Schrijf- en spreektaal

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lesdoel

Je weet wat het verschil is tussen dialecten en sociolecten en schrijftaal en spreektaal.

Een dialect is een taal die in een bepaalde streek of gebied door iedereen wordt gesproken.

Een sociolect is een taal die onder een groep mensen wordt gesproken, zoals het jargon (vaktaal) in een ziekenhuis onder het personeel of straattaal onder jongeren.

Wat weten we nog over dialecten en sociolecten?

Opdracht

Schrijf op waar dit nieuwsbericht in straattaal over gaat.

Wat zei de nieuwslezeres nou eigenlijk?

Opdracht

Het nieuwsbericht ging over dat er afgelopen jaar minder Nederlanders zijn vermoord.

Het aantal aanvallen ligt op het laagste peil in tien jaar. 70% van de slachtoffers was man. Zij werden meestal met een pistool aangevallen terwijl vrouwen vaker met een mes aangevallen werden. 2/3 van de vrouwen ging dood in hun eigen huis, bij de mannen was dat de helft.

Maar, er is ook schrijftaal

Geschreven teksten

Doel: informatieoverdracht, officieel karakter. 

Blijvend.
Meestal formeler en ingewikkelder

Schrijftaal of spreektaal

Er zijn woorden die je heel vaak gebruikt, maar nooit in officiële teksten schrijft of leest. 

De woorden die je wel zegt, maar niet schrijft, noem je spreektaal.

'Kom es effe hier!' zeg je

'Kom eens even hier!' schrijf je

Verschil schrijftaal en spreektaal

- Makkelijkere woorden

- Meer actieve zinnen

- Werkwoordstijl

- Kortere zinnen

- Regionale woorden, sociolect

- Stopwoorden en tussenwerpsels

- Geformuleerd in de tweede persoon

- Uitspraak afgeraffeld, samentrekkingen

- Zinnen zijn niet grammaticaal correct

Moeilijkere woorden - 

Meer passieve zinnen met 'worden' of 'zijn' -

Naamwoordstijl -

Langere zinnen (met bijzinnen) -

Standaardnederlands -

Geen stopwoorden of tussenwerpsels -

Geformuleerd in de derde persoon -

Uitspraak netjes, geen samentrekkingen -

Grammaticaal correcte zinnen -

Spreek- en schrijftaal

Kijk even => 

spreek- of schrijftaal? 

Schrijftaal is vaak ........... dan spreektaal

1. Formeler
2. Informeler

Schrijftaal of spreektaal?
BIJ VOORBAAT

1. Schrijftaal
2. Spreektaal

Schrijftaal of spreektaal?
AANGENAAM

1. Schrijftaal
2. Spreektaal

Schrijftaal of spreektaal?
COOL

1. Schrijftaal
2. Spreektaal

Schrijftaal of spreektaal?
DIMMEN

1. Schrijftaal
2. Spreektaal

Schrijftaal of spreektaal?
EVENTUEEL

1. Schrijftaal
2. Spreektaal

Schrijftaal of spreektaal?
GOEIE

1. Schrijftaal
2. Spreektaal

Schrijftaal of spreektaal?
ONGETWIJFELD

1. Schrijftaal
2. Spreektaal

Schrijftaal of spreektaal?
Me schoenen

1. Schrijftaal
2. Spreektaal

Het is namelijk 

MIJN 

schoenen

Opdracht:

•Maak tijdens het kijken notities over de verschillende dialecten die Jochem Myjer gebruikt.

• Let op specifieke woorden, zinnen of uitspraken die kenmerkend zijn voor bepaalde regio's.

Filmpje Jochem Myjer

Lesdoel

Je weet nu wat het verschil is tussen schrijftaal en spreektaal en het verschil tussen dialecten en sociolecten.