Alle woordsoorten klas 1 7e editie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Alle woordsoorten klas 1

In deze les

• Grammatica woordsoorten
• Herhaling theorie
• Test
  

Grammatica woordsoorten

• Woorden van een zin verdelen in woordsoorten

• Je benoemt elk woord afzonderlijk
• Het gaat om de functie van het woord in de zin: niet om de betekenis
  

Sleep de kenmerken van de woordsoorten naar de juiste woordsoort.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Woord voor een mens, dier, plant, ding of gevoel.

Heeft meestal een enkelvoud en een meervoud.

Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.

Je kunt er meestal de, het of een voor zetten.

Een eigennaam is een vorm van deze woordsoort.

Deze woordsoort zegt iets over het ZN.

Deze woordsoort staat meestal vóór het ZN.

Deze woordsoort heeft een korte en een lange vorm.

Je kunt vaak de trappen van vergelijking erop toepassen.

Er bestaat ook een stoffelijke variant van deze woordsoort.

Zelfstandig naamwoord (ZN)

• Woord voor een mens, dier, plant, ding of gevoel.
• Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.
• Je kunt er meestal de, het of een voor zetten.
• Het heeft vaak een vorm voor enkelvoud en meervoud.
• Een eigennaam is ook een ZN.
  

Bijvoeglijk naamwoord (BN)

• Zegt iets over het ZN.
• Kan voor of achter het ZN staan.
• Het BN heeft vaak een korte en een lange vorm (met -e).
• Een BN kent meestal de trappen van vergelijking.
• Een stoffelijk BN zegt van welk materiaal iets gemaakt is.
  

Lidwoord (LW)

De, het = bepaald lidwoord.

(Het is bepaald, staat vast, wanneer je de of het gebruikt.)

Een = onbepaald lidwoord.

(Onbepaald omdat je een zowel voor een de- als een het-woord kunt zetten.)

"Ik zag twee vliegen vliegen."

Hoeveel werkwoorden in deze zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welk werkwoord hoort niet in het rijtje thuis?

1. eten
2. fietsen
3. zijn
4. schrijven

Zelfstandig werkwoord (ZWW)

• Heeft een duidelijke betekenis.
• In elke zin zit altijd één ZWW.
• Bij meerdere werkwoorden in een zin, staat het ZWW meestal achteraan.
  

Hulpwerkwoord (HWW)

• Heeft een minder duidelijke betekenis.
• Niet elke zin bevat een HWW.
• Er kunnen meer HWW's in
  een zin voorkomen.
  

Bij de bakker koop ik gebak.
Ik heb gebak gekocht bij de bakker.
Ik zou ook brood hebben kunnen kopen bij de bakker.

Voornaamwoorden

Voornaamwoorden (VNW)

Een VNW verwijst naar iets of iemand, zonder het te benoemen. Er zijn veel soorten VNW, deze moet je kennen:

  - Persoonlijk voornaamwoord (P. VNW)

  - Bezittelijk voornaamwoord (B. VNW)

De VNW kun je grotendeels uit je hoofd leren, maar kijk altijd of het VNW ook die functie in de zin heeft.

Voornaamwoorden

Aanwijzend voornaamwoord (A. VNW)

• Wijst iets of iemand aan.
• Deze, die, dit, dat, zulk(e), zo'n, dergelijk(e), zelf, hetzelfde, dezelfde.

Vragend voornaamwoord (VR. VNW)

• Staat meestal aan het begin van een vraag of een zin die gemaakt is van een vraag.
• Wie, wat, welk(e), wat voor (een).
  

Voornaamwoorden

Onbepaald voornaamwoord (O. VNW)

• Duidt iets of iemand aan, maar zegt niet precies wie of wat bedoeld wordt.
  
• Iemand, niemand, iedereen, men, menigeen, het, (zo)iets, niets, alles, elk(e), ieder(e), menig(e), wat, ene, (een) zekere,
  een of ander(e).
  
• Lastige gevallen:

       - Je alleen als het men betekent

       - Wat alleen als het iets betekent

       - Het alleen als het tijd, weer of sfeer aangeeft.

Voornaamwoorden

Persoonlijk voornaamwoord (P. VNW)

• Duidt een persoon of ding aan.
• Trucje: een P. VNW kun je vervangen door hij of hem.
• Ik, mij, me, jij, je, jou, u, hij, zij, ze, het, 't, hem, 'm, haar, wij, we, ons, jullie, hun, hen.
  

