6.5 Srebrenica

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom bij GS!

1. Telefoon in de tas!
2. Pak je laptop en schrift erbij
3. Kom in de Lessonup! 

Wat gaan we doen vandaag?

1. Leerdoelen
2. Intro filmpje
3. Situatie Bosnië en Herzegovina
4. Enclave Srebrenica
5.  Aan de slag! Tijdlijn

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat de situatie in Bosnië en Herzegovina was in 1995.
2. Ook weet je wat er gebeurd is in het plaatsje Srebrenica. 
3. Ook weet je wat het begrip genocide betekent.
4. En heb je in je aantekeningenschrift een kleine tijdlijn gemaakt van de gebeurtenissen in Srebrenica.

Ik heb ooit wel eens gehoord van het plaatsje Srebrenica en ik weet wat daar is gebeurd.

Ik weet precies wat er is gebeurd.

Wel eens van gehoord maar geen idee.

Wat is dat? Nog nooit van gehoord.

Srebrenica 1995

Vluchten naar de bergen

In Srebrenica worden de Bosnische moslims beschermd door de Nederlandse soldaten. Maar als het Bosnisch-Servische leger steeds dichterbij komt, vluchten zo'n 15.000 Bosnische moslims de bergen in, op zoek naar veiligheid. De helft hiervan wordt alsnog vermoord door de Bosnische Serviërs, die de moslims de bergen in volgen.

Nederlanders op vredesmissie

De oorlog in Bosnië-Herzegovina wordt steeds erger. De Verenigde Naties proberen de oorlog te beëindigen door speciale soldaten ('blauwhelmen') op 'vredesmissie' te sturen. Nederland is één van de landen die gaan helpen. De Nederlandse blauwhelmen krijgen een legerbasis bij het Bosnische stadje Srebrenica.

De Nederlandse soldaten krijgen de codenaam 'Dutchbat'. Dutchbat mag niet zelf vechten, maar moet in de gaten houden dat de Bosnische Serviërs de Bosnische moslims niet aanvallen. Hierdoor hebben de Dutchbat-soldaten alleen lichte wapens, en maar 10 kogels per persoon. Ze kunnen dan ook niet op tegen het leger van de Bosnische Serviërs.

Na de oorlog komt er veel kritiek op de vredesmissie. Veel mensen denken dat de ramp in Srebrenica voorkomen had kunnen worden als Dutchbat meer wapens had gehad en wel tegen de Bosnische Serviërs had mogen vechten.

Er komt een groot onderzoek naar de vredesmissie. Het Nederlandse kabinet onder leiding van minister-president Kok voelt zich verantwoordelijk, en treedt af. De ramp in Srebrenica is een zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. De regering is voorzichtiger geworden in het uitvoeren van vredesmissies.

De Nederlandse legerbasis

De legerbasis van de Nederlandse Dutchbat-soldaten is het terrein van een oude accufabriek bij Srebrenica. Wanneer de Bosnische Serviërs steeds dichterbij komen, vluchten er grote groepen Bosnische moslims naar de Nederlandse basis. Hier hopen ze veilig te zijn voor de Bosnische Serviërs. Maar lang niet iedereen kan in de oude fabriek slapen.

Dutchbat besluit dat bejaarden, zieken en kinderen voorrang krijgen. De rest moet buiten blijven. Op een gegeven moment zijn er wel 40.000 mensen op het kleine terrein. De legerbasis raakt overvol.

Helaas wordt ook de legerbasis van de Nederlandse soldaten aangevallen door de Bosnische Serviërs. De Nederlanders krijgen van de legerleiding van de Verenigde Naties geen toestemming om zich met hun wapens te verdedigen. Ook een verzoek om de Nederlandse legerbasis met vliegtuigen ('luchtsteun') te komen verdedigen, wordt door de VN afgewezen.

De Nederlandse soldaten kunnen dus niets anders dan doen wat de Bosnische Serviërs zeggen. Zij bepalen wat er gaat gebeuren en de Nederlandse soldaten staan machteloos.

Scheiden van mannen en vrouwen

Op 11 juli 1995 valt het Bosnisch-Servische leger de Nederlandse legerbasis bij Srebrenica binnen. De Bosnische vluchtelingen en de Nederlandse soldaten worden ingesloten. De Bosnische Serviërs willen dat alle mannen en jongens worden gescheiden van de vrouwen, kleine kinderen en bejaarden. Er worden bussen uit Srebrenica gehaald om ze te kunnen wegvoeren.

De Servische soldaten selecteren de mensen. De vrouwen, kleine kinderen en bejaarden moeten in de bussen gaan zitten. De mannen en jongens blijven achter.

