Gezondheidsbevordering en visie op zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Gezondheidsbevordering en visie op zorg

Onderwerpen 

Visie op gezondheid en ziekte

Gezondheidsvisies

Omgaan met ziekte

Leefstijl 

Preventie

Zelfmanagement en zelfredzaamheid 

Wat versta je onder gezondheid?

Afwezigheid van ziekte

Acceptatie van ziekte

Omgaan met ziekte.

Dit hangt af van de visie, echter de gevolgen van ziekten kunnen groot zijn op het gebied van lichamelijke, psychisch en sociaal gebied. 

Reacties op ziek zijn?

• Lichamelijk: pijn, gewichtsverandering, eetlust, slaapritme, conditie.
• Psychisch: ontreddering, onzekerheid, angst, schaamte, schuld, ontkenning, depressie, opstandigheid.
• Sociaal: mensen worden vaak laag ingeschat. Zichzelf terugtrekken, sociaal isolement, hospitaliseren, verlies betaald werk, verandering hobby's en sociale contacten.

Opdracht 

Teken een mindmap over jouw gezondheid. 

Geef aan welke zaken jij belangrijk vindt.

Bespreek je mindmap met je medestudenten.

Noteer welke drie zaken het meest voorkomen op jullie mindmaps

Gezondheidsvisies 

1. Medisch-biologische
2. Psychologische
3. Sociologische
4. Humanistische 
5. Holistische  
6. Positieve Gezondheid (Huber) 
7. enz..

1. ziekte is een defect aan het lichaam 
2. gedrag en symptomen worden verklaard door gesstelijke factoren en cognitieve processen
3. Maatschappelijk funcitoneren wordt boven persoonlijke gevoelens gesteld. 
4. Persoonlijk groei van de mens staat centraal. (o.a. Maslow) Volgens de humanistische visie ervaart de mens gezondheid als hij persoonlijk kan groeien. Pas dan vindt hij zijn leven zinvol.
5. Kijk op het totale functioneren. Je kunt de lichamelijke geestelijke, sociale en spirituele elementen niet scheiden. (zie afbeelding) 

Maslows behoefte hiërarchie (7 categorieën)

Eerst moeten de belangrijkste basisbehoeften bevredigd zijn voor iemand toekomt aan de andere behoeften. Hoe beter het de mens gaat, hoe hoger hij komt in de piramide.

Maslow  stelt dat de menselijke behoeften ondergebracht kunnen worden in zeven categorieën:

1. lichamelijke behoeften

2. behoefte aan veiligheid en geborgenheid

3. behoefte aan genegenheid en liefde

4. behoefte aan waardering

5. behoefte aan kennis

6. behoefte aan esthetiek (kunst, muziek, mooie dingen in het leven)

7. behoefte aan zelfverwerkelijking

Coping  

Coping is de manier waarop iemand met stress in zijn leven omgaat. De oorzaak van de stress weghalen heet primaire coping, en als dat niet kan, dan neem je de negatieve effecten van de stress weg: secundaire coping.

•

Copingsstijlen

 Emotiegericht: bij een emotiegerichte copingstijl proberen mensen hun emoties onder controle te krijgen. Voorbeelden van deze stijl zijn:

- steun zoeken bij je kinderen of getroost willen worden

- je gevoelens uiten door te huilen of te schreeuwen

- het probleem vermijden door er juist niet over te praten

- afleiding zoeken in muziek of gezelschap

- net doen alsof er niets aan de hand is (ontkenning)

- je eigen situatie vergelijken met die van mensen die nog slechter af zijn

• Probleemgericht: bij een probleemgerichte copingstijl proberen mensen problemen direct op te lossen. Voorbeelden van deze stijl zijn:

- naar de dokter gaan zodra je je ziek voelt

- je houden aan medische voorschriften

- medicijnen op tijd innemen

- je houden aan dieetvoorschriften

- informatie zoeken om meer inzicht te krijgen in de situatie via internetsites, boeken of patiëntenverenigingen

- hulpmiddelen aanvragen

Leefstijl

De persoonlijke manier van leven die beïnvloed wordt door iemands cultuur, levensloop, persoonlijke geschiedenis en opvattingen.

Een gezonde leefstijl bevordert de gezondheid en kan problemen op latere leeftijd voorkomen.

Bij leefstijl gaat het om de invloed van het gedrag van mensen op de gezondheid en het ontstaan van gezondheidsproblemen. Voorbeelden zijn:

• alcohol- en drugsgebruik

• roken

• lichamelijke (in)activiteit

• voeding

• seksueel gedrag

Gezondheidsgedrag 

Gezondheidsgedrag bestaat uit waarneembare handelingen (voetballen/ gaan zitten enz) , niet waarneembare handelingen (nadenken of dagdromen)  en onbewuste handelingen (automatische: je trekt je hand terug wanneer iets te heet is) 

Beïnvloeding en veranderen is moeilijk!

Fishbein model 

Rol van de verpleegkundige?

.Ondersteunen bij gezondheidsvaardigheden

Gezondheidsvaardigheden is het geheel van vaardigheden of competenties van een individu om in diverse situaties en in verschillende rollen (patiënt, consument, verzorger, burger) mondelinge, schriftelijke en audiovisuele informatie over gezondheid, zelfzorg en voorzieningengebruik te kunnen en willen verkrijgen, begrijpen en gebruiken op een manier die bijdraagt aan een betere gezondheid van zichzelf en anderen.’ (Saan & Singels, 2006)

CanMeds-rollen

Rol van gezondheidsbevorderaar

'Gezondheidsbevorderaar: de mbo-verpleegkundige draagt bij aan het bevorderen van de gezondheid en het welbevinden van mensen door het ondersteunen van hun zelfmanagement. 

Ze denkt vanuit gedrag en gezondheid in plaats van zorg en ziekte.' (Bron: Kwalificatiedossier mbo-verpleegkundige 2020)

VENN-diagram 

Verschillen en overeenkomsten tussen zelfmanagement, zelfredzaamheid en zelfregie.

Zelfmanagement gaat over het vermogen van mensen om hun aandoening zo goed mogelijk in te passen in hun leven: hoe kun je een goed leven hebben mét een ziekte. Denk aan omgaan met de symptomen en de behandeling, bevorderen van een gezonde leefstijl en omgaan met emotionele en sociale aspecten.

Preventie 

Preventie gaat in de gezondheidszorg over alle maatregelen die genomen worden om een nieuw gezondheidsprobleem (of verergering van een bestaand probleem) te voorkomen en gezond gedrag te stimuleren.

Opdracht 

Lees de literatuur: INFO-gezondheidsvoorlichting en preventie (ZorgPad) 

Werk de opdracht uit:  LA-preventie en voorlichting