Les 1 ABWK leerjaar 2 periode 3 water

• Bouwkunde
• MBO
• Studiejaar 2

Waterinstallaties in de woning (les 1/2) lesdoelen, na deze les weet je

• Waar het drinkwater vandaag komt
• Hoeveel water er dagelijks wordt gebruikt
• Hoe je duurzaam met water om kan gaan.
• waarvoor de De NEN 1006 en het drinkwaterbesluit  staan.
• Wat legionella of veteranenziekte is
• Welke materialen je gebruikt voor een waterleiding
• Waar je in een ontwerp rekening mee houd.
• Start doe-opdracht uitzoeken hoe een leidingverloop getekend word, in 2 tallen.

Waterbassins

Sinds 11 september 2001 is er ook aandacht voor

terroristische aanslagen door het moedwillig toedienen van verontreinigingen aan

het leidingwater. Om deze reden worden waterzuiveringen en reservoirs beveiligd. 

Waar gebruikt de gemiddelde Nederlander het meeste drinkwater bij. (dagelijks)

De gemiddelde Nederlander gebruikt pp per dag 135 liter naar schatting is slecht 2% bestemt voor consumptie

Het water dat in Nederland uit de kraan komt is van topkwaliteit.  Dit aantal is al jaren redelijk stabiel, maar de droogte en coronacrisis hadden wel invloed. 

119 liter water verdeeld is dit ongeveer:

• 55 liter onder de douche
• 40 liter bij het doorspoelen van het toilet
• 18 liter voor het wassen van kleding
• De 22 overige liter voor bijvoorbeeld koken, afwassen en natuurlijk het drinken van kraanwater, koffie en thee

 

Noodoplossing bij piek: waterdruk verlagen

Op sommige momenten is de watervraag hoger dan de capaciteitsgrenzen van het drinkwaterbedrijf. In dat geval kunnen drinkwaterbedrijven lokaal de druk verlagen om te zorgen dat er bij iedereen water uit de kraan blijft komen. Tijdens een droge periode neemt de watervraag gemakkelijk met 40 % toe. Tijdens warme dagen en met corona recreëren meer mensen in eigen land. Met mooi weer worden tuinen gesproeid en worden er zwembaden in de tuin gezet., tijdens piekmomenten was er in de warme zomermaanden tijdens de Lock down in het oosten van het land soms wel 70% meer vraag naar drinkwater. Niet alle drinkwaterbedrijven hebben meer water verkocht. Dat geldt bijvoorbeeld voor drinkwaterbedrijf Waternet, dat onder andere water levert aan Amsterdam. Door de Lock down verbruikten zakelijke klanten veel minder. Ook de afname van toeristen in de stad speelde mee.

Duurzaamheid en waterbesparing​

Streven naar hergebruik van grijs water en hemelwater:

Onder grijs water valt afvalwater dat afkomstig is uit bijvoorbeeld douche, wasmachine en keuken. Het is slechts licht verontreinigd en daarom heel geschikt om nog een keer te gebruiken. Bijvoorbeeld voor toiletspoeling, wasmachine, schoonmaak en buitengebruik. Zo gebruik je het water eigenlijk 2 x. Water afkomstig van een toilet (zwart water) behoort hier niet toe. Hemelwater kan worden opgevangen en worden gebruikt voor het besproeien van de tuin, het doorspoelen van het toilet, en bijvoorbeeld als waswater voor de wasmachine.

Veilige waterinstallaties

NEN 1006:  Dé norm voor ontwerpers, installateurs en inspecteurs van leidingwaterinstallaties. 

De norm geeft de eisen waaraan een leidingwaterinstallatie moet voldoen uit het oogpunt van volksgezondheid, veiligheid en doelmatigheid. De norm is bedoeld om te worden toegepast voor elke nieuw aan te leggen leidingwaterinstallatie en voor uitbreidingen, wijzigingen, gehele of gedeeltelijke vernieuwingen, herstellingen en onderhoud van een bestaande leidingwaterinstallatie.

