7.2 Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.2 Populaties

Jas uit

Spullen op tafel!

Vandaag

• Herhalingsvragen 7.1
  
• Activeren voorkennis
• Uitleg 7.2 Populaties
  
• Zelfstandig werken aan Opdrachten 7.2

Wat zijn biotische factoren?

1. dieren, planten, schimmels en bacterien
2. planten, schimmels en dieren
3. dieren en planten
4. dieren, planten en bacterien

Wat is een biotische factor?

1. Regen
2. Temperatuur
3. Grondsoort
4. Gras

Wat is geen abiotische factor?

1. Water
2. Lucht
3. Aarde
4. Nestgelegenheid

In Nederland komt de Blauwe reiger voor. Door klimaatverandering komt ook de Kleine zilverreiger steeds vaker in Nederland voor. In de afbeelding staan twee curven getekend die de tolerantiegrenzen van de Blauwe reiger en de Kleine zilverreiger voorstellen ten aanzien van de temperatuur.

Welke curve, P of Q, hoort bij de Blauwe reiger?

1. P
2. Q

Kies de juiste stelling over het tolerantiegebied van een abiotische factor.

1. hoe KLEINER het tolerantiegebied, hoe HOGER de overlevingskans
2. hoe GROTER het tolerantiegebied, hoe HOGER de overlevingskans
3. hoe GROTER het tolerantiegebied, hoe KLEINER de overlevingskans
4. Het tolerantiegebied heeft geen invloed op de overlevingskansen

Welke soort heeft het grootste tolerantiegebied voor temperatuur?

1. A
2. B
3. C
4. D

Populaties

De nationale vogel: Grutto

Na deze les..

1. kan ik binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden
   
2. kan ik de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven

Organisatieniveau: Populatie

groep organismen van één soort.

Concurrentie

   Concurrentie is de strijd om

      voedsel, woonruimte en partner voor voortplanting. Bij planten ook de hoeveelheid licht.

De concurrentie tussen populaties is vaak minder sterk dan binnen populaties.

Concurrentie

Tussen populaties

Binnen een populatie

Tussen populaties

Concurrentie

Competitie, strijd

Bij sterke concurrentie grote selectiedruk. De best aangepaste aan het milieu hebben dus grootste overlevingskans.

Gevolg: kleinere genetische variatie 

Voorbeeld: cheetah's in Afrika

Concurrentie binnen een populatie

Bij zowel soorten die in groepen leven en soorten die individueel leven, vind een vorm van concurrentie plaats. 

De concurrentie kan gaan om de beschikbaarheid van bronnen: Licht (planten), voedsel en ruimte. Of een partner voor de voortplanting. 

Dit heeft tot gevolg dat alleen de best aangepaste individuen zich voort kunnen planten (natuurlijk selectie).

Coöperatie

Samenwerking tussen organismen van dezelfde populatie, zoals bij de paring of bij verdediging.

Maar ook tussen verschillende soorten:

- mutualisme

- commensalisme

- parasitisme

Mutualisme ( wat zie je hier ) 

Beide organismen hebben voordeel

Commensalisme

Een organisme heeft voordeel en het andere organisme heeft geen voordeel en geen nadeel dit noem je commensalisme.

Parasitisme

Parasitisme: symbiose waarbij een individu een voordeel heeft en het ander individu een nadeel heeft.

Parasiet: individu dat een voordeel heeft bij parasitisme. 

Gastheer: individu dat een nadeel heeft bij parasitisme

 Symbiose

Samenleven van individuen

Binnen dezelfde soort

Van twee verschillende soorten

Coöperatie

Concurrentie

Mutualisme

Commensalisme

Parasitisme

Populatiegrootte

= aantal organismen in een populatie

Een populatie is niet altijd even groot.

Hoe groot een populatie is hangt af van de abiotische en biotische factoren. 

Populatiegrootte *

Vier factoren beïnvloeden de populatiegrootte:

1. geboortecijfer: het aantal geboortes per 1000 individuen in een jaar
2. sterftecijfer: het aantal overleden individuen per 1000 individuen in een jaar
3. immigratie: toename door komst van organismen
4. emigratie: afname door vertrek van organismen

Dynamiek van een populatie

Biologisch evenwicht

Als er evenveel sterft als dat erbij komt, dan is er een biologisch evenwicht.

Exoten

Exoten: soorten afkomstig uit een ander gebied (door  handelingen van de mens) die zich vestigen in een ecosysteem

Invasieve exoot: brengt een ernstige verstoring teweeg in het ecosysteem

Exoten voorbeelden

Draagkracht

De draagkracht is de maximale populatiegrootte waarvoor in een gebied voldoende voedsel, schuil- en nestplaatsen zijn. 

Beperkende factoren remmen de populatiegroei waardoor deze onder de draagkracht blijft, zoals concurrentie van andere soorten, predatie, onvoldoende voedsel, ziektes en andere oorzaken van sterfte. 

Hoe groot is de draagkracht voor schapen?

1. 1500 schapen
2. 15 000 schapen
3. 150 000 schapen
4. 1 500 000 schapen

Er is een verband tussen de tolerantie en het areaal van een soort.

Bekijk de afbeelding. Welke soort heeft het grootste tolerantiegebied?

1. soort A
2. soort B
3. soort C
4. soort D

Welke soort heeft de grootste tolerantie voor watertemperatuur

1. Lemna minor
2. Lemna turionifera
3. Spirodela ployrhiza

Lees : de grote grutto slachting

zie dia hierna

Welke symbiose bestaat er tussen kiekendief en grutto en welke tussen grutto en regenworm? 

Uitleg examenvraag

In de tekst staat dat zowel de kiekendief als de buizerd grutto-eieren en kuikens eten. De kiekendief en grutto hebben een predatie relatie --> A, B, C en D zijn onjuist.

Als de kiekendief veel grutto kuikens eet, heeft de buizerd weinig voedsel en andersom. Dit is geen voordeel maar een concurrerende relatie --> E is juist.

Huiswerk:

Maak de opdrachten van 7.2 

Populaties 9 t/m 13

Extra uitdaging: 

maak opdracht 14

over de grutto

Noem 2 dingen die je vandaag geleerd hebt.

Noem minimaal 1 onderdeel van de les waar je meer over wilt weten/meer uitleg over nodig hebt.

Na deze les..

1. kan ik binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden
   
2. kan ik de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven