Communicatieproblemen

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1

B1-K1-W5

Miscommunicatie

Communicator

leerdoelen

Na deze les:

- Kun je uitleggen wat er bedoeld wordt met miscommunicatie

- Kun je manieren noemen waarop ruis kan ontstaan

- Kun je voorbeelden geven van de oorzaken van ruis

Wat is miscommunicatie? Wat gebeurt er dan precies?

Miscommunicatie

Miscommunicatie is verstoorde communicatie

Zender en ontvanger begrijpen elkaar niet goed

Veroorzaakt door interne of externe ruis

Wat is ruis in communicatie?

Ruis is alles wat de communicatie verstoort tussen zender en ontvanger. 

🔊 1. Fysieke ruis (omgevingsruis)

Geluid in de omgeving (bijv. lawaai van een machine)

Slechte telefoonverbinding

Drukte in de omgeving

Wat is ruis in communicatie?

🧠 2. Psychologische ruis

Vooroordelen of aannames

Stress of emoties bij zender of ontvanger

Onoplettendheid of afleiding

Wat is ruis in communicatie?

🗣️ 3. Semantische ruis

Moeilijke woorden of vakjargon

Taalbarrières

Onduidelijke formulering

Voorbeeld:

Een verpleegkundige zegt tegen een patiënt:

“U moet nuchter blijven voor de ingreep.”

De patiënt knikt, maar eet toch een boterham.

→ Semantische ruis: de patiënt weet niet wat “nuchter” betekent.

Wat is ruis in communicatie?

🧑‍⚕️ 4. Fysiologische ruis (lichaamsruis)

Slecht gehoor of zicht

Vermoeidheid of ziekte

Spraakproblemen

Ontstaan van ruis

📡 1. Technische problemen
Denk aan een piepende infuuspomp of een drukke gang tijdens een gesprek.

🧠 2. Verschillende referentiekader

Voorbeeld: Een zorgvrager zegt: “Ik wil graag naar huis.”

De verpleegkundige denkt dat de patiënt het ziekenhuis wil verlaten.

Maar de zorgvrager met dementie bedoelt eigenlijk het huis uit zijn jeugd, of een gevoel van veiligheid.

🟡 Uitleg:

De zorgvrager en zorgverlener geven een andere betekenis aan hetzelfde woord (“huis”).

Dit verschil ontstaat door persoonlijke ervaringen, leeftijd, ziektebeeld of culturele achtergrond.

Ontstaan van ruis

👂 3. Niet gehoord (fysieke of lichamelijke ruis)

Bijvoorbeeld: de zorgvrager hoort slecht of is afgeleid.

De boodschap bereikt de ontvanger niet, letterlijk.

Dit kan komen door gehoorproblemen, vermoeidheid of afleiding.

❓ 4. Wel gehoord, maar verkeerd begrepen

Bijvoorbeeld: de patiënt hoort wat je zegt, maar snapt het niet goed.

De woorden zijn wel ontvangen, maar de betekenis is niet duidelijk.

Samengevat: verschillende oorzaken

1. De storing ligt bij de zender

2. De storing ligt  in het zenden

3. De storing wordt van buiten veroorzaakt

4. De storing ligt bij de ontvanger

5. De storing ligt bij het interpreteren van de boodschap

Literatuur

ThiemeMeulenhoff – Communicatie en begeleiden – Module 1 Communicatie in de zorg:

1. Basiscommunicatietechnieken 

Bron:

De Vocht, H.M. & De Jong, J.H.J. (z.j.). Hoofdstuk 10: Communicatie en interactie met zorgvragers en binnen het team. In: Menswetenschappen in de verpleegkundige beroepsuitoefening. SpringerLink.

Schrijf 3 begrippen op die je vandaag hebt geleerd