DT4 Rechtstaat en Dictatuur 2324

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Maatschappijkunde M4

 

 

Politiek

Wat leer je deze les? 

H2 Rechtsstaat, democratie en dictatuur

• Wat is een rechtsstaat?
• Wat is een parlementaire democratie?
• Wanneer is een land een dictatuur? 

 

 

Klascode LessonUp  bisyn

Wat is een rechtsstaat? 

Kenmerken  een rechtsstaat:

1. Er is een grondwet waarin de rechten en plichten van burgers  staan beschreven.
2. De grondrechten staan beschreven, dit zijn de belangrijkste rechten die in onze samenleving gelden. Artikel 1 is het belangrijkste grondrecht. 
3.  Alle burgers worden beschermd tegen te grote overheidsmacht en willekeur. Dit heet rechtsbescherming. 
4. Een rechtsstaat kent een onafhankelijke rechterlijke macht. Een rechter kan dus ook beslissingen tégen de overheid of een bestuurder nemen.
5. Er is een democratie. Burgers hebben invloed op de manier hoe het land wordt bestuurd en op besluiten van de politiek

Wat is een rechtsstaat? 

Een rechtsstaat is een land waar de rechten en plichten van de burgers en van de overheid zijn vastgelegd.

In een rechtsstaat heeft een burger rechten en plichten. 

Rechten > wat je mag doen of waar je recht op hebt

Plichten > wat je moet doen (bijvoorbeeld naar school, belasting betalen) 

1. Nederland is een rechtsstaat. Waaruit blijkt dit? 

Democratie 

Democratie > Het volk heeft invloed op politieke besluiten

De naam democratie komt van de Griekse woorden: 

démos (=volk) en kratein (=regeren)  ofwel 'het volk regeert'

ofwel er mag gestemd worden! 

• Direct (je stemt voor of tegen een voorstel. Bv stemmen bij  een referendum)
• Indirect (via een volksvertegenwoordiging. Je  kiest  partij of persoon die jou vertegenwoordigt)

 

Directe en indirecte democratie

In Nederland bepalen wij door middel van verkiezingen wie ons vertegenwoordigt in het parlement = parlementaire democratie 

Wat moet je weten over de parlementaire democratie? 

• Je kan vijf kenmerken van een parlementaire democratie beschrijven en uitleggen.
• Je kan de Trias Politica beschrijven en de werking uitleggen. 

Kenmerken parlementaire democratie

1. Er zijn vrije en geheime verkiezingen en er is algemeen kiesrecht
2. De politieke macht ligt, namens de burgers, bij hij het parlement (=Eerste en Tweede Kamer) 
3. Elk besluit wordt genomen met een meerderheid van de stemmen
4. Er is een grondwet
5. Er is sprake van 'scheiding der machten" ofwel een Trias politica

1. Wat wordt bedoeld met vrije en geheime verkiezingen? 

2. Wat is het doel van de Trias Politica? 

Trias Politica

(scheiding der machten)

Scheve machtsverhoudingen

Volgens de Trias Politica zou de wetgevende macht in Nederland dus bij het parlement liggen. In Nederland hebben ministers, naast uitvoerende macht,  ook wetgevende macht. Hierdoor hebben ministers in praktijk meer macht dan het parlement. 

De minister is uiteindelijk verantwoordelijk hoe beleid en wetten worden uitgevoerd. 

Wanneer is een land een dictatuur? 

Een dictatuur is een land waar de macht in handen is van één persoon, één partij of een kleine groep mensen. 

Kenmerken van een dictatuur:

• Eén persoon of partij heeft de macht
• Er is geen democratie of rechtsstaat > machtsovername is vaak met geweld (leger) tot stand gekomen
• De bevolking heeft geen (politieke)grondrechten > 
• Er is geen vrije pers
• De (geheime) politie (of het leger) speelt een grote rol. 
• De bevolking wordt onderdrukt. 

Wat gaan we doen? 

- Vorm een groepje van 4 spelers 

- Pak het spel > Dilemma van de Rechtstaat OF Trias Politica

-Er zit een uitleg in elk doosje.  

- Maak een stapel van de strafrechtkaarten en deel deze in. Bespreek met elkaar waarom je ze op een bepaalde plaats indeelt. Doel: oefenen met Trias Policitica en rechtstaat

                                LET OP: houd het spel netjes en compleet

Klaar? Kijk de video's over politiek in deze LessonUp 

of ga aan de slag met de Eindexamensite