Vulkanen

Vulkanen

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je de verschillende classificaties van vulkanen benoemen.
Aan het einde van de les kun je uitleggen hoe vulkanen worden gevormd en waar ze zich voornamelijk bevinden.
Aan het einde van de les kun je het verschil tussen effusieve en explosieve vulkanische activiteit beschrijven.
Aan het einde van de les kun je voorbeelden van vulkanen op andere planeten en manen noemen.
Aan het einde van de les kun je de impact van vulkanische uitbarstingen op het milieu en de luchtvaart beschrijven.

Wat weet je al over vulkanen?

Wat is een vulkaan?

Openingen in het aardoppervlak.
Magma, gas en brokstukken komen naar buiten.
Aangetroffen op de grenzen van tektonische platen.

Classificaties van vulkanen

Vulkanen worden geclassificeerd op basis van samenstelling, vorm en kracht van uitbarstingen.
Zure vulkanen: felsisch magma, explosief.
Basische vulkanen: mafisch magma, minder explosief.

Vulkanische activiteit

Effusieve activiteit: lava stroomt rustig uit.
Explosieve activiteit: krachtige uitbarstingen.
Polygenetische en monogenetische vulkanen.

Vulkanen op andere planeten

Cryovulkanisme: uitstoot van vloeibare stikstof of methaan.
Voorbeelden: Io en Triton.

Impact van vulkanische uitbarstingen

Vulkanische winters: wereldwijde temperatuurverlaging.
Verstoringen in de luchtvaart.
Effecten op milieu en mens.

Etymologie van het woord vulkaan

Afgeleid van het eiland Vulcano.
In verband met de Romeinse vuurgod Vulcanus.

Definitielijst

Vulkaan: Een opening in het oppervlak van een planeet waar gesmolten gesteente, gas en brokstukken naar buiten komen.
Zure vulkanen: Vulkanen met felsisch magma dat stroperig is en explosieve uitbarstingen veroorzaakt.
Basische vulkanen: Vulkanen met mafisch magma dat minder stroperig is en minder explosieve uitbarstingen veroorzaakt.
Cryovulkanisme: Vulkanisme waarbij vloeibare stikstof of methaan wordt uitgestoten, waargenomen op manen zoals Io en Triton.
Effusieve activiteit: Vulkanische activiteit waarbij lava rustig uitstroomt in plaats van explosief uitbarst.
Vulkanische-explosiviteitsindex (VEI): Een schaal van 0 tot 8 die de explosieve kracht van vulkanische uitbarstingen meet.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.