Koude oorlog 10a2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Koude oorlog 10a2

Lesinhoud

Herhalingsvragen

Uitleg

1. Spanningen wapenwedloop
2. Eerste gevecht: Korea-oorlog
3. Stakingen Oostblok - voorbeeld

Huiswerk

Einde Tweede Wereldoorlog

Februari 1945: Geallieerde leiders komen samen om de toekomst van Europa te bespreken. Tijdens de Conferentie van Jalta wordt er besloten Berlijn te verdelen in bezettingszones. Er moet goed samengewerkt worden en er komen overal eerlijke verkiezingen in alle bevrijde landen. 

De eerste spanningen ontstaan:

 Stalin wilt buurlanden communistische maken/houden. Roosevelt wilt democratische landen in heel Europa. Het wantrouwen naar Duitsland groeit heel snel na de oorlog. Roosevelt wordt opgevolgd door Truman, die nog minder vertrouwen heeft in de Sovjet-Unie. 

Potsdam

Duitsland is officieel verslagen en er moet nog veel geregeld worden. De drie 'winnaars' komen samen in Potsdam. Truman verteld hier dat hij de atoombom wilt gebruiken tegen Japan. Stalin eist herstelbetalingen van Duitsland en wilt grotere bezettingszones. Gezamenlijk bestuur leek uitgesloten.   

De Duitse oorlogsindustrie wordt ontmanteld. Er moet politieke opbouw plaatsvinden. 

Verschillen

Na de Tweede Wereldoorlog waren de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten de sterkste landen ter wereld. De VS was kapitalistisch en democratisch. De SU was communistisch en een dictatuur. De twee landen stonden meteen na de oorlog recht tegenover elkaar.

Spanning na spanning

Tegen afspraken in helpt Stalin communisten aan de macht in Oost-Europa. Tussen 1945 en 1948 werden alle andere partijen verboden. Spanningen liepen als snel op en de Koude Oorlog was begonnen. 

Truman wilt het communisme tegengaan en geeft Europese landen steun via het Marshallplan. Stalin verbied alle hulp in het oosten en start zijn eigen hulp: 'Comecon'. 

Berlijn

Spanningen lopen nog hoger op als de westerse bezettingszones de Duitse mark invoeren. Stalin was woedend en reageert met de Blokkade van Berlijn. 

Het westen ging hierdoor meer samenwerken. In 1949 wordt de NAVO opgericht en worden de westerse bezettingszones samengevoegd tot de BDR. Stalin reageert met het invoeren van de DDR. De verdeling was een feit. 

Herhalingsvragen

• Wat werd er besproken door de 'winnaars' van de Tweede Wereldoorlog tijdens de Conferentie van Jalta en van Potsdam?
• Waarom ontstond er meer spanning tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie door: leg de oorzaak, gebeurtenis en gevolg kort uit.

1. Marshallhulp vs. Comecon
2. Invoeren Duitse Mark
3. NAVO vs. Warschaupact
4. BDR en DDR

Communistische groei

 De Sovjet-Unie heeft een eigen werkende kernbom. Er brak en wapenwedloop uit en spanningen stegen. 

Conflicten werden veelal nog vermeden door bemoeienis van de Verenigde Naties (VN). In 1945 werd deze organisatie opgericht met als doel: samenwerken om oorlog te voorkomen. 

Binnen de VN heeft alleen de Veiligheidsraad de bevoegdheid om in noodsituaties troepen te sturen. 

Eerste gevechten: Korea-oorlog

Het noorden van Korea was tijdens WOII bevrijd door de SU, het zuiden door de VS.

1950: Het communistische noorden valt het zuiden binnen. 

De VS wilt koste wat het kost voorkomen dat Korea communistische wordt. Zij vragen de Veiligheidsraad om troepen te sturen. 

VN-troepen o.l.v. de VS winnen snel veel gebied in Korea, totdat het noorden gesteund wordt door Chinese troepen. 

Vanaf dit moment winnen beide partijen weinig grondgebied. De VS overweegt daarom om een atoombom te gebruiken. 

Einde oorlog

Na 3 jaar lijken beide partijen de oorlog niet te gaan winnen. Er wordt onderhandeld. 

Uitkomst: Korea krijgt op de 38ste breedtegraad een grens. Sinds 1953 is dit de grens tussen Noord-Korea en Zuid-Korea. Deze grens is dezelfde als vóór de oorlog. 

Spanningen Europa

In het Westen van Europa had economische groei plaatsgevonden. In het Oosten waren lonen laag, je kreeg 'precies' wat je nodig had. 

Het was verboden om te staken of te protesteren, dit werd keihard neergeslagen. Gevangenissen en concentratiekampen zaten als snel vol met (politieke) tegenstanders. 

Stakingen

1953: Opstanden in Duitsland door verlagingen lonen

1956: Opstanden Oostbloklanden

 Voorbeeld: Hongaarse Opstand: 23 okt-10 nov

Studenten gingen over straat uit solidariteit voor de neergeslagen Poolse opstand.  Vlaggen werden ontdaan van het teken van de volksrepubliek, rode sterren werden kapot gemaakt en standbeelden van Stalin werden neergehaald. 

Neerslaan

De regering vroeg om hulp, maar deze kwam niet. De premier vlucht naar de Sovjet-Unie. Een gematigde premier treedt aan. Hongarije stapt uit het Warschaupact en benoemd zichzelf neutraal. 

De nieuwe regering wilt graag in gesprek met de Sovjet-Unie. Bij aankomst werden ze meteen gearresteerd. Op 4 november vallen Russische troepen aan. De Sovjet-Unie slaat de opstand neer met 17 zwaarbewapende divisies. 

Gevolgen

• Duizenden doden. 
• 200.000 Hongaren moesten gedwongen vertrekken. 
• De nieuwe premier werd gearresteerd, veroordeeld en geëxecuteerd. 
• Velen vluchtten naar ambassades, waar ze 15 jaar vastzitten. 
• 13.000 Hongaren gearresteerd - 350 geëxecuteerd

In 1992 biedt de Russische president Jeltsin excuses aan voor de onderdrukking van de opstand.

Huiswerk

Opdracht Hongaarse Opstand en Korea Oorlog

Zie SOM