Behalve de Serviërs weet op dat moment nog niemand wat er precies zal gaan gebeuren. Later worden ook de mannen en jongens in bussen weggevoerd. Op een andere plek worden zij vermoord. Meer dan 8000 Bosnische jongens en mannen komen om het leven.

Ook voor Dutchbat een ramp

De genocide in Srebrenica is in de eerste plaats verschrikkelijk voor alle vrouwen en kinderen die hun mannen, vaders, zoons en broers moeten missen. Maar ook voor de soldaten van Dutchbat is het een ramp. Zij waren machteloos toen er veiligheid van hen verwacht werd. Veel ex-soldaten kunnen daar nog steeds niet van slapen.

Het waren vaak jonge mannen en vrouwen die als Dutchbat-soldaat naar Srebrenica moesten. In het begin probeerden ze er het beste van te maken. Ze sloten vaak vriendschap met de Bosnische bevolking en met de kinderen.

Maar toen het erop aan kwam, konden ze de Bosnische moslims niet verdedigen tegen het Bosnisch-Servische leger. Dat geeft een verdrietig, boos en machteloos gevoel, waar sommige soldaten de rest van hun leven last van blijven houden. Het woord daarvoor is 'oorlogstrauma'.

Generaal Ratko Mladić

In de oorlog in Bosnië-Herzegovina stonden het Bosnisch Servische leger en de Bosnische moslims tegenover elkaar. Generaal Ratko Mladić leidde het Bosnisch-Servische leger. Mladić wordt verantwoordelijk gehouden voor de aanval op Srebrenica. Al voor deze aanval werkte hij mee aan het vermoorden van grote groepen Bosnische moslims.

Mladić wil niet gestraft worden voor zijn daden en probeert zijn straf te ontlopen. Pas op 26 mei 2011, zestien jaar na de aanval op Srebrenica, wordt hij opgepakt in het huis van een familielid. In Den Haag wordt er een rechtszaak tegen hem gevoerd door een speciale rechtbank. Hier worden ook andere mensen berecht die een rol hadden in de oorlog in Bosnië-Herzegovina.

Eén van die mensen is een officier uit het Bosnisch-Servische leger, Naser Orić. Tijdens de oorlog in Bosnië-Herzegovina had Orić de leiding over een deel van het Bosnisch-Servische leger bij Srebrenica. Hij wordt verantwoordelijk gehouden voor het aanvallen van Bosnisch-Servische dorpen. Bij deze aanvallen werden gebouwen in brand gestoken en de Bosnisch-Servische inwoners vermoord. Het zijn dus niet alleen de Bosnische Serviërs geweest, die wreedheden hebben begaan. Zoals in bijna elke oorlog ligt het ingewikkelder.

Burgeroorlog in Bosnië-Herzegovina

In het vroegere Joegoslavië in Midden-Europa woonden verschillende volken samen in één land. In 1990 valt het land uit elkaar omdat de volken niet meer samen willen leven. Vanaf 1991 ontstaan er burgeroorlogen tussen de verschillende bevolkingsgroepen. Ook in Bosnië-Herzegovina.

Er zijn veel verschillen tussen de bevolkingsgroepen in Joegoslavië. Sommigen zijn moslim, anderen christen. Sommigen voelen zich Serviër, anderen Bosniër of Kroaat. Ook spreken ze verschillende talen.

President Tito weet er lange tijd voor te zorgen dat Joegoslavië ondanks alle verschillen een eenheid blijft. Als hij sterft wordt het steeds onrustiger in het land. De verschillende volken willen land voor zichzelf, waar alleen hun volk leeft. Joegoslavië begint uit elkaar te vallen. Er ontstaan verschillende landen, meestal op een bloedige manier.

Eén van de landen waar oorlog wordt gevoerd is Bosnië-Herzegovina. Hier wonen Bosniërs en Serviërs. De Bosniërs zijn moslim, terwijl de Bosnische Serviërs christen zijn. De Bosnische Serviërs willen een groot stuk land voor zichzelf, zonder Bosnische moslims. De Bosnische moslims verzetten zich hiertegen.

Genocide in Bosnië-Herzegovina

Dit is een monument voor de slachtoffers van de aanval op Srebrenica. Op het monument zijn de namen van de slachtoffers van de oorlog te lezen. Op de achtergrond zie je de begraafplaats. De moord op de Bosnische moslimmannen in Srebrenica wordt 'genocide' genoemd.

Genocide is het woord voor het vermoorden van grote groepen mensen om hun geloof en/of hun afkomst. Vaak is er van tevoren een plan gemaakt, maar na afloop wordt dat door de daders meestal ontkend.

