4.6 samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Spelling

Tussenletters in samenstellingen

Leerdoel

Je weet welke regels je moet toepassen bij tussenletters in samenstellingen.

Samenstelling

Als je twee woorden aan elkaar plakt, maak je een samenstelling: school + boek = schoolboek.

Maak nieuwe woorden:
pan+koek / zon+stelsel / beer+goed
bezoek + centrum / eik+boom

Tussen s

bezoekerScentrum  bezoekerspas

Wanneer komt er een -(e)n-?

Als het eerste deel van een samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op -en heeft, schrijf je -en- tussen de woorden.
Boekenbon
Paardenstal
Tomatensoep

Is het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord?

nee?

ja?

schrijf -e

platteland

huilebalk

heeft het eerste deel een mv op -s?

nee?

schrijf -en:

lampenkap

koekenpan

ja?

schrijf -e

gedachtegang

aspergesoep

Wanneer geen extra -n? 1/2

• Als het eerste deel van de samenstelling geen meervoud heeft. Gerstebier
  
• Als het eerste deel van de samenstelling ook een meervoud op -s heeft. Groentewinkel
  
• Het eerste deel van de samenstelling verwijst naar iets waar er maar één van is. Maneschijn
  

Wanneer geen extra -n? 2/2

• Als het eerste deel geen zelfstandig naamwoord is. Armelui
• Het eerste deel een bijvoeglijk naamwoord versterkt. Beresterk
  

Wanneer moet je een -s toevoegen?

• Als je in een samenstelling een -s- hoort, dan schrijf je die ook.
• Soms begint het tweede deel van de samenstelling met een s-klank. Vervang dan het tweede deel door een ander woord dat niet met een s-klank begint. Oorlogsschip - oorlogsbuit Hoofdstraat - hoofddoek
  

peer+sap

1. peersap
2. perensap
3. peresap

Breken+been

1. breekbeen
2. brekenbeen
3. brekebeen

hebben+ding

1. hebbeding
2. hebbending
3. hebding

arm+lui

1. armelui
2. armenlui
3. armlui

zon+stelsel

1. zonnestelsel
2. zonnenstelsel
3. zonstelsel

station+plein

1. stationplein
2. stationsplein

mening+verschil

1. meningverschil
2. meningsverschil

groente + sap

1. Groentesap
2. Groentensap
3. Graoentessap

zaak+man

1. zaakman
2. zakeman
3. zakenman

kat+bak

1. katbak
2. kattebak
3. kattenbak
4. kattensbak

Seconde+wijzer

Bejaarde+flat

tarwe+bloem