presentatie The Sound of Music

• geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 7

-Parallellen tussen historisch onderzoek en acteren

-Standplaatsgebondenheid

-Historische context Oostenrijk jaren '20 en '30: Der Anschluss

-Keuzes in oorlogstijd in relatie met de hoofdpersonen

'The Sound of Music'. Nuance is op z'n plaats!

- Vooraf kunnen mensen de gevolgen van hun keuzes niet altijd overzien. 'Achteraf is het makkelijk praten'.

Historisch onderzoek vs Acteren

Historisch onderzoek:

Betrouwbaar beeld van het verleden ----> bronnen

Wie is de maker van de bron/wat is de achtergrond van de maker/in welke context?

Acteren:

rol zo betrouwbaar neerzetten ----->inleven in de personage

de toeschouwer vergeet de naam/identiteit van de acteur en gelooft de personage in het stuk

Standplaatsgebondenheid/

identiteit

Bewust zijn van de standplaats van de maker van de bron/de gespeelde rol stimuleert de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid:

-geslacht/leeftijd/politieke voorkeur/eigen geschiedenis/vrienden/land/buurt/familie/religie/sociale status/etnische achtergrond//economische positie etc....bepalen keuzes van mensen

De Eerste Wereldoorlog

1. Spanning in Europa

1 van de oorzaken

Nationalisme

Extreme trots op het eigen volk en land: 'Ons land is het beste!'

1 van de oorzaken oorzaken 

Bondgenootschappen

Economische en militaire afspraken tussen de landen: Wij helpen elkaar!

Dezelfde belangen/ideeën/cultuur/politiek

Vier jaar lang vanuit de loopgraven kijken naar 

hetzelfde stuk, kapotgeschoten, niemandsland...

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles. Duitsland en z'n bondgenoten worden: vernederd:

-herstelbetalingen

-gebied afstaan

-geen leger meer

-internationaal geen rol van betekenis meer: 

Vóór...

...na

Duitsland en Oostenrijk na de Eerste Wereldoorlog

Het vertrouwen in de regering is laag.

• politieke onrust
• economische problemen
• werkloosheid
• trauma W.O.I


• citaat Stefan Zweig: Vandaag, nu het grote noodweer haar allang verwoest heeft, weten we eindelijk dat die wereld van zekerheid een luchtkasteel is geweest. Maar toch, mijn ouders hebben erin gewoond als in een huis van steen

Hitler's populariteit stijgt

vanaf 1934

• Hitler is rond 1934 mateloos populair. Het gaat goed in Duitsland. 
• Zolang je niet tot een minderheid hoort, pluk je de vruchten van zijn beleid.
• Door grootschalige werkverschaffingsprojecten daalt de werkloosheid snel,  en krijgen Duitsers weer zelfvertrouwen én nationalistische gevoelens.
• Oostenrijk kijkt met bewondering naar de ontwikkeling van Duitsland

Trouw aan de Führer

vanaf 1934

• Hitlerjugend: jongens werden voorbereid op een leven als soldaat die zonder nadenken de bevelen van de Führer opvolgde.
• Bund Deutscher Mädel: meisjes leerden er hoe zij een goede huisvrouw konden zijn en dat de ideale Duitse vrouw veel kinderen baarde.
  

Triumph des Willens

1935

• Hitler maakt graag gebruik van moderne technieken, zoals film.
  
• De belangrijkste Nazi-propagandafilm is Triumph de Willens, van Leni Riefenstahl, waarin Hitler zich laat neerzetten als de leider die Duitsland weer groot zal maken.
• Duitsland wordt een totalitaire staat: Het dagelijks leven van mensen wordt volledig bepaald door de staat d.m.v. propaganda en geweld.
• elke afwijkende mening wordt geëlimineerd
• Er ontstaat een Volksgemeinschaft.

Der Anschluß

maart 1938

• Hitler wil alle Duitsers in één Groot Duits Rijk (Heim ins Reich). 
• Hij maakt handig misbruik van de politieke chaos in Oostenrijk en speelt in op de gevoelens van het Oostenrijkse volk. 
• vanaf de jaren 20 al een eigen nazi-partij
• referenda in de jaren 20 tonen een sterke hang naar aansluiting met Duitsland aan
• in de jaren 30 al een poging tot een staatsgreep door de nazi's
• Hij annexeert Oostenrijk en maak het een deel van het Duitse Rijk (Ostmark).
  
• Blumenkriege

Het stembiljet waarmee de Oostenrijkers mogen aangeven of ze bij Duitsland willen horen...

Geen stempels drukken, maar een mogelijkheid op basis van enkele zinsnedes uit het script zou kunnen zijn....Ik kijk met een andere bril als historicus dan jullie als acteur.

Collaboratie?------>Franz/Rolf????

Accomodatie? ------>Elsa/oom Max????

Verzet?------> Von Trapp/Maria????

redenen voor collaboratie/Anschluss

- trauma W.O.I

-nationalisme

- heersend anti-semitisme

-ec. crisis

-bewondering aanpak Hitler

Collaboratie: voorbeelden

-Von Trapp wordt gevraagd de vlag met hakenkruis op te hangen

-Franz heeft bewondering voor de strakke organisatie in Duitsland. Hitler heeft Duitsland weer groot en sterk gemaakt

-Rolf brengt de Hitlergroet aan Von Trapp

Redenen voor  Accomodatie

- Het waait wel weer over/zo slecht hoeft de Anschluss niet te zijn: Elsa tegen Von Trapp; je kunt het toch niet tegen houden

-op dat moment de consequenties op langer termijn niet kunnen overzien

-meest makkelijke/veilige keuze

-rol van de kerk (algemeen: bang voor verbod, maar op individueel niveau wel afwijkende reacties

Redenen voor Verzet

-Anschluss is tegen de principes van iemand (Von Trapp)

- veel intellectuelen waren het op inhoudelijke gronden oneens met het Nationaal-Socialisme van Hitler

- loyaliteit t.o.v. familie en vrienden (uiteindelijk kiest Rolf ervoor Von Trapp niet te verraden tijdens de vlucht)

- Nonnen in het verhaal kiezen vanuit de Christelijke waarde van naastenliefde voor hulp aan Von Trapp/Maria

keuzes in oorlogstijd

- je kunt niet van te voren je keuze bepalen. De context bepaalt

-keuzes afwegen op basis van risico's en loyaliteit

-keuzes in oorlogstijd zijn essentieel en kan relaties/familiaire banden breken (Huwelijk Von Trapp-Elsa/ Rolf-Von Trapp)

-keuzes worden per individu gemaakt/standplaatsgebondenheid

Autobiografie Stefan Zweig:

De wereld van gisteren 

-Oostenrijkse schrijver

-soldaat W.O.I, maar werd pacifist

- vluchtte voor het Nationaal-socialisme

-pleegde in 1944 zelfmoord met zijn 

vrouw

-een goede beschrijving van Oostenrijk

in de jaren 30.