12.5 nieren klassikaal

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

11.5 nieren: klassikale uitleg

Nog vragen over de bouw van de nieren?

Klassikaal

Doel laten inzien van de bouw van de niereenheid in relatie tot werking: globaal

Details: zelf met figuur niereenheid+ Binas+lessonup nier dl2

Nieren zuiveren bloed

Groot filter dat in eerste instantie alles wegvoert wat klein genoeg is: filtratie (passief)

Daarna resorptie van wat niet weg mag, soms passief, vaak actief

Soms worden stoffen extra weggepompt: excretie

Kapsel van Bowman/ glomerulus

Haarvaten in het kapsel van Bowman zijn sterk vertakt: glomerulus.

Haarvaten hebben poriën-> er kan in korte tijd veel bloedplasma door.

Extra hoge bloeddruk in de glomerulus door verschil diameter tussen aan- en afvoerend slagadertje 

--> ultrafiltratie

Welke stoffen komen in de voorurine? Noem er zoveel mogelijk

Kapsel van Bowman/ glomerulus

In het filtraat/ de voorurine zitten: water, glucose en andere voedingsstoffen, zouten, ureum, andere afvalstoffen.

Bloedcellen, bloedplaatjes, plasma-eiwitten, micellen blijven in het bloed.

Welke stoffen moeten voor een deel terug?

Voorurine -> urine

In het filtraat/ de voorurine zitten: water, glucose, zouten, ureum, andere afvalstoffen.

1. Glucose, aminozuren, vitaminen en andere voedingsstoffen moet weer terug in de bloedbaan.

2. Water en zouten moeten deels weer terug in de bloedbaan.

3. Ureum (deel) en andere afvalstoffen moeten in de voorurine blijven.

BINAS 85C

en blz. 142 bron 22

Processen:

1. Filtratie

2. Terugresorptie

3. extra excretie

Terugresorptie:

rood=actief

Hoe?

water: passief

Hoe?

Terugresorptie glucose

zie Binas 85B

Relatie bouw en wateruitscheiding

Waarom hebben woestijnratjes zo'n dikke merglaag (door lange lussen van Henle)?

Wanneer heeft urine een hoge osmotische waarde?

1. wanneer er weinig water naar merg gaat
2. wanneer er veel water naar merg gaat

Verzamelbuisje

Doel: water naar merg terug laten gaan door osmose

Afhankelijk van behoefte van lichaam

Verzamelbuisje

Osmose kan alleen als de osmotische waarde in het merg hoger is:

bovenaan: lage osmotische waarde

onderaan: hoge osmotische waarde

Lis van Henle

Dalend en opgaand deel zorgen ervoor dat een 'osmotische gradient' in merg gehandhaafd wordt.

Dalend deel: alleen water eruit

Lis van Henle 

Stijgend deel: alleen NaCl, geen water transport

Osmotische waarde in de nier

= Laag in de nierschors 

(ongeveer gelijk aan 

bloedplasma en 

weefselvloeistof).

= Hoog het het niermerg

Opdracht

Kijk nu de details van 12.5 en maak de vragen tot leerdoel 15 (=vraag 62)

1.Heb je moeite met de paragraaf? Kies dan voor route A (inclusief de () vragen, die je helpen om de figuren beter te begrijpen + de begrippen eruit halen.

2.Snap je het goed? Maak dan route B

3.Al eerder gemaakt en snap je het goed? Maak route C, incl * vragen

Geregelde waterresorptie

Waterkanalen zorgen voor terugstromen water in het bloed.

ADH zorgt voor toename van het aantal waterkanalen in de celmembranen van de cellen in het verzamelbuisje.

Doel 11.5

Je hebt  de anatomie van je nieren geleerd

Je hebt geleerd hoe je nieren stoffen uitscheiden

BINAS 85A Nieren

BINAS 85B Samenstelling bloedplasma en urine

BINAS 85C Niereenheid/ nefron

Begrippen 11.5

voorurine, nierschors, niermerg, nierschors, urineleider, urineblaas, urinebuis, nefronen, glomerulus, kapsel van Bowman, ultrafiltratie, gekronkelde nierbuisje, lis van Henle, verzamelbuisje, terugresorptie, colloïd osmotische waarde waterkanalen