Middeleeuwen: ontstaan steden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Middeleeuwen

Ontstaan van steden 

Wat ga je leren?

• Hoezo heten de Middeleeuwen de 'Middel' eeuwen?
• Door verbetering van de landbouw groeide de bevolking 
• Rond markten ontstonden steden 
• landbouw-stedelijke samenleving ontstaat 

Hoe was het eerst?

• Het tijdvak van Grieken en Romeinen was in de periode van   3000 voor Christus tot 500 na Christus
  
• wat weet je nog uit de vorige les? 

Wat weet je nog
van het vorige tijdvak

De val van het romeinse rijk

Karel de Grote

Hoe was het eerst?

• Het tijdvak van monniken en ridders was in de periode van  500 - 1000
• De kerk is heel belangrijk 
• Mensen blijven dichtbij hun heer wonen.

Een Viking aanval:

Here were dreadful forewarnings come over the land of Northumbria, and woefully terrified the people: these were amazing sheets of lightning and whirlwinds, and fiery dragons were seen flying in the sky. A great famine soon followed these signs, and shortly after in the same year, on the sixth day before the ides of January, the woeful inroads of heathen men destroyed God’s church in Lindisfarne island by fierce robbery and slaughter.

Hoe was het in de vroege Middeleeuwen?

• Leenheer en leenman --> Hofstelsel
• Op het land werkte de boeren. Dit noem je de horigen
• De horigen krijgen bescherming van de heer

Het hofstelsel

Hoe was het eerst?

• Het tijdvak van monniken en ridders was in de periode van  500 - 1000
• Er waren nog meerdere groot rijk in Europa , te groot om door 1 koning of keizer te besturen. Het rijk werd bestuurd door leenmannen die hun leenheer hielpen bij het besturen  van een gebied 
• Het was een gevaarlijke tijd van oorlog en onveiligheid. De boeren mochten bij een leenheer op het domein komen wonen. 
• Daar kregen zij bescherming, in ruil daarvoor moesten zij werken op het land
• Een domein bestond uit twee delen:

1. een deel gebruikte de heer zelf. Daar stond zijn hoeve. ​
2. Op het andere deel van het domein woonden de boeren die in dienst waren van de heer: de horigen. ​

De late Middeleeuwen: Steden en staten 

•  De tijd van steden en staten is in de periode van 1000 tot 1500 na Christus. 
• Het word veiliger en rustiger
• Het gaat beter met de economie
• De landbouw bracht meer op
• de bevolking kon groeien 
• Er ontstaan nieuwe steden 

Wat zijn de oorzaken en de gevolgen? 

Hoe verbouwt een boer gewassen op zijn akker?

Als jij een
boer zou zijn?
Hoe krijg je meer
van je land?

Meer landbouwgrond 

•  Omdat het veiliger er rustiger werd, was het voor de boeren niet meer perse nodig om zich door de edelen met hun burchten te laten beschermen tegen roversbendes of invallers. 
• Boeren werden vrijer en durfde woeste grond in gebruik te nemen voor landbouw
• Deze gronden waren nog moerassig, maar het water werd er weggevoerd en de boeren bouwde er hun boederijen en dorpen
• Ook werden er bossen gekapt waardoor er meer landbouw grond ontstond 

Verbetering landbouw

• De boeren verbeterde de manier om de grond te bewerken.
• De boeren gingen werken middels het drieslagstelsel ​
• De boeren ging werken met een iJzeren ploeg​
• De boeren gingen werken met een halsjuk​

Gevolgen?

• Door verbetering en toename van de landbouwgrond kwam er meer oogst.
• De bevolking kon groeien!
• Tussen 1000 en 1300 verdriedubbelde daardoor de bevolking

Handel

•  Boeren hadden meer voedsel dan ze zelf nodig hadden
• Wat ze over hadden gingen ze verkopen
• Hierdoor groeide de handel 
• Omdat de bevolking groeide kwamen er meer mensen dan er nodig waren in de landbouw
• Deze mensen gingen werken in de handel en de nijverheid 

De stad 

•  Handelen werd gedaan op de markt
• Handelaren en ambachtslieden ging bij elkaar wonen in de buurt van een markt 
• Vaak een kruispunt van wegen /rivieren ​
• In de buurt van een kasteel of klooster. ​

• Daardoor groeide sommige marktplaatsen uit tot steden 
• Zo ontstond de landbouwstedelijke samenleving 

Handel 

•  Ook gingen Europeanen weer meer over lange afstanden handeldrijven 
• Goede landwegen waren er nauwelijks 
• Goederen werden daarom over water vervoerd
• zo ontstonden er grote steden aan rivieren en aan zee 

Aan de slag 

- Ga naar het werkboekje 'de stad' 

- maak de opdrachten die horen bij de les: middeleeuwen ontstaan van steden