Module 2: les 7: Cyberpesten

• Digiskills
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 1-3

Cyberpesten

Module 2

Les 7

Na deze les weet ik...

• wat cyberpesten is
• wat online omgangsvormen zijn
• hoe je met cyberpesten om kunt gaan

Terugblikken

Vooruitblikken

Weet jij wat
cyberpesten
inhoudt?

Instructie

Online pesten of cyberpesten is pesten via digitale media

Cyberpesten is anders dan 'gewoon' pesten. Wat zijn volgens jou verschillen?

Instructie

Online pesten:

1. Stopt nooit
2. Gebeurd op afstand
3. Kan anoniem

Er is altijd een device beschikbaar

Je kunt niet zien wie de pester is

Het gaat dag en nacht door

Het stopt eigenlijk nooit

Online pesten kan doorgaan op elk uur van de dag. Dus ook als de pester en de gepeste thuis zijn. Dat maakt de gepeste extra kwetsbaar. Thuis zijn biedt dan geen veiligheid, wat het effect van het pesten vergroot. De pester heeft bij online pesten een groter publiek dan bijvoorbeeld op het schoolplein. Digitale bestanden zoals foto's of video's kunnen breder verspreid worden. En zijn moeilijk te verwijderen. En als het pesten wel gestopt is, zijn vervelende berichten, reacties, foto's of filmpjes vaak nog steeds terug te vinden. Hierdoor kan online pesten langdurige gevolgen hebben.

Het gebeurt op afstand

De pester en andere betrokkenen zien niet goed wat het effect is van de online pesterijen. Zij zien de gepeste niet op dat moment in het echt. De emoties zijn niet zichtbaar. Het online pesten kan daardoor gemakkelijker erger worden dan ander pestgedrag. Als het pesten ook nog plaatsvindt op openbare platforms, bijvoorbeeld via reacties onder posts, bereikt het een groot publiek.

Het kan anoniem

Online pesten kan bijvoorbeeld via nepaccounts, waarmee je moeilijk kunt achterhalen wie er pest. Door de anonimiteit voelen pesters zich minder snel bekeken, waardoor zij online verder gaan dan bijvoorbeeld op het schoolplein. Sommige online pesters houden hun identiteit bovendien bewust achter. Ze zijn actief vanaf een anoniem account dat niet te herleiden is naar hun echte identiteit. Toch kennen de meeste online pesters hun slachtoffers vaak ook in het echt.

Het gebeurt subtiel

Jongeren kunnen vaak goed inschatten wat andere jongeren denken, doen en voelen. Maar het komt voor dat juist pesters minder sterk geraakt worden door andermans emoties. Online kunnen zij subtiele oftewel voorzichtige vormen gebruiken om de machtsongelijkheid tussen hen en het slachtoffer duidelijk te maken. Denk hierbij aan negeren, buitensluiten en 'hoektags'. Bij deze laatste vorm wordt iemand in de hoek van een foto getagd, terwijl die persoon niet op de foto staat.

Deze subtiele vormen van online pesten zijn minder zichtbaar voor buitenstaanders en opvoeders, waardoor de pester zich sneller onaantastbaar voelt. Buitenstaanders kunnen dat online gedrag immers niet met zekerheid benoemen als pestgedrag. Daarom is het belangrijk om uit te gaan van wat de gepeste persoon ervaart.

Wat voor pestgedrag online gebeurd er allemaal?

Instructie

Uitsluiten

Beledigen

Bedreigen

Tekijk zetten

Vernielen

Nadoen

Uitsluiten: Een WhatsApp-groep voor de hele klas, behalve die ene leerling. Deze subtiele vorm van cyberpesten kan grote gevolgen hebben. Want als zijn klasgenoten een grappig filmpje delen, kan die leerling de volgende dag niet meepraten. Gebeurt dit keer op keer, dan raakt hij geïsoleerd.

Beledigen: ‘Vet varken! Als ik jouw kop had, kwam ik nooit meer buiten.’ In een berichtje of als reactie op een post, typen leerlingen soms dingen die ze niet luidop durven zeggen. Die online pesterijen komen hard aan

Vernielen: Pesters stelen sneakers of gooien huiswerk in een plas. Ook online kunnen ze spullen beschadigen, bijvoorbeeld door hun klasgenoot een virus te sturen. Of door zijn social media account te hacken en het wachtwoord te veranderen, zodat hij niet meer kan inloggen. Dit hindert de leerling in zijn sociale contacten.

Nadoen: Vaak blijft cyberpesten niet bij een ander wachtwoord. Leerlingen die inloggen op het account van een klasgenoot, maken hem belachelijk. Ze posten foute grappen, versturen gemene berichtjes of wijzigen de profielfoto. Of ze maken een nepaccount aan in naam van hun klasgenoot, waarmee ze valse informatie verspreiden.

Te kijk zetten: Via Snapchat is een pikante foto snel verstuurd. ‘Hij staat maar 10 seconden online’, redeneren tieners. Tot iemand een screenshot van die foto doorstuurt naar de hele klas. Die het weer doorsturen… Wanneer dat gepaard gaat met beledigende teksten (‘slet’, ‘hoer’) spreken we van ‘slut-shaming’.

