1 februari Evolutie B2 bacteriën schimmels en virussen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie

B2

Bacteriën, virussen, schimmels

Leerdoel B2

Je moet kenmerken van bacteriën, virussen en schimmels kunnen noemen. 

Carl Woese

• Grondlegger in de jaren 70 van de Archaea-groep
• Indeling van organismen niet op uiterlijkheden, maar op verschil/overeenkomst in DNA

Archaea

• veel overeenkomsten met bacterien
  
• extremofiel: leven voornamelijk onder extreme omstandigheden (diep in de zee, bij een geothermische bron, zwavelput etc)
  
• hoofdzakelijk anaeroob
  
• primitief

Thermoplasma volcanium

Thermoplasma acidophilum

Ferroplasma

acidiphilum

Bacteriën

• celonderdelen: zie BINAS 79A
  
• veel meer biodiversiteit dan bij Archaea
  
• ongeslachtelijke voortplanting
  
• zeer klein
  
• circulair DNA in
  
• geen membraangebonden organellen (Golgi, ER, chloroplasten en mitochondriën
  
• WEL een celwand

Voortplanting prokaryoten

• ongeslachtelijk: mitotische celdelingen
  
• wel: DNA replicatie
  
• niet: vorming van een spoelfiguur
  
• onder optimale condities zeer hoge delingssnelheid: om de 20 minuten

Voor de snelle rekenaar: 

Hoeveel bacteriën kan je dan hebben na 24 uur?

Hoeveel?

Plasmiden

• Snel en handig genetische informatie uitwisselen
  
• Extra-chromosomaal
  
• Circulair
  
• Dubbelstrengs
  
• Nuttige genen die snel selectievoordeel opleveren
  
• ZEER nuttig in de bioindustrie

Overbrengen DNA

Transformatie

= DNA fragmenten opnemen en gebruiken uit dode soortgenoten

Conjugatie

= Met een holle buis (pilum) gerepliceerde plasmide overbrengen op soortgenoot

Transductie

= Overbrengen van DNA naar andere bacteriën d.m.v. virussen (bacteriofagen)

Betekenis voor de mens

• bij maken van voedingsmiddelen (bv. bij yoghurt, kaas en zuurkool)
• bij afvalwaterzuivering en bestrijding milieuverontreiniging
• dode resten van organismen opruimen
• voedselbederf
• cyanobacteriën kunnen waterbloei veroorzaken, dat dodelijk is voor waterdieren en zwemmers
• biotechnologie: wasmiddelen, geneesmiddelen en hormonen worden geproduceerd met behulp van genetisch gemodificeerde bacteriën (genetische modificatie)
• ziektes veroorzaken: o.a. (keel)ontsteking, salmonella, cholera, tuberculose 
• helpen bij verteren voedsel en aanmaken vitamine 
• onschadelijke bacteriën op de huid vormen natuurlijke bescherming tegen schadelijke

Maak opdracht 23 t/m 29

Grootte bacterie en virus

Griepvirussen (influenza)

• H1N1 = SPAANSE GRIEP (20-100 milj. doden in 1918 
• H2N2 = Aziatische griep (3 milj. doden; 1958)
• H3N2 = Honk Kong griep (4 milj. doden; 1968)
• H1N1/09/v = Mexicaanse / Varkensgriep (~0,35 milj. doden 2009
• H7N9 = vogelgriep (2013)
• H3N2, A/H1N1, B, ... = normale 'griep'. (~0,4 milj. doden/jaar)

www.google.com

Waarom we moeten 

uitkijken met antibiotica

Neem afbeelding 16 ook goed door

Maak opdracht 30 t/m 34

*Klaar? Neem dan de Samenhang 'Poeptransplantatie? door 

en maak opdracht 35 t/m 39 + Olympiade opdracht 7

• Rond de basisstof af met de Flitskaarten en Test Jezelf