12. veilig seks

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

6. Veilige seks

Startopdracht:

• Ga rustig volgens de plattegrond.
  
• Zit start klaar met je boek, schrift en pen.
  

• Lees blz. 62

Planning:

• Verder met voortplanting (vandaag basisstof 6)
• Wat is veilige seksualiteit?
• Kan je ziek worden van seksualiteit? 

Lesdoel vorige les:

• Je kunt benoemen hoe gender en geaardheid kunnen verschillen.
  

• Je kunt omschrijven wat onder seksualiteit wordt verstaan.

Lesdoel vandaag:

• Aan het einde van de les weet ik wat veilige seksualiteit is

• Aan het einde van de les weet ik wat SOA betekent

WENSEN EN GRENZEN

• In een seksuele relatie zijn er dingen die je graag wilt. Dat zijn je wensen.
• Er zijn ook dingen die je niet fijn vindt. Dat zijn je grenzen.
• Ook de ander heeft wensen en grenzen. Jullie moeten iets beiden willen voordat het gebeurt.
• En het is ook niet raar als je iets wél wilt.
• Doe niets wat je zelf niet wilt of wat de ander niet wil. 
• Als je verdergaat dan je eigenlijk wilt, heb je daar later spijt van.

WENSEN EN GRENZEN

• In een seksuele relatie is ‘toestemming’ nodig. Dit noem je consent.
• Je geeft elkaar bijvoorbeeld toestemming om te zoenen.
• Wanneer je niet zeker weet of de ander iets wel wil, vraag je consent.
• Je checkt hiermee of je niet (per ongeluk) een grens overgaat.

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG

• Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag doet iemand iets seksueels wat jij niet wilt.
• Dit gedrag is nooit goed.
• Probeer hier iets van te zeggen of roep hulp in.
• Weet dat het nooit jouw schuld is als iemand over jouw grenzen gaat.

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG

 Bij ongewenste intimiteiten raakt iemand je aan terwijl je dat niet wilt. Of iemand maakt ongewenste seksuele opmerkingen.

 Bij seksueel geweld dwingt iemand je tot seksueel contact. Je wordt dan seksueel misbruikt. Seksueel geweld is bij wet verboden en kan voor de

dader leiden tot een gevangenisstraf.

Aanranding: iemand wordt gedwongen seksuele handelingen te verrichten. Of iemand raakt ongewenst geslachtsdelen aan.

 Verkrachting: iemand gaat ongewenst het lichaam van een ander binnen. Bijvoorbeeld bij ongewenste geslachtsgemeenschap

Incest: aanranding of verkrachting door een familielid.

SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG

 Bij seksueel geweld dwingt iemand je tot seksueel contact. Je wordt dan seksueel misbruikt. Seksueel geweld is bij wet verboden en kan voor de

dader leiden tot een gevangenisstraf.

Seksueel geweld kan ook plaatsvinden via internet of chat. Bijvoorbeeld: een meisje dwingt een jongen om zijn penis te laten zien voor de webcam.

Grooming is online kinderlokken. Een volwassene probeert dan online seksueel contact te krijgen met kinderen en jongeren.

VICTIM BLAMING

Niet iedereen durft het te vertellen als ze een vervelende seksuele ervaring hebben meegemaakt. Een reden om het niet te vertellen, is victim blaming.

Victim blaming betekent dat slachtoffers van de mensen in hun omgeving de schuld krijgen van de vervelende seksuele ervaring. 

De dader is schuldig!

Maken:

Opdracht 1 + 2 maken basisstof 6

6. Veilige seks

Startopdracht:

• Ga rustig volgens de plattegrond.
  
• Zit start klaar met je boek, schrift en pen.
  

• Lees blz. 66

Planning:

• Verder met voortplanting (vandaag basisstof 6 - deel 2)
• Wat is veilige seksualiteit?
• Kan je ziek worden van seksualiteit? 

Lesdoel vorige les:

• Je kunt benoemen hoe gender en geaardheid kunnen verschillen.
  

• Aan het einde van de les weet ik wat veilige seksualiteit is

Heb je te maken gehad met een onprettige situatie of heb je vragen over dit onderwerp? Bij de volgende organisaties kun je terecht: (blz. 64)

• Help Wanted (www.helpwanted.nl): voor hulp bij online grensoverschrijdend gedrag (bijvoorbeeld via chat).

• Op school: jouw mentor of vertrouwenspersoon

Lesdoel vandaag:

• Aan het einde van de les weet ik wat SOA betekent

• Aan het einde van de les weet ik wat je moet gebruiken om een soa of zwangerschap te voorkomen

ANTICONCEPTIE

Geboorteregeling betekent dat een man en vrouw samen bepalen of ze een kind willen of niet.

De bekendste voorbehoedsmiddelen (middel waardoor de vrouw niet zwanger kan worden) zijn het condoom en de anticonceptiepil.

Het condoom is het enige middel dat beschermt tegen een zwangerschap en

tegen een soa.

Vruchtbaarheid

SOA

Er zijn ziekten die je alleen kunt krijgen via seks met een besmet persoon.

Deze ziekten noem je seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) of geslachtsziekten.

De soa chlamydia komt in Nederland het vaakst voor

SOA VOORKOMEN

Als je seks met iemand hebt, weet je vaak niet 100% zeker dat deze persoon geen soa heeft.

Een soa kun je voorkomen door het gebruik van een condoom bij geslachtsgemeenschap, anale seks of pijpen. Een condoom gaat om een penis. 

Ook kun je een beflapje gebruiken tijdens het beffen. Dit is een dun rubberen lapje dat je over de vulva legt.