Zo’n foto kan uiteraard ook in scène gezet zijn: met Photoshop plak je gemakkelijk het hoofd van een klasgenoot op een pornoster. Het verspreiden van foto’s (of video’s, bijvoorbeeld een filmpje waarin een leerling in elkaar geslagen wordt) is lastig te stoppen, want deze vorm van cyberpesten gebeurt razendsnel. Als de pester en zijn vrienden de foto’s offline halen, kunnen ze al in handen van totale onbekenden zijn.

Bedreigen: ‘Morgen na school wachten we je op en slaan je in elkaar!’ Zo’n bericht versturen, kan gemakkelijk anoniem. Via feedbackapps als Ask.fm, Sayat.me en Sarahah, maar een nepaccount is ook gauw gemaakt.

Instructie

Om de kans kleiner te maken dat je het gevoel krijgt dat je gepest wordt zijn er online omgangsvormen. Maar... Wat zijn dat eigenlijk?

Wat zijn online omgangsvormen?

Instructie

Online omgangsvormen, zijn de afspraken over hoe je online met anderen omgaat.

Eens/oneens
"Online gelden andere omgangsvormen dan offline"

1. Eens
2. Oneens

Eens/oneens
"Online omgangsvormen zijn belangrijk"

1. Eens
2. Oneens

Eens/oneens
"Online iemand uitschelden worden is even kwetsend als in iemands gezicht"

1. Eens
2. Oneens

Instructie

We communiceren snel en massaal. Dan schieten zorgvuldigheid, privacy en even tot tien tellen er vaak bij in. Omdat we zoveel mogelijk likes willen, komen we steeds meer schokkende beelden, kwetsende teksten of privacygevoelige informatie tegen.

Maar media kunnen leuk, uitdagend en leerzaam zijn. Een mediawijs persoon gebruikt media bewust om zichzelf te ontwikkelen of vermaken zonder daarbij een ander pijn te doen!

Verwerking

Pak pen en papier en interview elkaar. Stel deze vragen:

1.  Zie je weleens nare reacties op sociale media of YouTube? Zo ja, wat doe je dan?
2. Komen opmerkingen die online gemaakt worden minder hard aan dan als je het iemand in zijn gezicht zou zeggen?
3. Heb jij weleens iemand geblokkeerd of ben jij weleens door iemand geblokkeerd? Waarom?
4. Wanneer gaat iemand te ver op sociale media?
5. Wat zou jij nooit zeggen op sociale media?
6. Je moet dertien jaar zijn om een social media-account aan te mogen maken. Wat vind je daarvan?
7. Mag je ongevraagd foto’s van anderen op internet zetten? Of moet je eerst toestemming vragen?

Werk in tweetallen:

Instructie

Do’s:

Iemand die verdrietig is of zich vervelend voelt kun je opvrolijken of troosten via sociale media

Het is lief als je reageert op berichten waarin iemand om hulp vraagt, zo help je elkaar ook online

Aardige, leuke en positief inspirerende dingen delen online is aanstekelijk! Hoe meer mensen dat doen, hoe leuker internet wordt. Geef het goede voorbeeld en inspireer anderen om mee te doen

Wil jij graag iets positief doen voor de wereld? Dan kan je online in actie komen voor anderen of een goed doel Zet bijvoorbeeld een petitie op!

Ook als je een lief berichtje online tegenkomt kun je daar op een leuke manier op reageren. Zo moedig je anderen nog meer aan om aardig te zijn online

Wanneer jij iemand online ziet pesten, ga er dan niet in mee en laat eventueel ook weten dat het niet oké is om zo te pesten. Dit zorgt ervoor dat pesters zich sneller verantwoordelijk voelen waardoor ze minder online gaan pesten

Instructie

Don’ts:

Scheldwoorden en grof taalgebruik vinden anderen vaak vervelend. Denk dus na over je woorden wanneer je online met anderen praat

Wanneer je boos bent, wil je dat graag aan anderen laten weten. Maar vaak plaatsen mensen vanuit boosheid vervelende dingen online. Laat je boosheid dus eerst even bezinken en kom tot rust voordat je weer online gaat

Wanneer je een filmpje of een foto op school maakt kan het zomaar zijn dat je klasgenootje erop komt te staan, zonder dat hij of zij dat wil! Zorg dus dat je altijd goed om je heen kijkt voordat je een foto of video maakt

Zet nooit zomaar foto’s of filmpjes van iemand anders op internet, maar vraag altijd eerst toestemming. Dit heeft te maken met portretrecht en privacy

Om te onthouden

Vrijheid van meningsuiting: mag je alles zeggen op internet?

In Nederland mag je zeggen (en schrijven) wat je wilt: dat heet vrijheid van meningsuiting.

Betekent dat dat je alles mag zeggen en schrijven? Ook op internet?

Nee, je moet rekening houden met anderen. Dus: niet beledigen, schelden, discrimineren of pesten.

Deze les hebben we geleerd...

Volgende les gaan we het hebben over....

Hoe vond je 

deze les?

😒🙁😐🙂😃