Viskweek

• Voeding en diëtetiek
• HBO
• Studiejaar 1

SECTORLES VISKWEEK

Tom Borsboom

Inhoudsopgave

• Uitleg van de sector
• Betrokken organisaties
• Productieketen en huisvesting
• Voeding
• Gedrag
• Dierwelzijn
• Maatschappij
• Werkveld

Wat weet je al
over viskweek?

UITLEG VD SECTOR

• Voortuitstrevend als land 
• 50% van alle vis
• Zoet/zout water
• Veel verschillende taken
• Internationaal gericht

BETROKKEN BEDRIJVEN/ORGANISATIES

• ASC - Aquaculture Stewardship Council

Certificerings- en labelprogramma 

Verantwoord gekweekte vis

Toekomst visie: van aquacultuur een milieuvriendelijke en maatschappelijk verantwoorde sector maken.

Mensenrechten medewerkers

BETROKKEN BEDRIJVEN/ORGANISATIES

• Aqua4C 

Voorbeeld van een viskwekerij

Duurzaamste ter wereld

Omegabaars, duurzaam door voedsel en sociaal

BETROKKEN BEDRIJVEN/ORGANISATIES

• EFMZV - Europees fonds voor Maritieme zaken en Visserij

Stelt geld beschikbaar voor viskwekerij

Doelen: helpen overgang duurzaamheid, economie verbeteren kustgemeenschappen, versimpelen toegang financiering

vanaf 31-10-2023 --> EMFAF 

BETROKKEN BEDRIJVEN/ORGANISATIES

• Rijksoverheid

Nationaal strategisch plan aquacultuur -> meerjarige visie

toename bevolking, - maatschappelijk belang voor certificering, - voor dierwelzijn en eventuele kansen en bedreigingen viskweek.

Welke bedrijven/organisaties zijn internationaal gericht?

1. Rijksoverheid en EFMZV
2. EFMZV en ASC
3. Alleen ASC
4. ASC, Aqua4C en EFMZ

PRODUCTIEKETEN

Afhankelijk van het type huisvesting....

• Kooien
• Vijverteelt
• Recirculatiesysteem
• Doorstroomsysteem
• Mossel- en Oesterkweek

Kooien

Aan de bodem van de zee/rivier verankerd

Directe verbinding, ziektes

Zalm

Vijverteelt

Vissen en schaaldieren

Extensief: niet bijvoeren, minder energie, minder productie

Intensief: wel bijvoeren, meer energie, meer productie

Recirculatie systeem

Ingebouwde waterzuiversystemen

Laag waterverbruik

Afgesloten systeem

Geen/minder chemicaliën en geneesmiddelen

Doorstroom systeem

Water stroomt van hooggelegen plaatsen naar lager gelegen.

Eindigt meestal in de rivier

Schadelijker

Mossel- en oesterkweek

Mosselzaad of oesterbroed op onderwaterpercelen.

Invangen met collectoren of wild opgevist met zeenetten.

Hangcultuur ----->

Doorstroomsystemen

Recirculatie systemen

Kooien

Mossel- en oesterkweek

Kooien zijn slechter voor het milieu dan een recirculatiesysteem.

Ja

Nee

VOEDING

Verschillende soorten die vaak gekweekt worden:

- Zalm (carnivoor)

- Forel (carnivoor)

- Pangasius (omnivoor)

- Tilipia (herbivoor) --->

Welke vis zou het minst milieubelastend zijn?

1. Paling
2. Forel
3. Tilipia
4. Claresse

VISVOER

Essentiële vetzuren gehalte

Ivm belang van mensen

Inname meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren

Bij tekort: verminderde groei, verhoogde kans op ziektes

Voer carnivore vis, vismeel en -olie van in het wild gevangen pelagische vissen (80%) en restproducten aquacultuur (20%).

Aanvoer toch niet onuitputbaar.

VISVOER

Meeste milieubelastende onderdeel aquacultuursector, door:

- Gebruikte eiwitbron

- Voor 1 kilo kweekzalm is 2 kilo vis nodig

Bij gebruik van plantaardig voer, letten op landgebruik, ontbossing en watervervuiling.

GEDRAG

• Gewervelde dieren met een stressysteem, inclusief pijn en angst.
• Huid, bek en vinnen bevatten receptoren en zenuwuiteinden.
• Kunnen gemakkelijk van slag raken in omgeving die niet overeenstemmend is met het natuurlijke. Ongewenst gedrag, groei problematiek, gezondheidsproblemen en zelfs overlijden als gevolgen.

Fysische Factoren

Psychische Factoren

waterkwaliteit

zuurstofgehalte

hoeveelheid licht

ritme licht

teveel vis in bassin

stress door isolatie (bijv. door oppakken bij soorteren vissen)

GEDRAG

Fysische factoren:

- waterkwaliteit

- zuurstofgehalte

- hoeveelheid licht

- ritme licht

Psychische factoren:

- te veel vis in bassin

- stress door isolatie (bijv. op grootte sorteren vissen mede ivm vastpakken)

GEDRAG

Erg weinig bekend over gedrag kweekvissen.

Weinig afleiding en uitdaging.

Genetische manipulatie beïnvloedt gedrag.

DIERWELZIJN

Wet dieren: "verboden zonder redelijk doel bij een dier pijn of leed te veroorzaken dan wel de gezondheid of het welzijn van een dier te benadelen".

Huisvesting: hoe vol is te vol?

- ziektes - (chronische) stress - agressief gedrag - 

DIERWELZIJN

Waterkwaliteit: wat is goed genoeg? 

Groei: is het ethisch verantwoord om een vis zo snel te laten groeien? mag je een vis laten vasten?

Dodingsmethode: bedwelmen? stroom? zalmbedwelmer? hamer? koolstofdioxide in het water?

MAATSCHAPPIJ

Steeds meer betrokkenheid.

• Steeds meer mensen, meer vraag naar vis.
• Meer vraag naar duurzaamheid en verantwoord gekweekt.
• Toename pescitariërs.

WERKVELD TB'ER

Oprichter Aqua4C HBO afgestuurd bioloog.

Adviseur viskweken.

- Inventarisatie gedrag en daarmee welzijn

- Inventarisatie waterkwaliteit

QUIZ

WELKE VIS WORDT HET MINST GEKWEEKT IN NEDERLAND?

1. Tilapia
2. Forel
3. Zalm
4. Garnaal

BEN JIJ BEREID MEER TE BETALEN VOOR EEN VIS DIE EEN BETER LEVEN HEEFT GEHAD?

JA

NEE

WEET IK NIET

KOMT DE CLARESSE VOOR IN HET WILD?

1. Nee, het is een genetisch gemodificeerde vis
2. Nee, hij heeft het niet gered in het wild, maar wel in de kweek
3. Ja, hij leeft in de noordzee
4. Ja, t is een vis

VIND JIJ DAT VISKWEEK EEN DUURZAAM EN ETHISCH VERANTWOORDE SECTOR IS?

JA

NEE

HOEVEEL PROCENT VAN DE NEDERLANDSE CONSUMPTIE VIS KOMT UIT DE VISKWEEK?

1. 15%
2. 50%
3. 30%
4. 75%