Per 1 juli 2011 zijn de Drinkwaterwet en het Drinkwaterbesluit in werking getreden. 

In het Drinkwaterbesluit wordt nadere uitwerking gegeven aan een aantal bepalingen uit de Drinkwaterwet.
Een aantal onderwerpen is uitgewerkt in de volgende ministeriële regelingen:

• Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening; Voor productie en transport van drinkwater worden stoffen en materialen gebruikt. Het gaat om materialen en stoffen die in aanraking komen met het drinkwater, zoals leidingen, filters en opslagtanks, of door het toevoegen van chemicaliën aan het drinkwater voor bijvoorbeeld waterzuivering. Het drinkwater in gebouwen komt ook in contact met leidingen en toestellen, zoals boilers en kranen. Inname van stoffen die vrijkomen uit deze materialen of producten kunnen mogelijk een nadelig effect hebben op de kwaliteit van het drinkwater,. Alle toegepaste chemicaliën en materialen moeten daarom voldoen aan de eisen die zijn gesteld in de Drinkwaterwet.

Vervolg: Drinkwaterwet en het Drinkwaterbesluit  

• Regeling afsluiten drinkwater van kleinverbruikers; Water is een eerste levensbehoefte, vrijwel iedereen in Nederland heeft toegang tot drinkwater via een aansluiting aan huis. Soms komt gedwongen afsluiting van kleinverbruikers van drinkwater voor vanwege wanbetaling.  Soms is fraude, misbruik of onveiligheid van de installatie een oorzaak voor afsluiting. 
• Regeling legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater; Drinkwaterregeling.

Wat is legionella, hoe komt dat?

Legionella, alleen door inademen van kleine waterdruppeltjes

Wanneer een koudwaterleiding bijvoorbeeld een cv-leiding kruist, warmt de koudwaterleiding snel op en kan er een legionella bacterie ontstaan. De legionellabacterie groeit in water met een temperatuur tussen de 20 en 50 graden Celsius. Als het water in hele kleine druppeltjes (nevel) in de lucht komt, kan iemand de bacterie inademen en besmet raken. Legionella kan ziekteverschijnselen veroorzaken van griep tot een ernstige longontsteking.

Vernevelen van water kan ontstaan door 

• Sproeien van water oa bij douches, fonteinen of hogedrukspuiten.
• Luchtbellen brengen in water zoals bij bubbelbaden.
  

Maatregelen om legionella ook wel veteranenziekte genoemd te voorkomen

Bedrijven, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, sauna’s, zwembaden en hotels moeten preventiemaatregelen nemen om besmetting met legionella te voorkomen.

Materialen die voor leidingen niet meer gebruikt worden maar nog niet overal vervangen zijn:

• Lood;
• Asbestcement;

Vanaf +/- 1960 worden de loden, en asbest-cementleidingen zoveel mogelijk vervangen door kunststof leidingen:

  

• PVC (Polyvinylchloride);
• PE (Polyetheen);
  
• SLA of nodulair gietijzer (gietijzer van hoge kwaliteit), sporadisch bij vervuilde grond gebruikt

Asbestcement

De loodgieter

Lood werd vroeger wel gebruikt voor waterleidingen. Tegenwoordig wordt lood niet meer gebruikt voor dit doel. In oude gebouwen kunnen er nog loden leidingen aanwezig zijn. De term loodgieter komt uit de tijd dat er lood werd toepast in de installatietechniek voor waterleidingen. Lood  word niet meer voor waterleidingen gebruikt omdat het materiaal gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Lood is een metaal dat langzaam oplost in water. Als water stilstaat in deze waterleidingen zal het loodgehalte in het water toe nemen. Ook kunnen er kleine deeltjes van de loden leiding loslaten en worden meegevoerd in het drinkwater. Als je het water drinkt uit deze leidingen loopt je kans op een loodvergiftiging. Daarom liet men vroeger eerst even water uit de kraan lopen alvorens men daadwerkelijk het drinkwater ging opdrinken.

nos.nl

Leidingen

De drinkwatertransportleidingen vervoeren gezuiverd drinkwater naar de verschillende gemeenten en wijken in het leveringsgebied. Deze leidingen hebben diameters variërend tussen 300 en 1.500 mm.