MORNING-AFTERPIL EN ABORTUS

Een vrouw kan na de geslachtsgemeenschap ontdekken dat ze is vergeten de pil in te nemen. Of het condoom scheurt of glijdt af. Hierdoor kan een vrouw (ongewenst) zwanger worden. 

Als ze dit niet wil, kunnen de volgende maatregelen worden gebruikt:

• morning-afterpil: voorkomt zwangerschap (direct na het vrijen innemen - tot 72u)

• abortus: zwangerschap wordt afgebroken (kan tot 23 weken)

Vraag 1. 

Vraag 1. 

Vraag 2 A + B

Vraag 2 A + B

Vraag 3 A.

Vraag 3 A.

Vraag 3 B. 

Vraag 3 B.

Vraag 4. A.

Vraag 4. A

Vraag 4. B.

Vraag 4. B

Vraag 4. C.

Vraag 4. C

Vraag 5. A + B + C

Vraag 5. A + B + C

Vraag 6. A

Vraag 6. A

Vraag 6. B

Vraag 6. B

OM TE ONTHOUDEN:

14 Je kunt benoemen hoe je wensen en grenzen kunt bewaken en respecteren in een seksuele relatie.

• Wensen: dingen die je fijn vindt, die je graag zou willen op het gebied van seks.

• Grenzen: dingen die je niet wilt (doen) op het gebied van seks.

• Wensen en grenzen bewaken en respecteren:

– Praat met elkaar over wat je wel en niet wilt.

– Laat zonder woorden merken wat je wel of niet wilt.

– Zeg het duidelijk als je iets niet wilt. Zeg dat de ander moet stoppen.

– Doe niets tegen je zin, en doe ook niets wat de ander niet wil.

• Een gezonde seksuele relatie:

– Jullie willen het allebei.

– Niemand is de baas.

– Jullie hebben respect voor elkaar.

– Jullie vertrouwen elkaar.

– Jullie zeggen het eerlijk als je iets niet wilt of juist wel.

OM TE ONTHOUDEN:

Seksueel grensoverschrijdend gedrag: iemand maakt seksuele opmerkingen of verricht seksuele handelingen, terwijl je dat niet wilt.

– Ongewenste intimiteiten: iemand raakt je aan terwijl je dat niet wilt.

• Seksueel geweld: iemand dwingt je tot seksueel contact.

– Aanranding: iemand wordt gedwongen seksuele handelingen te verrichten.

– Verkrachting: ongewenst binnendringen van het lichaam (bijv. ongewenste geslachtsgemeenschap).

– Incest: aanranding of verkrachting door een familielid.

• Seksueel geweld kan ook plaatsvinden online.

– Grooming: online kinderen lokken: als een volwassene online seksueel contact

probeert te krijgen met kinderen en jongeren.

• Victim blaming: slachtoffer krijgt de schuld van seksueel geweld.

– Victim blaming maakt verwerken van seksueel geweld onterecht moeilijker voor

het slachtoffer.

OM TE ONTHOUDEN:

15 Je kunt enkele soa’s noemen en uitleggen hoe je die kunt oplopen.

• Soa’s: seksueel overdraagbare aandoeningen of geslachtsziekten.

– Ziekten die je alleen kunt krijgen via intiem lichamelijk contact met een besmet persoon.

• Met een soa-test kun je erachter komen of je een soa hebt.

– Onderzoek van urine of bloed of een uitstrijkje van vagina, anus of keel.

– Een soa-test is onder de 22 jaar gratis bij de GGD.

• Chlamydia: de meest voorkomende soa in Nederland.

– Ziekteverschijnselen: soms een (waterige) afscheiding uit de urinebuis of vagina, pijn bij het plassen, pijn tijdens seks of pijn in de onderbuik.

– Onbehandelde chlamydia kan bij vrouwen leiden tot onvruchtbaarheid.

• HPV: dit virus kan genitale wratten en verschillende soorten kanker (o.a.

baarmoederhalskanker) veroorzaken.

– HPV komt veel voor en geeft meestal geen klachten

– Tegen de meest gevaarlijke typen HPV bestaat een vaccinatie; dit is onderdeel

van het Rijksvaccinatieprogramma.

• Een soa kun je voorkomen door het gebruik van een (vrouwen)condoom of een

beflapje.

OM TE ONTHOUDEN:

Je kunt enkele methoden voor geboorteregeling noemen en hun werking uitleggen.

• Geboorteregeling: een man en vrouw bepalen samen of ze een kind willen of niet.

• Anticonceptiemiddelen (voorbehoedsmiddelen) voorkomen een zwangerschap.

• Condoom: sperma wordt opgevangen in het condoom, het sperma komt niet in de

vagina.

– Het mannencondoom is een rubberen hoesje dat je om de penis doet als er een

erectie is.

– Het vrouwencondoom wordt in de vagina ingebracht.

• De pil: een pil die de vrouw elke dag op dezelfde tijd inneemt.

– De pil bevat hormonen waardoor geen ovulatie plaatsvindt.

– De pil beschermt niet tegen soa’s.

OM TE ONTHOUDEN:

Onbetrouwbare manieren:

– periodieke onthouding (geen geslachtsgemeenschap hebben in de vruchtbare

periode rond de ovulatie)

– onderbroken geslachtsgemeenschap (de man trekt zijn penis vlak voor de

zaadlozing terug uit de vagina)

• Maatregelen die je kunt nemen na geslachtsgemeenschap om (ongewenste)

zwangerschap te voorkomen:

– morning-afterpil: mogelijk tot drie dagen na de geslachtsgemeenschap;

voorkomt eisprong en innesteling

– abortus: afbreken van een zwangerschap