Les 2: Pathologie mannelijke geslachtsorganen

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 3

Pathologie mannelijke geslachtsorganen

Lesindeling

-Welkom en Osiris

-Pathologie mannelijke geslachtsorganen

-Werken aan opdracht 2, zie Canvas. 

-Afronding en huiswerk

Lesdoelen

De student heeft kennis van ziektebeelden die voorkomen bij de mannelijke geslachtsorganen.

Intro

Raad de casus! 

Rutger Bakhari, 11 jaar, krijgt tijdens het voetballen ineens hevige pijn. Hij schreeuwt het uit. Vader belt geschrokken naar de praktijk. Hij klaagt vooral over de pijn in zijn balzak. Het is niet duidelijk of Rutger een blessure heeft opgelopen. Rutger is ook heel erg misselijk en heeft al 2x overgegeven. 

Aan welk ziektebeeld denk je hier en wat is het beleid?

Antwoord: Torsio testis

U2 hevige pijn testis

Torsio testis. In het scrotum bevinden zich de testes. In de testes worden zaadcellen gemaakt. De testes zijn beide bevestigd aan een zaadstreng in het lieskanaal. In de zaadstreng bevinden zich de bloedvaten die de zaadballen van bloed voorzien. Bij sommige jongens liggen de zaadballen een beetje te los. Het weefsel is niet stevig genoeg. In zeldzame gevallen draait een zaadbal om een zaadstreng heen. Dit is een torsie. Het gevolg is dat de zaadbal geen bloed meer krijgt. Dit gaat gepaard met veel pijn. De pijn zit meestal in het scrotum, maar soms ook in het lieskanaal of in de onderbuik. In alle gevallen is de pijn acuut en heftig en kan gepaard gaan met misselijkheid en braken.

Meestal is de patiënt een jongen in de puberleeftijd. (maar kan ook op andere leeftijd, zelfs bij pasgeborenen) Bij lichamelijk onderzoek is de balzak rood, gezwollen en heel pijnlijk. Een spoedoperatie kan de zaadbal redden. Dit moet binnen 4-6 uur plaatsvinden. Als er langere tijd voorbij gaat kan dit leiden tot afsterven van de zaadbal (met als gevolg verminderde vruchtbaarheid) Tijdens de operatie worden beide zaadballen stevig vastgemaakt. De patiënt hoeft niet bang te zijn dat het nogmaals zal ontstaan.

De volgende kenmerken horen bij secundaire geslachtskenmerken (meerdere antwoorden zijn goed):

1. Borstontwikkeling
2. Vagina
3. Balzak
4. Baardgroei

Secundair:
Borstontwikkeling
Baardgroei
Beharing in schaamstreek en oksels

Primair:
Vagina
Balzak

Zaadvocht wordt geproduceerd in...

1. in de zaadballen
2. in de bijballen en zaadleiders
3. in de prostaat en zaadblaasjes
4. in de zaadleiders

Zaadvocht wordt geproduceerd in de prostaat en zaadblaasjes. 

Hoe heet het deel van de mannelijk geslachtsorgaan aangegeven met nummer 4?

1. Zaadblaasje
2. Urineblaas
3. Zaadleider
4. Prostaat

De mannelijke geslachtsorganen hebben als taak om spermatozoa te produceren, waar gebeurt dit?

1. in de zaadleider
2. in de zaadblaasjes
3. in de prostaat
4. in de teelbal

Noem 2 primaire kenmerken van de man.

1. baardhaar en groeispurt
2. penis en balzak
3. penis en schaamhaar
4. sterkere spieren

Dhr. Bekedam belt, 40 jaar. Door je triagevragen kom je er achter dat zijn erectie blijft aanhouden, het doet vreselijk pijn.
Wat is er waarschijnlijk aan de hand?

1. Priapisme
2. Urethritis
3. Prostaatcarcinoom
4. Obstipatie

Mannelijke geslachtsorganen

Pathologie:

- Hydrocéle

- Epididymitis

- Prostatitis

- Torsio testis

- Hernia inguinalis

- Erectiele disfunctie (+medicatie)

Hydrocéle

Normaal worden de zaadballen omgeven door een vlies wat met vocht gevuld is. Binnen dit vlies kunnen de zaadballen bewegen. 

Onder bepaalde omstandigheden, zoals een trauma (ongeval) of een infectie, maar ook heel vaak zonder aanwijsbare oorzaak, neemt de hoeveelheid vocht rond de bal erg toe. Zo ontstaat dan een hydrocèle (goedaardige zwelling). 