De hoofdleidingen takken af van de transportleidingen en liggen veelal door de stoepen van de wijken in ons leveringsgebied. De leidingen zijn bedoeld om het drinkwater te distribueren in een wijk. Diameters variëren tussen 50 en 300 mm.

De aansluitleidingen/ dienstleiding zijn aangesloten op de hoofdleiding en lopen naar de watermeters van de woningen/gebouwen. Deze leidingen hebben een kleine diameter.

De binnenleidingen lopen vanaf de watermeter naar de verschillende tappunten in het huis.

Als je een woning ontwerpt waar houd je dat rekening mee bij het ontwerp van de waterleidingen?

Gebruikerswensen 

• Comfort (tegelijk gebruiken van meerder tappunten).
  
• Wachttijd warm water toestel opwarmtijd 15 sec, leidingwachttijd 20 sec.(Nen eis)
  
• Geluidsniveau. (lage stroomsnelheid en gebruik van mantelbuizen).
  
• Waterdruk, min 1,2 bar max 5 bar
  
• Bedieningsgemak, mengkraan, thermobeveiliging
  
• Waterbesparing. Waterbesparende douchekop en spoelonderbreking.
  

Een veilige waterleiding begint bij het ontwerp

Er worden veel onnodige fouten gemaakt bij de aanleg van drinkwaterinstallaties in nieuwbouw. Deze fouten leiden tot faalkosten en problemen, zoals legionellabesmetting, verstoppingen en wateroverlast.  

• De locatie van de watermeter  
• de invoer van de dienstleiding. 
• Vergeet niet een kruipluik aan te brengen om de watermeterstanden af te kunnen lezen.
• Waterleidingen worden vaak in de vloer gestort
• koude en warme zones
• Voldoende afschot
• Voldoende diameter (toilet heeft uiteraard een grotere diameter dan een wastafel).

Les/Huiswerkopdracht; Ontwerp een leiding verloop: (zie ook volgende slide)

Werk samen met je buurman/vrouw groepsgrote max 3 personen. Je hebt een normale eengezinswoning met twee woonlagen en een zolder. In de hal direct na de voordeur bevind zicht het kruipluik met de watermeter. Zie uitgedeelde plattegronden

• Op de begane grondvloer heb je een toilet met fonteintje, een keuken met gootsteen en een vaatwasser over de hele verdieping loopt een vloerverwarming. 
• Op de 1e verdiepingsvloer bevind zich de badkamer met een toilet een wastafel en een douche en vloerverwarming. 
• Op de zolderverdieping hangt de cv-ketel en staat een wasmachine en een condens droger.
• Zoek voor de volgende les alvast uit welke diameters je nodig hebt en hoe je gaat aan en afvoeren. En hoe je gebruik maakt van het grijs water in de opslag tank. 
• Teken de leidingen in de bestaande plattegronden. Je hebt 1 lesuur om het uit te werken. De plattegronden  neem je de komende les weer mee om de tekenopdracht af te maken.

Beantwoord onderstaande vragen voor de volgende les

Vul je tekening aan met een legenda hierin staat ook de info verwerkt:

• Welke toestellen worden er geïnstalleerd?
• Bepaal de diameters van de aanvoerleidingen.
• Let ook op je koude zone (om legionella te voorkomen)

Noem 1 regel die van toepassing is op het drinkwaterbesluit of de NEN 1006

Welke duurzame waterbesparende oplossing zou jij in je woning toe zou willen passen.

Noem 1 lesdoel die voor jou behaald is