Les 1: Middeleeuwen en satire

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Dierenverhalen en satire in de middeleeuwen

literatuurgeschiedenis

Allereerst...

Voordat we teruggaan in de tijd, nemen we eerst eens een kijkje in onze tijd. 

Opdracht: Stel, je wordt op een ochtend wakker en je blijkt in de Middeleeuwen te zijn beland (het lijkt 'Kruistocht in spijkerbroek' wel…). Op je telefoon heb je het filmpje dat we zo gaan bekijken. Een echte middeleeuwer (slecht gebit, ongewassen haren) vraagt je nieuwsgierig, terwijl je het filmpje zit te kijken (tja, wat moet je anders in de middeleeuwen??), waar het over gaat. Jij legt 'm dat haarfijn uit. Noteer in ca 50 woorden je uitleg aan de middeleeuwer (wie zie je, wat is er grappig aan, welke gelegenheid, waarom moeten mensen in 2021 hierom lachen?)​

https:

En verder komende weken...

• Nabespreken filmpje
• Lesbrief Middeleeuwen en satire
• Introductie Middeleeuwse en hedendaagse satire
• Uitleg satire​
• Opfrissen kennis van de Middeleeuwen​
• Lezen van 'Reinaert de vos'​
• Opdrachten maken

Wat is satire?

• Satire: verzamelnaam voor kunstuiting waarin stevige maatschappijkritiek wordt geleverd, meestal op humoristische wijze.​
  
• Dit project: Middeleeuwse satire en moderne satire

Heel erg satirisch

Heel erg satirisch

Wel humor, geen satire

Af en toe satirisch

Van satire naar de middeleeuwen...

• We gaan zo in een aantal rondes achterhalen wat jullie nog over de middeleeuwen weten...
• Ronde 1: vul bij de volgende opdracht alles in wat je weet! 
• Ronde 2: Je ziet wat klasgenoten hebben ingevuld, vul aan wat je niet had (op papier)

De middeleeuwen

Ronde 3 (8 minuten)

Je hebt nu op papier een woordweb met al een aantal termen ('takken'). Ga nu gedetailleerder aanvullen met behulp van sites als 1. Geschiedenis.nl | ‘Tijd van monniken en ridders’ en ‘Tijd van steden en staten’

2. Entoen.nu | middeleeuwen in de canon van Nederland

Maak een foto van je woordweb en lever 'm in via opdrachten in teams

Kernbegrippen

• Theocentrisme​
• Kunst was voor God, kunstenaar niet belangrijk​ 
• Trouw: aan God, aan je heer.​ 
• Feodale systeem: De leenman beloofde aan de koning onder ede (foedus) het gebied in zijn naam te regeren en hem bij te staan in geval van oorlog. De band tussen leenman en leenheer was tweezijdig: ze verzekerden zich van wederzijdse steun, trouw en zelfs zelfopoffering.​ 
• 500-1500, tussen oudheid en Renaissance​ 
• Standenmaatschappij (geestelijkheid, adel, boeren, later ook burgerij)​

Symboliek in de middeleeuwen

• Getallensymboliek
  
• Kleurensymboliek

• Dierensymboliek
  

Symboliek in de middeleeuwen

Getallensymboliek

• twee = getal van het kwaad
  
• drie = volmaaktheid, goddelijkheid
  

(heilige drie-eenheid)

• zeven = God
  

Symboliek in de middeleeuwen

Kleurensymboliek

• blauw = Maria (hemel!)
  
• wit = zuiverheid 
• zwart = kwaad, dood, duivel
  

Symboliek in de middeleeuwen

Dierensymboliek

• slang = duivel
• vos = sluwheid
• beer = hebzucht
• hond = trouw