Onderzoek: echografisch onderzoek van de balzak. 

Behandeling: veelal operatief middels een kleine ingreep en/of aspireren van het vocht. 

Epididymitis

Oorzaak = acute epidimyitis ontstaat in aansluiting op een urethritis (ontsteking plasbuis) of cystitis (blaasontsteking).

Klachten: heftige pijn in de balzak en er zit een zwelling, het plassen is pijnlijk, koorts.

Behandeling: snel geven van antibiotica, pijn kan je bestrijden d.m.v. koeling (ijsblokjes), soms ook urine op kweek.

Prostatitis = ontsteking van de prostaat

Oorzaak: onbekend

Klachten: hoge koorts, pijn tijdens plassen en defecatie, rectale toucher is pijnlijk, veel bacteriën in de urine ( -> urine kweken)

Prostatitis kan ook chronisch worden, de klachten zijn dan vaag, de man moet dan meestal vaker plassen.

Behandeling: behandeling is moeilijk je moet langdurig antibiotica nemen.

Torsio testis

Een verdraaiing (torsie) van de zaadbal (testikel, teelbal of testis)

De zaadbal wordt omgeven door een vlies. Daarin kan hij gedraaid (getordeerd) raken, hierdoor wordt de bloedtoevoer afgesneden en kan de zaadbal afsterven.

Spoed!!!!

Verschijnselen torsio testis

Plotseling heftige pijn in de balzak, pijn begint vaak tijdens het slapen

Pijn kan uitstralen naar de onderbuik, de lies of het bovenbeen

De balzak kan rood en gezwollen zijn

Andere klachten die kunnen ontstaan zijn:

Misselijkheid en overgeven

Zweten

Duizeligheid

Plasklachten

Meestal zijn er geen plasklachten of koorts.

Behandeling torsio testis

Hernia inguinalis = liesbreuk

Wat is het?

Hernia Inguinalis is een liesbreuk.

Een liesbreuk is een uitstulping van de buikwand in de liesstreek

Aan de buitenkant is de breuk zichtbaar als een bult

Hernia inguinalis 

Symptomen:

Zeurend en trekkend gevoel in de lies.

bult zichtbaar in de liesstreek die verdwijnt bij het liggen.

Gevolgen:

Een liesbreuk verdwijnt niet vanzelf en wordt meestal geleidelijk aan groter.

Darmafsluiting door beklemming van de liesbreuk

Beklemde liesbreuk is spoedgeval

Wat is de oorzaak?

De breuk ontstaat doordat het buikvlies uitpuilt door een zwakke plek in de buikwand. In de breuk kan wat buikinhoud (vetweefsel of darm) zitten.

Aangeboren

Langdurig last van verstopping

Zwaar tillen

Roken maakt bindweefsel zwakker

Erectiele disfunctie = impotentie

Komt veel voor, moeilijk bespreekbaar voor mannen.

Bij seksuele opwinding wordt de penis niet stijf genoeg of is de stijfheid te snel voorbij. Kan psychische of lichamelijk oorzaken hebben.

Verschil tussen impotentie en laag libido

Erectiestoornis kan bijwerking zijn van medicatie. Veroudering, arteriosclerose, hypertensie, DM, overgewicht roken, alcohol misbruik en/ of relatieproblemen. 

Of psychische klachten: stress, faalangst, depressie, relatieproblemen.

Middelen bij erectieproblemen

Dit zijn middelen die de bloedvaten in de zwellichamen doen verslappen zodat deze zich beter met bloed kunnen vullen.

Bijv. Sildenafil (Viagra)

Werkt na ong. 30 minuten, de man moet ook seksueel opgewonden zijn.

Bijwerkingen: hoofdpijn, blozen, misselijk, Priapisme (=blijvende erectie)

Hart en vaataandoeningen contra indicatie voor deze middelen

Prapisme kan leiden tot verbindweefseling van de zwellichamen, daarom bij erectie van meer dan 4 uur contact HA

Huiswerk

Opdracht op Canvas: Vertaal de 38 Latijnse woorden uit de opdracht van les 2 die op Canvas staat. 

Modules MBO leren:

- Borstkanker

- Prostaatkanker

- Placenta praevia

- Zwangerschap en bevalling

Modules Medilect:

- Geslachtsorganen

- Vaginaal bloedverlies

- Zwangerschap