Thema 12 Blok 3 Bossen

• Mens en Maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Leerwerkboek 12 Afval en Energie

M&M LJ2

2020-2021

Blok 3 Bossen les 1

• Introductie
• Uitleg van bos naar landbouwgrond, bossen en verdroging
• Toets bespreken
• Zelfstandig werken 

Waar denken jullie dat we het in dit blok over gaan hebben?

Waar gaat dit blok over?

• Nederland had vroeger veel meer 'oerbossen', waarom zijn deze er niet meer? Wat is er voor in de plaats gekomen?
• Wat is ontbossing? Wat zijn de gevolgen?
• Welke brandstoffen gebruiken we nu?  Wat zijn de voor- en nadelen?

Van bos naar landbouwgrond

• Tijd van jagers en boeren: Er was veel bos, boeren kapten stukjes bos en maakten er akkers van. Wanneer grond onvruchtbaar was trokken de boeren weg en kwam begroeiing terug.  Er kwamen meer verschillende soorten leefgebieden. In deze leefgebieden leefden meer soorten planten en dieren dan alleen in het bos. De biodiversiteit werd groter. 
• Tijd van Grieken en Romeinen: Kapten meer bos en kozen vaste woonplaatsen voor hun boerderijen. Er werden meer bomen gekapt dan er nieuw groeiden (Ontbossing),
• Middeleeuwen: Bevolking in Europa groeit snel. In bossen werd vee gehouden, ontstaan heidegebied. Op de heidevelden konden de boeren maar weinig dieren houden. Zo ontstond Extensieve landbouw. Hout werd gebruik als brandstof, houtskool. 

Bossen en verdroging

• De schapen die op de heidevelden graasden zorgden voor mest wat nodig was om de akkers vruchtbaar te maken.
• Toen kunstmest werd uitgevonden was dit niet meer nodig, mensen gingen op de heidevelden weer bomen planten.
• Dat waren vooral naaldbomen, die brachten namelijk veel hout op. 
• Naaldbomen verdampen meer water dan loofbomen. Zo verdroogden grote delen van Nederland. Bij Verdroging daalt het niveau van het grondwater.  

Waardoor ontstaat verdroging?

1. We gebruiken grondwater voor drinkwater en industrie
2. Water wordt gebruikt om het lande besproeien (irrigatie). 
3. Regenwater wordt snel afgevoerd door bijvoorbeeld sloten.
4. Nederland is dichtbebouwd (verstening). Regen kan niet meer in de grond infiltreren en valt nu op daken, straten en wegen. 

Wat is ontbossing?

1. Dat je nieuwe bomen gaat planten
2. Dat er bomen gekapt worden
3. Dat er meer bos komt
4. Dat er meer soorten bomen komen

Wat is GEEN reden voor ontbossing?

1. Het winnen van natuurlijke hulpbronnen
2. Uitdroging
3. Bevolkingsgroei
4. Landbouw

Waarvoor werden heidevelden vroeger gebruikt?

1. Er graasden schapen voor de bemesting
2. Om heide te beschermen
3. Er graasden schapen om het gras kort te houden

Verdroging is het opdrogen van grondwater

1. juist
2. onjuist

Welk probleem hoort NIET bij verstening?

1. Riolen overstromen bij hevige neerslag
2. Minder infiltratie
3. Water komt sneller in de rivieren terecht
4. Hogere grondwaterstand

Aan de slag!

Ga naar it's learning en open de planner.

Omcirkel de opdrachten die je moet maken.

Ga vervolgens aan de slag!

Vragen? Stel ze (in de les of online via teams)

Blok 3 Les 2

• Uitleg spoorzoeken naar het oerbos, oerbossen in Europa, landbouw en bos
• Zelfstandig werken 

Spoorzoeken naar het oerbos

• In Nederland bestaan geen oerbossen meer.
• Veel bossen in Nederland zijn aangeplant voor de productie van hout. De bomen staan in rechte rijen en bestaan uit dezelfde soort. 
• De laatste jaren worden de productiebossen natuurlijker gemaakt. Dood hout blijft liggen, meer variatie in leeftijd bomen, naaldbomen worden gekapt en nieuwe bossen aangeplant (ook voor recreatie en natuurbehoud)

Oerbossen in Europa

• In Polen en Roemenië kan je nog oorspronkelijke oerbos vinden.
• Er leven veel zeldzame planten en dieren
• Veel commerciële buitenlandse bedrijven willen er bomen kappen en het hout verkopen.
• Na protesten van inwoners heeft de EU ingegrepen. Het oerbos moet beschermd worden. 
• In Roemenië gebeurt het nog steeds illegaal, boswachters worden omgekocht of zelfs vermoord. 

Nederland heeft ook een rol bij de ontbossing van buitenlandse gebieden bijvoorbeeld het Amazonegebied

Landbouw en bos

• Intensieve landbouw: Er zijn veel dieren per hectare grond en opbrengst van gewassen is hoog. Zorgt er voor dat wilde dieren en planten verdwijnen. 
• Eu wilt meer bossen planten, zorgt namelijk voor minder klimaatverandering (bomen nemen Co2 op) en beschermt ons tegen hevige regen (gevolg overstromingen). 

