, waardoor een troebel mengsel (suspensie) wordt gevormd.

5

• A

6

• Alleen Fatmanur gebruikt een juiste methode, want door het toevoegen van magnesium-ionen ontstaat een neerslag met de carbonaat-ionen en niet met de sulfaat-ionen. Daarmee toon je de eventuele aanwezigheid van de carbonaat-ionen aan. 
• Als je natriumchloride zou toevoegen, ontstaat er geen neerslag met de carbonaat-ionen, dus kun je de aanwezigheid hiervan ook niet aantonen.

7

• a) D
• b) B
• c) A
• d) A

8

• a) Cu2+-ionen / koperionen
• b) een carbonaatzout, bijvoorbeeld natriumcarbonaat, of een fosfaatzout, bijvoorbeeld natriumfosfaat

Les 11.1 Fossiele brandstoffen

aardolie & aardgas

• Aardolie: mengsel van duizenden organische stoffen.
  
• Aardgas: bestaat voornamelijk uit methaan, CH₄.

• Koolwaterstoffen: verbindingen die zijn opgebouwd uit koolstof- en waterstofatomen (C en H-atomen)
  

Fossiele brandstoffen

Fossiele brandstoffen:

• Meest gebruikte brandstoffen door de mens.
  
• Zijn miljoenen jaren geleden ontstaan uit dierlijke/plantaardige resten.
  
• Aargas, aardolie en steenkool. 

Verwerking aardolie

• destillatie ruwe aardolie (in een aardolieraffinaderij) wordt in verschillende fracties gescheiden.
  
• Fractie: mengsel van een aantal koolstofverbindingen waarvan de kookpunten niet veel verschillen.
  
• Gefractioneerde destillatie.
  

Verwerking aardolie

• Fractie: mengsel van een aantal koolstofverbindingen waarvan de kookpunten niet veel verschillen.
  
• Gefractioneerde destillatie.
  

Verwerking aardolie

Brandstoffen: gas (lpg), benzine, kerosine, diesel- en stookolie.

• Diesel- en stookolie zwavel aanwezig: ontzwavelen.
  

Asfaltbitumen (asfaltbeton) en smeerolie.
Nafta: om kunststoffen van te maken.

• Kunststoffen (plastic) worden gemaakt in de petrochemische industrie: chemische industrie die met grondstoffen afkomstig van aardolie werkt.
  

Medicijnen: grondstoffen van aardolie.

toepassingen

• Na destillatie ondergaan de stoffen nog diverse bewerkingen
• Bijvoorbeeld ontzwavelen. 
• ''chemie'': uit de fractie chemie maakt de petrochemische industrie bruikbare grondstoffen. Worden gebruikt voor de productie van kunststoffen, medicijnen, cosmetica, enz. 

Maken: 7 t/m 10, 12 t/m 15 en 17 (blz 92)

7

• a) A
• b) (gefractioneerde) destillatie

8

• C

9

• B en D

10

• De stoffen in aardolie zijn opgebouwd uit koolstof en waterstof. 
• Dat zijn niet-metalen. 
• Dus moleculaire stoffen

12

• a) koolstofdioxide: Door kalkwater leiden. Het kalkwater wordt dan troebel.
  
• water: Over wit kopersulfaat leiden. Het kopersulfaat kleurt dan blauw.
• b) Benzine is brandgevaarlijk, dus het pictogram voor licht ontvlambaar (1) moet op de fles staan.

13

• a) D
• b) Benzine, want benzine heeft een lager kooktraject dan stookolie

14

• a) CO₂, H₂O en SO₂
• b) D

15

• totale massa C₄H₁₀S: 
• 4 x C            4 × 12 = 48
• 10 x H          10 x 1 = 10 
• 1 x S            1 x 32,1 = 32,1
•                                 ---------+
•                                  90,1 u

• Het massapercentage S is dus in C₄H₁₀S: 
• 32,1: 90,1  × 100% = 35,6%

14

• a) Methaan
• b) D
• c) F