Thema 4 Ordening

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Ordening

Basisstof 1

Ordenen

Je kan voorwerpen en organisme indelen in verschillende groepen of sorteren dit noem je ordenen.

Bij ordenen verdeel je een verzameling in groepen met hetzelfde kenmerk.

Ordening

Alle levende wezens worden eerst in 4 grote groepen verdeeld

4 Rijken

de volgende kenmerken gebruikt:

- Celkern ja / nee

- Celwand ja / nee

- Bladgroenkorrels ja / nee

Basisstof 2

Rijk   Bacteriën

Kenmerken van bacteriën

• Eencellig
• Geen celkern
• Wel een celwand 
• voortplanting: door deling
• Nuttig: Reducenten: ruimen dode resten van organismen op, bereiding van voedingsmiddelen yoghurt, zuurkool
• schadelijk: voedsel bederven, veroorzaken ontstekingen

Basisstof 3

Rijk   Schimmels

kenmerken schimmels

• sporen
• eencellig (gist) of meercellig schimmeldraden (paddestoelen)
• voortplanting door sporen
• Nuttig; Reducenten ruimen dode resten van organismen op, penicilline, voeding(brood, schimmelkaas)
• Schadelijk; voedsel bederven, ziekte veroorzaken (zwemmerseczeem)

Aantekening voortplanting:

- Eencellige schimmels planten zich voort door deling

- Meercellige schimmels maken hun schimmeldraden langer en maken sporen aan.

Waar blijft afval in de natuur?

Bacteriën schimmels leven

van het kleingemaakte 

afval en de poep van bodem

dieren. 

Met de schimmeldraden 

nemen schimmels 

voedingstoffen op.

De schimmels maken 

mineralen.

Wat zijn reducenten?

Reducenten ruimen de dode resten van organismen op.

Hierdoor komen er weer mineralen vrij voor de producenten.

Baceriën en schimmels zijn reducenten.

Basisstof 4

Rijk   Planten

Kenmerken Planten

- Celwand, celkern, bladgroenkorrels

- Wortels , stengels, bladeren

- Bloemen ja / nee ?

- Nee: Sporenplanten

- Ja: Zaadplanten

- Het Rijk planten verder verdeeld; Stammen 

De twee stammen van het plantenrijk zijn: 

 - Sporenplanten GEEN BLOEMEN

voortplanting: sporendoosje, sporenhoopjes

 

- Zaadplanten WEL BLOEMEN

• Sporenplanten GEEN BLOEMEN
  
• Voortplanting: sporendoosje, sporenhoopjes

• Zaadplanten WEL BLOEMEN
• Voortplanting: Zaadjes (ontstaan in Bloemen) 

Basisstof 5

Rijk   Dieren

Kenmerken Dieren

- Celkern 

• Symmetrie: tweezijdig, veelzijdig, geen

• Skelet: 

     - geen

     - uitwendig ( Schelp, Huisje, Pantser)

     - inwendig (Hoornstof, Inwendig Schelp,       Wervels)

- Het Rijk Dieren verder verdeeld; Stammen 

Rijk

Stam

Voorbeeld

Basisstof 6 & 7

Stam Gewervelden

Stam gewervelden

- huid; schubben, slijm, veren, haren
- ademhaling; kieuwen, huid, longen
- lichaamstemp; warmbloedig, koudbloedig
- voortplanting; eieren( zonder, leer, kalk)
  levendbarend

- De Stam Gewervelden wordt verder verdeeld in 

5 Groepen  

je kunt nu alle organismen "plaatsen" in een 

- Rijk

eventueel

- Stam

Basisstof 9

Stam Geleedpotigen

Stam geleedpotigen

-de poten zijn "geleed" ( kleine stukjes)

-skelet; pantser

-lichaam; segmenten

-lichaam insecten; kop, borststuk, achterlijf

-poten: 6, 8, 10+, aan elk segment 

- De Stam Geleedpotigen wordt verder verdeeld in

4 Groepen  

Basisstof 10

eencelligen met een celkern

Amoebe ( zonder vorm)

-verplaatsing; schijnvoetjes (cytoplasma)

-voeding; insluiting, voedingsvacuole, resten  via celmembraan uit

afb 53 + 54 (blz 115)

Pantoffeldiertje

-verplaatsing: trilhaartjes op het celmembraan

- voeding; via trilhaartjes naar de celmond, voedingsvacuole, resten via de celanus

afb 55 ( blz 116)