In juli 1995 werden in Srebrenica bijna 8000 Bosnische moslimmannen- en jongens weggevoerd. Ze worden naar verschillende plekken gebracht langs de rivier de Drina. Veel slachtoffers worden geblinddoekt. Soms worden ook hun handen en voeten vastgebonden. Daarna worden ze vermoord.

De Bosnische Serviërs proberen de slachtoffers te verstoppen door ze in grote massagraven bij elkaar te leggen. Hierdoor is het na de oorlog moeilijk om de mensen terug te vinden en te ontdekken wie ze waren. Nog steeds worden er graven gevonden van jongens en mannen die werden vermoord in de oorlog in Bosnië-Herzegovina. 

Situatie Bosnië en Herzegovina

• 1991: Joegoslavië valt uiteen, burgeroorlog tussen Bosnische Serviërs en Bosnische Moslims
  
• Bosnische Moslims vluchten naar veilige VN-gebieden
• VN - Verenigde Naties, landen werken samen voor meer vrede en veiligheid.
• 1995: Dutchbat, onder leiding van luitenant Karremans, aangewezen voor Srebrenica
  
• Dutchbat kreeg een onhaalbare opdracht
  
• Serven vielen aan, Dutchbat geen kans. 

Ratko Mladic

Opperbevelhebber van de Bosnische-Servische troepen.

Wat gebeurde er in Srebrenica?

1. Inname door Poetin in 2014 zonder toestemming van de VN.
2. Genocide op meer dan 8000 Bosnische moslims die door een Nederlandse afdeling van de VN beschermd moesten worden.
3. Burgeroorlog met de Sovjet-Unie, want die wilden geen onafhankelijkheid geven.
4. Kroaten en Serviërs vochten voor onafhankelijkheid, Kroatië won.

Enclave Srebrenica

• Srebrenica, een veilige enclave, werd aangevallen op 6 juli 1995.
  
• Dutchbat verdedigde.
• Mannen en jongens worden van vrouwen en kinderen gescheiden.
  
• 15.000 Moslims vluchten de bergen in en worden opgewacht, waarvan 8.000 gedood worden.
• Genocide - Volkenmoord, opzettelijk uitroeien.
• Nederlandse inbreng > Canon Nederland!

Nederlandse VN-militairen in Srebrenica

Om Bosnische burgers te beschermen tegen Serviërs worden er door de VN veilige gebieden aangewezen. Alle burgers in deze gebieden krijgen beschreming van VN-soldaten. VN-soldaten dragen blauwe helmen zodat iedereen ze kan herkennen. Ook Nederlandse VN-soldaten gaan naar Bosnië. Zij moeten de mensen bij Srebrenica beschermen.

Nederlandse VN-militairen in Srebrenica

Nederlandse VN-soldaten moeten de burgers in Srebrenica beschermen tegen het Servische leger.

Enclave

Een enclave is een stuk grondgebied dat volledig door één ander grondgebied wordt omsloten.

Wat is een enclave?

1. Land dat maar aan één ander land grenst.
2. Plaats die in twee verschillende landen ligt.
3. Landsgrens die dwars door een dorp heen loopt.
4. Gebied dat door vreemd grondgebied is omsloten.

Werkvorm; Tijdlijn Srebrenica

Doel: Doormiddel van een tijdlijn oefenen jullie met de belangrijkste gebeurtenissen rondom Srebrenica. 

1. Je gaat aan de slag in tweetallen.
2. Gebruik je aantekeningenschrift en Google om informatie op te zoeken.
3. Jullie gaan in je schrift een tijdlijn maken over de gebeurtenis in Srebrenica. 
4. Hou rekening met het volgende: Chronologische volgorde, korte beschrijvingen en een nette tijdlijn.
5. Wat moet er terug komen in de tijdlijn: Val van Srebrenica, scheiding man en vrouw, genocide, vluchtelingen en Dutchbat.
6. Begin met de val van Joegoslavië en eindig met de bevestiging van genocide.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat de situatie in Bosnië en Herzegovina was in 1995.
2. Ook weet je wat er gebeurd is in het plaatsje Srebrenica. 
3. Ook weet je wat het begrip genocide betekent.
4. En heb je in je aantekeningenschrift een kleine tijdlijn gemaakt van de gebeurtenissen in Srebrenica.

LD: Wat is een genocide?

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen:
LD1: Wat de situatie in Bosnië en Herzegovina was in 1995.
LD2: Ook weet je wat er gebeurd is in het plaatsje Srebrenica.
LD3: Ook weet je wat het begrip genocide betekent.
LD4: En heb je een kleine tijdlijn gemaakt van de gebeurtenissen in Srebrenica.

