Hoofdstuk 3: De Samenleving en binding

• Middelbare school

Hoofdconcept: Verschillende vormen van binding 

Er zijn 4 vormen van sociale bindingen: 

1. Affectieve binding 
2. Cognitieve binding 
3. Economische binding 
4. Politieke binding  

Je kunt meerdere soorten bindingen tegelijkertijd hebben met iemand. 

Hoofdstuk 3: de samenleving en binding 

Centrale hoofdconcept  = Binding 

Kernconcepten 

•  3.1  Groepsvorming    : vormen en processen 
•  3.2 Sociale Cohesie   : bindweefsel voor de samenleving 

3.1 Het proces van groepsvorming

De binding die mensen hebben met elkaar kan ervoor zorgen dat er groepen worden gevormd. 

Op basis waarvan worden groepen gevormd? 

1. Interesses
2. Waarden & Normen 
3. Gedeelde belangen 
4. Gedeelde ervaringen 
5. Dezelfde verwachtingspatronen hebben 

Definitie groepsvorming 

“Groepsvorming is het tot stand komen van bindingen tussen meer dan 2 mensen, die elkaar beïnvloeden en samen gemeenschappelijke waarden en normen ontwikkelen” 

3.1 De fases van groepsvorming

Proces van groepsvorming bestaat uit 5 fases: 

• Oriëntatiefase           : Groepsnormen en rollen (leider, volger) onduidelijk 
• Conflictfase               :  Duidelijkheid over diverse opvattingen betreft taken & omgangsregels 
• Integratiefase           :  Evenwicht over opvattingen -> gedeelde normen en waarden besloten
• Uitvoeringsfase       :  Samenwerking verloopt voorspoedig & problemen technisch van aard
• Ordefase                     :   Regels van samenwerking wordt geïnstitutionaliseerd (vast gelegd) 

De verschillende fases hoeven niet in de bovenstaande fases te verlopen. 

Formele en informele sociale controle 

Wat is sociale controle? 

Om groepsregels te handhaven is er sprake van sociale controle. Daarbij houden mensen elkaar verantwoordelijk voor het naleven van dezelfde waarden en normen. 

Formele sociale controle 

Vanuit beroep/functie regels voorschrijven, maken en opleggen   : politieagent, docent 

Informele sociale controle 

Naleven van waarden en normen afdwingen buiten een beroep/functie  :  huisgenoten, vrienden 

3.1  In- en uitsluiting 

Wie hoort er wel en niet bij de groep? 

Ingroup     : mensen die wel bij de groep horen (binding tussen de mensen en gemeenschappelijke identiteit) 

Outgroup: mensen die niet bij een groep horen 

• Mensen waartegen je afzet of  waarmee je in strijd/competitie bent.

Stereotypen en vooroordelen :  gaan vaak over de mensen die als “outgroup” worden gezien .  

Stereotypen = gegeneraliseerde beelden en ideeën over een groep mensen, gebaseerd op vooroordelen (vooringenomen opvattingen over zaken of mensen die niet zijn gebaseerd op feiten. 

 

Over verschillende vormen van groepen

Vormen van groepen

•  Formele en informele groepen
•  Primaire en secundaire groepen 

Formele en informele groepen

Groepen kennen verschillende vormen van bindingen, dus daarom zijn er verschillende soorten groepen te onderscheiden: 

Formele groepen    : Vastgelegde rollen + duidelijk doel + hiërarchie  (bedrijf)

Informele groepen : Geen officiële afspraken + men kent elkaar en zijn emotioneel met elkaar verbonden (vriendschappen) 

3.2 Sociale cohesie

Groepsvormingen en processen zoals sociale controle hebben als doel om sociale cohesie te versterken. 

Definitie: 

“Sociale cohesie is het aantal en de kwaliteit van de bindingen die mensen in een ruimere sociale kader met elkaar hebben, het gevoel een groep te zijn, lid te zijn van een gemeenschap, de mate van verantwoordelijkheid voor elkaars welzijn, en de mate waarin anderen daar ook een beroep op kunnen doen.” 

Primaire en secundaire groepen

Primaire groepen      : groep met persoonlijke en emotionele banden, die elkaar steun biedt en loyaal is aan elkaar.  Micro- en mesoniveau 

Secundaire groepen :  doelgericht, onpersoonlijk en functioneel. 

Van belang voor de socialisatie op macroniveau + sociale controle 

Sociale cohesie als bindingsmiddel 

Het is de lijm waarmee een samenleving zich verbonden voelt met elkaar. Het is er als mensen erbij horen, mogen en kunnen zijn. 

- voor elkaars’ welzijn zorgen

- verantwoordelijkheid nemen voor elkaars’ welzijn 

Voorbeelden: belasting betalen, zorgen voor zieke mensen 

Negatieve kanten van sociale cohesie: 

Het versterken van de ene groep kan zorgen voor: 

1. Uitsluiting van anderen 

2. Conflicten (black lives matters, queerness, ableism)