§2.2 Het dagboek van de aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§2.2 Het dagboek van de aarde

Leerdoelen

1. Je weet hoe een fossiel in een gesteente terechtkomt.

2. Je begrijpt waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde.

3. Je kunt met behulp van voorbeelden de relatieve en absolute ouderdom van bodemlagen vaststellen.

Fossielen in gesteente

• De aarde is oud.
• De aarde is opgebouwd uit lagen gesteente.
• In de lage gesteente vinden we restanten uit de geschiedenis terug -> fossielen:

- plantaardig

- dierlijk

Fossielen

-> Geven informatie over vroeger:

- Klimaat

- Hoe zag het landschap eruit

- Welke organisme leefde er destijds?

Opeenstapeling

- De aarde is opgebouwd uit lagen gesteente.

-> Zo bestaat sedimentgesteente uit klei en zand.

- Stollingsgesteente

- Metamorf gesteente

De jongste laag ligt bovenop.

Evolutie van het leven

Sedimentgesteente helpt archeologen bij het bepalen hoe oud de aarde is, welke organisme er hebben geleefd en hoe het klimaat eruit zag. Enkele conclusies zijn:

-> Vroeger bestonden er alleen bacteriën. Maar de organisme werden steeds complexer.

-> Bacteriën -> weekdieren -> schelpdieren -> vissen -> landplanten -> reptielen -> zoogdieren.

De vis evolueert

Uit onderzoek is gebleken dat vanuit vissen al het dierlijke leven is ontstaan:

Vissen -> amfibieën -> reptielen -> zoogdieren.

Uitsterven

Op aarde veranderde de verschillende omstandigheden.

Door deze veranderingen zijn plant- en diersoorten uitgestorven. 

Soorten organisme sterven na zo'n 23 miljoen jaar uit. Soms meerdere tegelijk.

Relatieve ouderdom

De juiste volgorde van de verschillende tijden. 

Je weet niet hoe lang elke tijd heeft geduurd.

Absolute ouderdom

De werkelijke lengte in jaren van de verschillende tijden.

Dit is te bepalen door naar radioactieve elementen in gesteente te kijken. Bijvoorbeeld uranium. 

Maak een tijdschaal

- Benoem de volgende onderdelen:

• De 4 tijdschalen (met tijd) op blz. 40 - 41
• Plaatje hoe de aarde eruit zag (waar lag wat?)
• Kenmerken klimaat, met foto.
• Belangrijkste fossielen uit die tijd, met foto.
• Kenmerken landschap, met foto.
• Belangrijkste gebeurtenis in die tijd.
• Gebeurtenis die voor einde van die tijd zorgde.