5.2 Soorten reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

5.2 Soorten reacties

Kennen: ontleding (fotolyse, elektrolyse, thermolyse), verbranding, vorming, reactieschema

Kunnen: soort reactie herkennen, reactieschema maken

Een chemische reactie geven we weer in een reactieschema:

beginstof (fen) --> reactieproduct (en)

Voorbeeld:

Methaan reageert met zuurstof. Er ontstaan koolstofdioxide en water.

Wat zijn de beginstoffen?

Wat zijn de reactieproducten?

Reactieschema:

• methaan + zuurstof --> koolstofdioxide + water

In een reactieschema geven we ook de toestandsaanduiding:

(s), (l), (g) of (aq)

Vorig voorbeeld:

Het gas methaan reageert met zuurstof. Er ontstaan koolstofdioxide en water.

In een reactieschema geven we ook de toestandsaanduiding:

(s), (l), (g) of (aq)

Vorig voorbeeld:

Het gas methaan reageert met zuurstof. Er ontstaan de gassen koolstofdioxide en water.

• Reactieschema:
  methaan (g) + zuurstof (g) --> koolstofdioxide (g) + water (g)

Even oefenen...

Wanneer ijzer roest (waarvoor zuurstof en water nodig is), ontstaat er vast roest. Geef het reactieschema

1. roest (s) -> ijzer (s) + zuurstof (g) + water (l)
2. ijzer (s) + zuurstof (g) + water (l) -> roest (s)
3. ijzer (s) -> roest (s) + zuurstof (g) + water (l)
4. roest (s) + zuurstof (g) -> ijzer (s) + water (l)

De gasvormige stoffen waterstof en zuurstof ontstaan na ontleding van vloeibaar water na geleiding met stroom. Geef het reactieschema

1. water (l)-> waterstof (g) + zuurstof (g)
2. water (l) + waterstof (g) -> zuurstof (g)
3. waterstof (g) + zuurstof (g) -> water (l)
4. zuurstof (g) -> water (l) + waterstof (g)

Vast zilverchloride wordt ontleed door licht in vast zilver en gasvormig chloor. Geef het reactieschema.

1. zilver (s) + chloor (g) -> zilverchloride (s)
2. zilverchloride (s) + zilver (s) -> chloor (g)
3. zilver (s) -> zilverchloride (s) + chloor (g)
4. zilverchloride (s) -> zilver (s) + chloor (g)

Wanneer hout wordt verbrandt, is er zuurstof nodig en ontstaan er de gassen koolstofdioxide en water. Geef het reactieschema.

1. hout (s) + zuurstof (g) -> koolstofdioxide (g) + water (g)
2. koolstofdioxide (g) + water (g) -> hout (s) + zuurstof (g)
3. hout (s) -> koolstofdioxide (g) + water (g)
4. koolstofdioxide (g) + water (g) -> hout (s)

Soorten reacties

• Ontledingsreacties
  

           Fotolyse

           Elektrolyse

           Thermolyse

• Verbrandingsreacties
  
• Vormingsreacties

Ontledingsreacties

Wat betekent 'Ontleden'?

Ontledingsreactie

Er wordt 1 stof ontleed (uit elkaar getrokken), dus er is altijd 1 beginstof (1 stof voor de pijl). De stof die wordt ontleed, is een ontleedbare stof (=verbinding).

Stoffen die niet te ontleden zijn, zijn niet-ontleedbare stoffen (=element)

Dit kost energie:

• licht nodig --> FOTOLYSE
  
• elektriciteit nodig --> ELEKTROLYSE
  
• warmte nodig (=verhitting) --> THERMOLYSE

Is dit een ontledingsreactie?
water -> waterstof + zuurstof

1. ja
2. nee

Is dit een ontledingsreactie?
methaan + zuurstof -> koolstofdioxide + water

1. ja
2. nee

water wordt ontleed door middel van elektriciteit. Hoe heet deze ontledingsreactie?

1. fotolyse
2. elektrolyse
3. thermolyse

Wat is een thermolyse?

1. verbranding
2. verhitting
3. ontleding door middel van warmte
4. ontleding door middel van licht

Verbrandingsreactie

Een reactie met zuurstof en er ontstaan oxides (oxide = verbinding met zuurstof). Dus zuurstof ALTIJD voor de pijl!

koper + zuurstof --> koperoxide

magnesium + zuurstof --> magnesiumoxide

ijzer + zuurstof --> ijzeroxide

waterstof + zuurstof --> waterstofoxide

koolstof + zuurstof --> koolstofdioxide

zwavel + zuurstof --> zwaveldioxide

Verbrandingsreactie

Niet altijd met vuurverschijnselen!

Welke verbranding ken je zonder vuurverschijnselen?

Vormingsreactie

Vanuit 2 of meer beginstoffen ontstaan 1 of meerdere reactieproducten

VB:

natrium + chloor --> natriumchloride 

Samengevat

Reactieschema: beginstof(fen) --> reactieproduct(en)

Soorten chemische reacties:

• ontleding: 1 beginstof

       met licht = fotolyse, met elektriciteit = elektrolyse,
       met warmte = thermolyse

• verbranding: zuurstof nodig
• vorming: 2 of meer beginstoffen waarvan geen zuurstof 

Welke van onderstaande is een verbrandingsreactie?

1. suiker --> koolstof + waterstof
2. suiker + zuurstof --> koolstofdioxide + water
3. natrium + chloor --> natriumchloride
4. alle drie

Welke van onderstaande is een vormingsreactie?

1. suiker --> koolstof + waterstof
2. suiker + zuurstof --> koolstofdioxide + water
3. natrium + chloor --> natriumchloride
4. alle drie

De ontleding van suiker gebeurt door middel van warmte. Hoe heet deze ontleding?

1. fotolyse
2. thermolyse
3. elektrolyse
4. verbranding

Aantekening