Ja!

Nee

Een beetje...

Aan de slag!

Boek 2 vmbo-t/havo

Paragraaf 6.5 Nederland, Europa en de wereld

Opdracht 7 & 8

Les 2

Welkom bij GS!

1. Telefoon in de tas!
2. Pak je laptop en schrift erbij
3. Kom in de Lessonup! 

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les.
2. Leerdoelen
3. Verder par. 6.5 Srebrenica.
4. Multiperspectiviteit  
5. Srebrenica in het heden
6. Poster of infographic

Herhaling: Wat gebeurde er in Srebrenica?

1. Inname door Poetin in 2014 zonder toestemming van de VN.
2. Genocide op meer dan 8000 Bosnische moslims die door een Nederlandse afdeling van de VN beschermd moesten worden.
3. Burgeroorlog met de Sovjet-Unie, want die wilden geen onafhankelijkheid geven.
4. Kroaten en Serviërs vochten voor onafhankelijkheid, Kroatië won.

Herhaling: Wat is een enclave?

1. Land dat maar aan één ander land grenst.
2. Plaats die in twee verschillende landen ligt.
3. Landsgrens die dwars door een dorp heen loopt.
4. Gebied dat door vreemd grondgebied is omsloten.

Herhaling: Wat is een genocide?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat het begrip Multi perspectiviteit betekent.
2. Je kunt de gebeurtenissen in Srebrenica vanuit 3 verschillende perspectieven benaderen.
3. En je weet wat de huidige stand van zaken is in Srebrenica.

Multiperspectiviteit

• Een verhaal heeft meerdere kanten. 
• Om een andere kant te begrijpen moet je je kunnen verplaatsen in een ander. 
• 
  Multiperspectiviteit - Dat je naar iets kijkt vanuit verschillende personen om situaties beter te begrijpen.

• Srebrenica 3 perspectieven:
• Dutchbat
• Bosnische Moslims
• Bosnische Serviërs

LD: Leg uit; Wat is Multiperspectiviteit?

Dutchbat

• Nederlands VN-bataljon, 1933 uitgezonden naar Bosnië Herzegovina.
• 400 soldaten.
• Onmogelijk om Srebrenica (enclave) te beschermen.
• Verzoek om luchtsteun.
• 'Pianoplayer'.
• Niet gesteund, in de steek gelaten en verraden.

Bosnische Moslims

• Toevlucht Srebrenica, veilig gebied > 40.000 mensen.
• Slachtoffers van genocide.
• Man en vrouw gescheiden.
• Martelingen.
• 8.000 gedood.

Bosnische Serviërs

• onder leiding van Mladic wordt Srebrenica veroverd.
  
• 6 juli 1995 > 4.000 man.
• Etnische zuiveringen uitgevoerd > genocide.
• Veroordeeld voor oorlogsmisdaden.

Multiperspectiviteit

Hoe staat het nu met Srebrenica?

• 2022 - Dutchbat krijgt erkenning van een onmogelijke missie en slecht handelen na terugkeer Dutchbat. Excuses worden geboden.
• 2022 - Diepste excuses nabestaanden genocide Srebrenica door Nederlandse regering.
•  11 juli 15:00 - Het Plein Den Haag.
• Jaarlijkse herdenkingen. 

nos.nl

Aan de slag! Poster of infographic

Wat ga je doen?

1. Onderzoek de gebeurtenis omtrent Srebrenica.
   
2. Maak een overzichtelijke poster met de belangrijkste feiten en gevolgen van het bloedbad.
   
3. Maak duidelijk dat de boodschap van mensenrechten en burgerplicht in je ontwerp terug komt.
4. Gebruik afbeeldingen, kleuren en symbolen om je boodschap krachtig over te brengen.
   
5. Volgende les; Presenteer je poster aan de klas en bespreek hoe Srebrenica ons herinnert aan het belang van mensenrechten en burgerplichten. 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat het begrip Multi perspectiviteit betekent.
2. Je kunt de gebeurtenissen in Srebrenica vanuit 3 verschillende perspectieven benaderen.
3. En je weet wat de huidige stand van zaken is in Srebrenica.

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen:
LD1: Wat het begrip Multi perspectiviteit betekent.
LD2: Je kunt de gebeurtenissen in Srebrenica vanuit 3 verschillende perspectieven benaderen.
LD3: En je weet wat de huidige stand van zaken is in Srebrenica.

Ja!

Nee

Een beetje...

Aan de slag!

Voor de volgende les zorg je ervoor dat de poster of infographic in orde is!