6.2 - Zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Lesdoelen

1. Je weet waardoor de verstedelijking kon ontstaan

2. Je weet op welke manieren Holland belangrijk werd.

3. Je weet hoe steden stadsrechten kregen.

4. Je weet hoe burgers hun stad bestuurden.

5. Je weet hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.

6.2 Zelfstandige burgers

Verstedelijking (herhaling

• Vanaf het jaar 1000 gingen boeren moerassen droogleggen en bossen kappen -> landbouwontginning
• Verbetering van de landbouwtechnieken -> ploeg en mest
• Gevolg: landbouw brengt meer op -> mensen leven langer en gezonder -> bevolking kan groeien (verdubbeld tot 1300)
• Gevolg: handel neemt toe
• Indirect gevolg: nijverheid neemt toe (een deel van de bevolking kan ander werk gaan doen)
• Marktplaatsen groeien uit tot steden (verstedelijking). Deze gaat het snelst in Noord-Italië, Vlaanderen en Holland
• Er ontstaat weer een landbouwstedelijke samenleving!

Holland wordt belangrijk

• De Nederlanden bestonden uit 17 gewesten, graafschappen en hertogdommen
• Holland  belangrijkste gewest
• Graaf Floris V liet de Ridderzaal bouwen
• Vermoord in 1296 door edelen, omdat hij teveel macht zou hebben

Stadsrechten

• Graaf Floris gaf bepaalde groepen rechten om het volk tevreden te houden
• Stadsrechten (privilege van een stad)

- Dordrecht was de eerste stad met stadsrechten in 1220

- Recht om belasting te heffen

- Rechten om een stadsmuur te bouwen

- Marktrecht

- Recht om tol te heffen

- Eigen rechtsspraak

Kijkvraag

Was de moord op Floris V een politieke moord?

Kijk het filmpje op de volgende slide en formuleer een antwoord

Was de moord op Floris V een politieke moord?
Kijk het filmpje op de volgende slide en formuleer een antwoord

Het stadsbestuur

• Horigen verloren de rechten en plichten als een jaar in de stad woonden
• Heren gaven meer rechten aan boeren om ze daar te houden, de horigheid verdween op veel plaatsen in Europa
• De schepenen zorgden voor het bestuur en de rechtspraak en ze maakten keuren (wetten)
• Vertegenwoordiger van de heer was de  baljuw/schout
• De burgermeester was de hoogste stadsbestuurder 

Steden en edelen

• Steden betaalden geld voor stadsrechten aan (hoge) edelen en vorsten
• Ze kregen (militaire) steun van steden in hun strijd tegen de lage edelen
• Maar steden werden wel steeds zelfstandiger en zelfs machtiger dan de heer