5.2 De overheid en de economie

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

5 Hoe werkt de overheid

5.2 De overheid en de economie

5.2 De overheid en de economie

Leerdoelen

• Ik kan aan de hand van een voorbeeld herkennen of er sprake is van marktwerking.
• Ik kan voorbeelden geven op welke manier de overheid de economie beïnvloed.
• Ik weet wat het CBS, CPB en de SER doen voor de overheid. 
• Ik kan overheidsmaatregelen noemen die ervoor zorgen dat een recessie beëindigd wordt.

Voorbeeld collectieve
voorziening in de gemeente.

In de collectieve sector heb je altijd te maken met marktwerking

1. Juist
2. Onjuist

Door marktwerking is er concurrentie tussen bedrijven

1. Juist
2. Onjuist

5.2 De overheid en de economie

Marktvormen

Verschillende marktvormen:

• planeconomie (geen marktwerking)
• vrije markteconomie (alleen maar marktwerking)
• sociale markteconomie: overheid grijpt in wanneer ze dat nodig acht
    - minimumloon
    - ARBO-wet
    - uitkeringen

Marktvorm waarbij er geen sprake is van marktwerking

1. Vrijemarkteconomie
2. Planeconomie
3. Sociale markteconomie

De Franse overheid bevriest de gasprijs.

1. vrije markt
2. planeconomie
3. sociale markteconomie

In Noord-Korea bepaalt de overheid de prijzen van producten.

1. vrije markt
2. planeconomie
3. sociale markteconomie

In Oostenrijk kent men geen minimumloon.

1. vrije markt
2. planeconomie
3. sociale markteconomie

Selin denkt dat marktwerking nadelig is voor de kwaliteit van producten. Mariam is dat niet eens met Selin.
Wie heeft/hebben gelijk ?

1. Selin
2. Mariam
3. Beide
4. Geen van beide

5.2 De overheid en de economie

Belangrijke instellingen

De overheid wordt geïnformeerd door:

• Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) verzamelt gegevens
• Het Centraal Planbureau (CPB) berekent het effect van een overheidsmaatregel
• De Sociaal Economische Raad (SER) geeft advies aan de overheid 

Wie adviseert?

De overheid wil weten wat het effect is van een belastingverlaging op de overheidsfinanciën.

1. Centraal Bureau voor Statistiek
2. Centraal Planbureau
3. Sociaal Economische Raad

Wie adviseert?

De overheid wil weten hoeveel werklozen er zijn.

1. Centraal Bureau voor Statistiek
2. Centraal Planbureau
3. Sociaal Economische Raad

Wie adviseert?

De overheid wil advies over een verhoging van uitkeringen.

1. Centraal Bureau voor Statistiek
2. Centraal Planbureau
3. Sociaal Economische Raad

5.2 De overheid en de economie

Belangrijke instellingen

De overheid wordt geïnformeerd door:

• Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) verzamelt gegevens
• Het Centraal Planbureau (CPB) berekent het effect van een overheidsmaatregel
• De Sociaal Economische Raad (SER) geeft advies aan de overheid 

5.2 De overheid en de economie

BBP en economische groei

Als het bbp (totale waarde van de productie in een land) stijgt is er economische groei.

Gevolgen overheid:

• meer inkomsten (meer belastingsopbrengst)
  
• minder uitgaven (minder uitkeringen)

Als winsten van bedrijven en inkomens van werknemers toenemen, stijgt het nationaal inkomen.

5.2 De overheid en de economie

Verschil recessie en crisis

Recessie

Economische groei is 2 kwartalen na elkaar lager dan in de voorgaande periode.

Economische crisis

• als recessie langere tijd duurt
• als het bbp krimpt

5.2 De overheid en de economie

Overheid stimuleren economie

De overheid kan de economie stimuleren door:

• te investeren in infrastructuur
• inkomstenbelasting te verlagen
• subsidie voor vernieuwende bedrijven subsidie
• verbetering van onderwijs

5.1 Stuurt de overheid de economie

Leerdoelen

• Ik kan aan de hand van een voorbeeld herkennen of er sprake is van marktwerking.
• Ik kan voorbeelden geven op welke manier de overheid de economie beïnvloed.
• Ik weet wat het CBS, CPB en de SER doen voor de overheid. 
• Ik kan overheidsmaatregelen noemen die ervoor zorgen dat een recessie beëindigd wordt.