Wat hebben we in Nederland meer?

1. Oerbos
2. Aangeplant bos

Hoe heet het wanneer er oer-bos verdwijnt?

1. Bosbouw
2. Ontbossing
3. Houtkap
4. oerbos kap

Intensieve landbouw heeft:

1. Grote opbrengt per hectare
2. Lage opbrengst per hectare
3. Kleine akkers
4. Enorme akkers, veel gebruik van kunstmest

Is er sprake is van extensieve- of intensieve landbouw op de afbeelding?

1. Extensieve landbouw
2. Intensieve landbouw

Aan de slag!

Ga naar it's learning en open de planner.

Omcirkel de opdrachten die je moet maken.

Ga vervolgens aan de slag!

Vragen? Stel ze (in de les of online via teams)

Blok 3 Bossen les 3

Extra ontbossing Amazonegebied

Uitleg Energie uit de natuur

Zelfstandig werken

Het tropisch regenwoud in gevaar?

1- Ontbossing: kappen van regenwoud

2- Bevolkingsgroei: meer mensen gaan in dit gebied wonen -> meer landbouwgrond nodig -> bomen gekapt

3- Winning natuurlijke hulpbronnen neemt toe, vooral tropisch  hardhout is populair (het verrot niet). Er wordt veel geld verdiend aan tropisch hardhout.

Gevaar = planten en bomen verdwijnen voorgoed, leefgebied indianen kleiner

00:23

Hoe noemen we de variatie van dieren, planten en micro-organismen?

1. zoogdieren
2. biodiversiteit
3. inheemse diersoorten
4. de vijf stelsels

00:51

Hoe heet de grootste rivier in het Amazonegebied?

1. amazone
2. donau
3. ganges
4. brazil river

01:39

Hoe heet de president van Brazilië

1. Gustavo Lima
2. Michel Teló
3. Jaïr Bolsonaro
4. Ze Roberto

03:51

Waarom is Amazone voor de rest van de wereld ook belangrijk?

1. Regenwoud is belangrijk voor klimaatverandering
2. Regenwoud is handig voor grondstoffen
3. Regenwoud is handig voor dieren
4. Regenwoud bevat veel water

04:12

In welk land ligt het Amazonegebied niet?

1. Brazilië
2. Suriname
3. Argentinië
4. Colombia

05:47

Waarom kapt Brazilië het regenwoud?

1. voor landbouw
2. voor grondstoffen
3. voor wegen
4. alle drie zijn goed

09:33

Wel of niet meebetalen aan regenwoud?

Wel

Niet

Geen mening

10:44

Wie kent de naam van deze stem?

1. Leonardo diCaprio
2. Freek Vonk
3. Brad Pitt
4. David Attenborough

Hoe noemen we de variatie van dieren, planten en micro-organismen?

1. zoogdieren
2. biodiversiteit
3. inheemse diersoorten
4. de vijf stelsels

Hoe heet de grootste rivier in het Amazonegebied?

1. amazone
2. donau
3. ganges
4. brazil river

Hoe heet de president van Brazilië

1. Gustavo Lima
2. Michel Teló
3. Jaïr Bolsonaro
4. Ze Roberto

Waarom is Amazone voor de rest van de wereld ook belangrijk?

1. Regenwoud is belangrijk voor klimaatverandering
2. Regenwoud is handig voor grondstoffen
3. Regenwoud is handig voor dieren
4. Regenwoud bevat veel water

In welk land ligt het Amazonegebied niet?

1. Brazilië
2. Suriname
3. Argentinië
4. Colombia

Waarom kapt Brazilië het regenwoud?

1. voor landbouw
2. voor grondstoffen
3. voor wegen
4. alle drie zijn goed

Wel of niet meebetalen aan regenwoud?

Wel

Niet

Geen mening

Wie kent de naam van deze stem?

1. Leonardo diCaprio
2. Freek Vonk
3. Brad Pitt
4. David Attenborough

Hoe noemen we de variatie van dieren, planten en micro-organismen?

1. zoogdieren
2. biodiversiteit
3. inheemse diersoorten
4. de vijf stelsels

Energie uit de natuur

• Vroeger werd hout gebruikt als brandstof. Toen turf zijn intrede deed, werd dit minder. 
• Tegenwoordig meeste energie uit fossiele brandstoffen (raakt op en is slecht voor het milieu, veel co2 uitstoot -> klimaatverandering)
• Platteland wordt weer belangrijk. Terrein voor zonnepanelen of windmolens en er worden snelgroeiende bomen geplant om als biomassa te verbranden. 
• Nadeel zonnepanelen en windmolens kosten veel ruimte en zijn weersafhankelijk. 
• Nadeel biomassa bomen worden gekapt weinig biodiversiteit en verbanden van biomassa is slecht voor luchtkwaliteit.  

Aan de slag!

Ga naar it's learning en open de planner.

Omcirkel de opdrachten die je moet maken.

Ga vervolgens aan de slag!

Vragen? Stel ze (in de les of online via teams)