1. Bestaansmiddelen en werk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Bestaansmiddelen

Ga rustig zitten op je plek

Pak je boek, schrift en pen alvast op tafel

Leg je iPad dicht op tafel

Wat doen deze mensen voor werk?

En: wáárom doen ze dat werk?

De meeste volwassen mensen doen werk om geld (inkomen) te verdienen. Daar leven ze van.

Manieren om een inkomen te krijgen, noemen we bestaansmiddelen.

Wat gaan we leren?

In dit hoofdstuk:

Over de verschillende sectoren waar mensen hun geld verdienen, en hoe die sectoren eruit zien.

Deze les:

- Je leert welke sectoren we kennen in banen

- Je leert welke drie productiemiddelen je nodig hebt om iets te maken.

De sectoren:

Primaire (eerste) sector.

Hier worden producten uit de natuur gehaald. Landbouw, mijnen, enz.

Secundaire (tweede) sector.

Hier wordt iets met de producten gemaakt. Fabrieken, de bouw, enz.

Tertiaire (derde) sector.

Hier wordt een dienst verleend. Leraar, dokter, kassière enz.

Soms is dienstverlening niet bedoeld om winst te maken.

Je doet iets voor burgers (inwoners) van het land.

We noemen dat werk (diensten zonder winst) soms ook de quartaire sector.

In welke sector werken jouw ouders/verzorgers?

Primaire

Secundaire

Tertiaire

Quartaire

Weet ik niet

In welke sector werkt mevrouw Seldenthuis?

1. Secundaire sector
2. Tertiaire sector
3. Quartaire sector
4. Mevrouw werkt helemaal niet

Volwassen mensen die werk doen of willen doen, noemen we de beroepsbevolking (de bevolking met/op zoek naar een beroep).

In Nederland werkt het grootste deel van de beroepsbevolking in de dienstverlening. Dat is vaak zo in rijke landen.

Een deel van de mensen is goederenproducten: zij maken iets.

Om iets te maken, heb je productiemiddelen nodig:

- Natuur

- Arbeid

- Kapitaal

Natuur: stoffen die je nodig hebt voor hetgeen dat je maakt (bv. hout).

Arbeid: het betaalde werk dat mensen doen.

Kapitaal: het geld, de gebouwen, machines enz. die je nodig hebt om het product te maken.

Dit hebben we geleerd:

- Je kan benoemen welke sectoren van werk er zijn

- Je kan een voorbeeld geven bij elke sector

- Je kan uitleggen welke drie productiemiddelen nodig zijn om iets te maken

Aan de slag

Maak: de opgaven in deze LessonUp.

Hoe? In je schrift. Gebruik je basisboek (B193 en B194) bij de opdrachten.

Met wie? Je mag samenwerken met je buur.

Klaar? Noteer in je schrift de leerdoelen van deze les en schrijf de antwoorden/uitwerkingen erbij.

Tot hoe laat? 5 minuten voor het einde van de les.

Opdracht 1

Lees B193.

a. Leg in eigen woorden uit wat bestaansmiddelen zijn.

b. Wat is de belangrijkste reden dat mensen werk gaan doen?

Opdracht 1

a. Leg in eigen woorden uit wat bestaansmiddelen zijn.

Bestaansmiddelen zijn manieren om aan een inkomen te komen.

b. Wat is de belangrijkste reden dat mensen werk gaan doen?

Ze willen geld verdienen zodat ze hun huis, eten, kleding etc. kunnen betalen.

Opdracht 2

Lees B193.

a. Welke vier sectoren voor werk zijn er?

b. Welk beroep zou jij later willen hebben?

c. Bij welke sector past dit beroep?

Opdracht 2

a. Welke vier sectoren voor werk zijn er?

De primaire, secundaire, tertiaire, en quartaire sector.

b. Welk beroep zou jij later willen hebben?

Eigen antwoord.

c. Bij welke sector past dit beroep?

Eigen antwoord.

Opdracht 3

Lees B193.

a. Noem twee voorbeelden van een beroep uit de primaire sector.

b. Noem twee voorbeelden van een beroep uit de secundaire sector.

c. Noem twee voorbeelden van een beroep uit de tertiaire sector.

d. Noem twee voorbeelden van een beroep uit de quartaire sector.

Opdracht 3

a. Noem twee voorbeelden van een beroep uit de primaire sector.

Bv.: boer, mijnwerker, visser.

b. Noem twee voorbeelden van een beroep uit de secundaire sector.

Bv.: timmerman, pottenbakker, bouwvakker.

c. Noem twee voorbeelden van een beroep uit de tertiaire sector.

Bv.: winkelier, makelaar, pakketbezorger.

d. Noem twee voorbeelden van een beroep uit de quartaire sector.

Bv. arts, leraar, brandweerman/vrouw.

Opdracht 4

Lees B193 en bekijk de figuur op de volgende slide.

a. Hoeveel procent van de werkende mensen in Gambia werkt in de landbouw?

b. Lees de zinnen hieronder en kies steeds de juiste woorden.

Gambia is waarschijnlijk een rijk / arm land. Dat kan je zien omdat er veel mensen in de landbouw / industrie / diensten werken, en weinig mensen in de landbouw / industrie / diensten.

Opdracht 4

a. Hoeveel procent van de werkende mensen in Gambia werkt in de landbouw?

75%

b. Lees de zinnen hieronder en kies steeds de juiste woorden.

Gambia is waarschijnlijk een rijk / arm land. Dat kan je zien omdat er veel mensen in de landbouw / industrie / diensten werken, en weinig mensen in de landbouw / industrie / diensten.

Verdeling van beroepsbevolking in het land Gambia.

Opdracht 5

Lees B194.

a. Welke drie productiemiddelen heb je nodig om iets te maken?

b. Bekijk de foto. Leg uit hoe je de verschillende productiemiddelen terug ziet in deze bron.

c. De bakker heeft zijn eigen winkel. In welke sector is deze bakker werkzaam?

Opdracht 5

a. Welke drie productiemiddelen heb je nodig om iets te maken?

Natuur, arbeid, kapitaal.

b. Bekijk de foto. Leg uit hoe je de verschillende productiemiddelen terug ziet in deze bron.

Natuur: het graan waarmee het brood gebakken wordt. Arbeid: het werk dat de bakker doet. Kapitaal: de ovens die de bakker gebruikt.

c. De bakker heeft zijn eigen winkel. In welke sector is deze bakker werkzaam? Als hij producten verkoopt, werkt hij in de tertiaire sector.