H7.2 & 7.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Stevigheid en beweging

korte herhaling

7.1 het skelet van de mens

4 functies skelet:

- stevigheid

- vorm

- bescherming

- maakt beweging mogelijk

7.1 het skelet van de mens

beenderen in de onderarm:

- spaakbeen: aan de kant van de duim

- ellepijp aan de kant van de pink

7.1 het skelet van de mens

2 typen beenderen (botten):

- pijpbeenderen

- platte beenderen

7.1 het skelet van de mens

pijpbeenderen:

- langwerpig

- vooral in de ledematen

- de koppen bevatten holten met rood beenmerg

- tussen de koppen bevindt zich een mergholte met geel beenmerg

7.1 het skelet van de mens

platte beenderen:

- vooral in de schedel en de romp

- bevat ook rood beenmerg

- bevat GEEN mergholte met geel beenmerg

7.1 het skelet van de mens

vorm en functie

Het skelet geeft vorm aan het lichaam. De vorm heeft te maken met de omgeving waarin het organisme leeft.

Een dolfijn heeft bijvoorbeeld een gestroomlijnd lichaam.

7.1 het skelet van de mens

De vorm van de poten van verschillende dieren heeft ook te maken met de functie ervan. Er zijn verschillende manieren waarop dieren op hun poten staan:

- zoolgangers

- teengangers

- hoefgangers

7.2 kraakbeenweefsel en beenweefsel

Kraakbeenweefsel

Komt voor op plaatsen in het lichaam die stevig en toch soepel zijn, bijvoorbeeld: Neus & oorschelpen.

Tussencelstof bestaat uit kalkzouten en lijmstof.

Bestaat uit meer lijmstof (=flexibel)

Beenweefsel

Door de kanaaltjes lopen bloedvaten.

Tussencelstof bestaat uit kalkzouten en lijmstof.

Bestaat voornamelijk uit

kalkzouten! (= stevig)

Veranderingen 

Kraakbeenweefsel:

• Baby's hebben hier veel van
• Tijdens de groei wordt dit vervangen door beenweefsel
  

Beenweefsel:

• Bij kinderen bevat beenweefsel veel lijmstof.
• Tussencelstof maakt steeds minder lijmstof en steeds meer kalkzouten. Botten breken daarom bij oudere mensen sneller.

botten van een baby hebben...

1. veel kalkstof
2. veel cellen
3. veel lijmstof
4. veel stevigheid

Maken:

opdr. 9 en 10

klaar? --> opdr. 11

7.3 beenverbindingen

7.3 Beenverbindingen

Er zijn 4 manieren waarop beenderen met elkaar verbonden zijn:

- vergroeid 

- door een naad 

- door kraakbeen

- door gewrichten

7.3 Beenverbindingen

de bouw van een gewricht:

- gewrichtskogel

- gewrichtskom

- kraakbeenlaagje tussen beide botten

7.3 Beenverbindingen

bouw van een gewricht:

- gewrichtskapsel: zorgt ervoor dat de botten bij elkaar blijven

- gewrichtssmeer wordt gemaakt door gewrichtskapsel: houdt het gewricht soepel

7.3 Beenverbindingen

Bij veel gewrichten zitten stevige kapselbanden om het gewricht heen.

Deze helpen mee om de botten op hun plaats te houden.

7.3 Beenverbindingen

Er zijn verschillende typen (soorten) gewrichten:

- kogelgewricht

- rolgewricht

- scharniergewricht

Maken:

opdr. 14, 15 en 16 t/m 18

blz. 115 t/m 118