Gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

 Gaswisseling 

Binastabel

  83

Gaswisseling = opname en afgifte van gassen aan de lucht. Dit gebeurt in de longblaasjes.

Neusslijmvlies met trilhaarepitheel

Slijmlaag houden stoffen vast. Trilharen bewegen stoffen naar buiten.

In het neusslijmvlies vinden we ook de reukzintuigen.

Bijholten

De neusholte is verbonden met bijholten. 

- Produceren ook slijm, wat afgevoerd wordt door de neusholte. 

Bij verkoudheid zwelt het neus- en bijholteslijmvlies op, de uitgangen van de bijholten worden afgesloten en je hebt dat verstopte neus gevoel.

Andere functies van de bijholten kunnen zijn, o.a. resonantie bij het praten en de schedel lichter maken. 

Hoe komt lucht in je longen?

1. Eerst komt de lucht in je neusholte of mondholte.
2. Via de keelholte komt de lucht in je luchtpijp. In de wand van de luchtpijp zitten ringen kraakbeen.
   
3. De luchtpijp splitst zich in twee luchtpijptakken, de bronchiën.
   
4. In de longen verdeelt elke bronchie zich in kleinere buisjes, de bronchiolen (= luchtpijptakjes).
   
5. Aan het einde van de luchtpijptakjes zitten de longblaasjes (= alveoli).

Wet van Fick

BINAS 83A

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

Hoe groter het diffusieoppervlak, de diffusiecoëfficiënt en het concentratieverschil hoe groter de diffusiesnelheid.

Hoe groter de diffusieafstand hoe kleiner de diffusiesnelheid.

O₂ bindt aan hemoglobine

HbO₂ = oxyhemoglobine

CO₂  wordt H⁺ en HCO₃^-

H⁺ bindt aan oxyhemoglobine

HCO₃^- in bloedplasma

Hb laat O₂ los

Transport O₂

Wet van Fick

BINAS 83A

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

Diffusiecoëfficiënt (D)

Hoe makkelijk een gas in en uit een vloeistof of weefsel diffundeert. 

Stel dat we de diffusiecoëfficiënt voor O2 op 1 zetten en voor CO2 op 20. CO2 diffundeert 20x keer zo snel als O2. 

Diffusieoppervlak (A)

Een gezond persoon heeft gemiddeld 70m2 aan diffusieoppervlak.

Hoe groter, hoe meer plek er is voor diffusie (gaswisseling). 

Concentratieverschil of drukverschil (Δc)

p1 - p2 (partiële druk, bijv in longblaasje en haarvat)

Diffusieafstand (Δx) 

Afstand van plek A naar plek B, bijv. longblaasjes naar haarvat

Voorwaarden voor een snelle gaswisseling:

Hoe groter het diffusieoppervlak, de diffusiecoëfficiënt en het concentratieverschil hoe groter de diffusiesnelheid. 

Hoe groter de diffusieafstand hoe kleiner de diffusiesnelheid.

Antwoord B 

n = 1 x 70 x Δ10/Δ0,001 = 700000

Wet van Fick

BINAS 83A

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

Oefening: 

Als Δc verdubbelt (en alle andere zaken blijven gelijk), dan:

A. Wordt n 2x zo klein

B. Wordt n 2x zo groot

C. Halveert n

D. Wordt n 1,5x zo groot

E. Geen verschil

n = 1 x 70 x Δ5/Δ0,001 = 350000 

Antwoord B 

n = 1 x 70 x Δ10/Δ0,001 = 7000000 

Wet van Fick

BINAS 83A

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

Oefening: 

Wat is de invloed van n als: 

1. oppervlakte toeneemt -

2. oppervlakte afneemt -

3. membraandikte toeneemt - 

4. membraandikte afneemt - 

5. drukverschil toeneemt - 

6. drukverschil afneemt - 

 

Antwoord B 

n = 1 x 70 x Δ10/Δ0,001 = 7000000 

Transport van zuurstof

Verzadigingskromme

zuurstofverzadiging = de waarde die aangeeft hoeveel procent van de hemoglobine in de rode bloedcellen zuurstof heeft gebonden.

Verzadigingskromme

zuurstofverzadiging = de waarde die aangeeft hoeveel procent van de hemoglobine in de rode bloedcellen zuurstof heeft gebonden.

Temperatuur

Bij een hogere temperatuur verschuift de curve naar rechts.

Bij hogere temperaturen wordt makkelijker zuurstof afgegeven.

pCO2

Bij een hogere CO2 concentratie verschuift de curve naar rechts.

Bij meer CO2 wordt makkelijker zuurstof afgegeven.

pH

Bij een lagere pH waarde verschuift de curve naar rechts.

In een zuurder milieu wordt makkelijker zuurstof afgegeven.

O2 en CO2 verplaatsen zich zo dat het verschil in druk in de longen en het bloed(plasma) zo klein mogelijk blijft.
Met welke term wordt een dergelijke verplaatsing van gasmoleculen aangegeven?

1. actief transport
2. difussie
3. osmose

Via welke vloeistof kunnen zuurstofmoleculen diffunderen naar de cellen?

1. Bloedplasma
2. Weefselvloeistof
3. Lymfe

De bron geeft schematisch een longblaasje met een longhaarvat van de mens weer. Vier plaatsen in het longhaarvat zijn aangegeven met P, Q, R en S. De pijlen geven de stroomrichting van het bloed aan.

Op welke van deze plaatsen bevindt zich zuurstof?

1. alleen op plaats R
2. alleen op de plaatsen Q en R
3. alleen op de plaatsen R en S
4. op de plaatsen P, Q, R en S