Bezittelijk voornaamwoord (B. VNW)

• Duidt iemands bezit aan.
• Staat altijd vóór het ZN waar het bij hoort.
• Trucje: een B. VNW kun je vervangen door zijn.
• Mijn, m'n, jouw, je, uw, zijn, z'n, haar, d'r, ons, onze, jullie, uw, hun.
  

Waar kan de vogel zitten?
[...] de kooi.

Voornaamwoorden

Voorzetsel (VZ)

• Geeft een plaats, tijd of reden/oorzaak aan.
• Staat meestal vóór een lidwoord of voornaamwoord.
• Een VZ kan ook achter een zelfstandig naamwoord staan.
• Een VZ kan deel zijn van een vaste combinatie of uitdrukking.
• Let op bij scheidbare werkwoorden: hij haalt uit -> uit is deel van het werkwoord en dus geen VZ. Dit zijn bijwoorden.
  

1 Dat is een goed hockeyteam.
2 De spelers kunnen goed hockeyen.

Benoem de woordsoort van 'goed' in beide zinnen.

1. 1 bijvoeglijk naamwoord 2 bijvoeglijk naamwoord
2. 1 bijwoord 2 bijwoord
3. 1 bijvoeglijk naamwoord 2 bijwoord
4. 1 bijwoord 2 bijvoeglijk naamwoord

Voornaamwoorden

Bijwoord (BW)

• Een bijwoord kan van alles aangeven:

       - Tijd (gisteren, tegenwoordig, morgen)

       - Plaats (er, nergens, overal)

       - Zekerheid (vast, absoluut)

       - Ontkenning (niet, nooit)

• Veel vraagwoorden zijn een bijwoord (hoe, waar, wanneer)
• Een bijwoord kan iets zeggen over een ander woord:

       - Werkwoord (Jip hockeyt goed)

       - Bijvoeglijk naamwoord (Jip heeft een heel mooie hockeystick)

       - Ander bijwoord (Jip kan ook bijzonder snel rennen)

• Een BW zegt niet iets over een ZN (dan is het een BN)
  

Sleep elk woord naar de juiste woordsoort.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Onbepaald lidwoord

Bepaald lidwoord

Zelfstandig werkwoord

Hulpwerk-

woord

Voorzetsel

Bijwoord

Hoe

kunnen

de

ontsnapte

gevangenen

uit

Alcatraz

de

oever

ooit

bereikt

hebben?

Hoe kunnen de ontsnapte gevangenen uit Alcatraz de oever ooit bereikt hebben?

hoe = bw                                           oever = zn

kunnen = hww                                ooit = bw

de = blw                                             bereikt = zww

ontsnapte = bn                              hebben = hww

gevangenen = zn

uit = vz

Alcatraz = zn (eigennaam)

de = blw

Sleep elk woord naar de juiste woordsoort.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Onbepaald lidwoord

Bepaald lidwoord

Zelfstandig werkwoord

Hulpwerk-

woord

Voorzetsel

Bijwoord

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord

Anders

Weten

jullie

welke

dj

er

morgen

in

het

voorprogramma

van

Afrojack

optreedt?

Weten jullie welke dj er morgen in het voorprogramma van Afrojack optreedt?

weten = hww                             voorprogramma = zn

jullie = p. vnw                             van = vz

welke = anders (vr. vnw)       Afrojack = zn (eigennaam)

dj = zn                                           optreedt = zww

er = bw

morgen = bw

in = vz

het = blw

 

Sleep elk woord naar de juiste woordsoort.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Onbepaald lidwoord

Bepaald lidwoord

Zelfstandig werkwoord

Hulpwerk-

woord

Voorzetsel

Bijwoord

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord

We

hebben

natuurlijk

geluk

gehad

met

de

loting

van

ons

elftal.

beste

We hebben natuurlijk geluk gehad met de loting van ons beste elftal.

we = p. vnw                      van = vz

hebben = hww               ons = b. vnw

natuurlijk = bw               beste = bn

geluk = zn                        elftal = zn

gehad = zww

met = vz

de = blw

loting = zn

 

Sleep elk woord naar de juiste woordsoort.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Onbepaald lidwoord

Bepaald lidwoord

Zelfstandig werkwoord

Hulpwerk-

woord

Voorzetsel

Bijwoord

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord

Anders

Tijdens

het

feestje

at

niemand

zijn

patat

op.

Tijdens het feestje at niemand zijn patat op.

tijdens = vz

het = blw

feestje = zn

at = zww

niemand = anders (o. vnw)

zijn = b. vnw

patat = zn

op = bw (opeten)

 

Einde