Formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Formuleren §3-9

- Herhaling formuleren

- Oefentoets 

Ongelijkheid

Bij een aantal formuleerfouten is er sprake van ongelijkheid:

- incongruentie

- foutieve beknopte bijzin

- foutieve samentrekking

Incongruentie

• Getal van persoonsvorm en onderwerp komt niet overeen
• Het onderwerp staat bijvoorbeeld in het enkelvoud en de persoonsvorm in het meervoud.
• Komt vaak voor bij woorden die voor je gevoel meervoud zijn: aantal, jeugd, kudde, politie 

Het resultaat van de enquêtes over online-lessen zullen worden gepubliceerd in de nieuwsbrief

1. goed
2. fout

Foutieve samentrekking

Drie voorwaarden: 

1. betekenis

2. vorm/getal 

3. gram. functie moeten gelijk zijn.

Verbeter de zin:
De docent had goed nagekeken en volkomen gelijk dat het antwoord fout was.

Foutieve beknopte bijzin

In een beknopte bijzin, zijn onderwerp en persoonsvorm weggelaten. 

Dit is goed wanneer dit weggelaten onderwerp gelijk is aan het onderwerp in de hoofdzin. 

Verbeter de zin:
Ingesneeuwd in de berghut, redde een helikopter de bergwandelaars.

Luid zingend werden de cadeautjes bezorgd.

1. Incongruentie
2. Foutieve beknopte bijzin
3. foutieve samentrekking

Slechts een kleine minderheid van de studenten waren tevreden over de online-lessen.

1. Incongruentie
2. Foutieve beknopte bijzin
3. foutieve samentrekking
4. geen symmetrie

Na getankt te hebben, reed de bus weer verder.

1. Incongruentie
2. Foutieve beknopte bijzin
3. foutieve samentrekking
4. geen symmetrie

Zinsopbouw

Ook in de zinsopbouw worden fouten gemaakt. 

• dat/als constructie
• losstaand zinsgedeelte
• foutieve inversie

Dat/als constructie

• Onder deze stijlfout vallen ook: omdat/ als, omdat/wanneer, dat/wanneer.
• Deze fout is gemakkelijk te herkennen, want de woorden staan letterlijk naast elkaar in de zin.
  
  
• De oplossing is eenvoudig: je pakt het zinsgedeelte het [als] op en plakt het achteraan de zin.

Verbeter de zin:
Ben je ervan op de hoogte dat wanneer je meedoet met het schoolkoor, je een extra cijfer krijgt?

Losstaand zinsgedeelte

• Als een zin lang wordt, ben je geneigd maar een punt te zetten.
• Dat kan niet altijd: elke zin heeft een hoofdzin nodig. Dit is een zin waarin onderwerp en persoonsvorm naast elkaar staan.

Het blijft een vraag hoelang we nog in lockdown zitten. Omdat we niet weten wanneer de besmettingen dalen.

1. goed
2. fout

Foutieve inversie

• Inversie betekent omdraaiing. In het tweede gedeelte van de zin zijn onderwerp en persoonsvorm verwisseld.
• De oplossing is simpel:
  zet het onderwerp weer voor de persoonsvorm of plaats een zinsdeel voor de persoonsvorm.

Gisteren liep ik over straat naar mijn werk en fiets ik vandaag daarnaartoe.

1. goed
2. fout

Gisteravond maakte hij het te laat en is hij dus vandaag niet te genieten.

1. Juiste inversie
2. Geen inversie
3. Onjuiste inversie

De conciërge vindt het belangrijk om de rust in de gang te bewaren en dat er geen rommel op de grond gegooid wordt.

1. Wel symmetrie
2. Geen symmetrie

Incongruentie of niet?
Tachtig procent van de eindexamenleerlingen is geslaagd.

1. Juist
2. Onjuist

Incongruentie?
De media besteedt veel aandacht aan de formatie van het kabinet.

1. Juist
2. Onjuist

Incongruentie?
De juistheid van de cijfers werden in twijfel getrokken door de accountant.

1. Juist
2. Onjuist

In welke zin is sprake van incongruentie?

1. De nieuwe leden werden gevraagd de contributie steeds voor het einde van de maand te betalen.
2. Pieter studeert nu veel langer, maar de nieuwe studie bevalt hem echter beter.
3. Na het sporten kwam Jette achter de ontdekking dat haar fiets gestolen was.
4. Aan de goede bedoelingen van zijn docent heeft mijn broer lang aan getwijfeld.

Geef aan met wat voor soort stijlfout we in onderstaande zin te maken hebben:

Luid joelend verdween de voetbal in de tribunes.

1. onjuiste inversie
2. onjuiste samentrekking
3. onjuiste beknopte bijzin

juiste, of onjuiste inversie? (en waarom...)

Uw bestelling is vandaag verzonden en kunt u met de track-and-trace code uw pakket volgen

1. juiste inversie
2. onjuiste inversie

Gisteravond maakte hij het te laat en is hij dus vandaag niet te genieten.

1. geen inversie
2. incongruentie
3. onjuiste inversie

Wanneer kan inversie niet?

1. Bij nevenschikking
2. Bij onderschikking
3. Bij een vraagzin
4. Bij een enkelvoudige zin

In Amsterdam gingen we 's avonds naar een voorstelling en waren we pas laat weer in Meppel

1. Goede inversie
2. Onjuiste inversie

Een aantal katten zitten op de bank.

1. Foutieve samentrekking
2. Geen symmetrie
3. Onjuiste inversie
4. Incongruentie

U vroeg mij bewijzen voor te leggen en stuur ik u hierbij mijn diploma's.

1. foutieve samentrekking
2. incongruentie
3. onjuiste inversie
4. correct

Vorige week was hij ziek en zijn we daarom nog niet klaar met de opdracht.

1. geen symmetrie
2. incongruentie
3. onjuiste inversie
4. goed

De militairen werden gestationeerd om de orde te handhaven en omdat ze moesten helpen bij wederopbouw.

1. geen symmetrie
2. incongruentie
3. onjuiste inversie
4. goed

De docent nam afscheid en werd bij het feest een prachtig cadeau aangeboden.

1. geen symmetrie
2. foutieve samentrekking
3. onjuiste inversie
4. goed