Week 37 herhaling woordsoorten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kun je benoemen.

Lesdoelen

Je kan de verschillende woordsoorten in een zin benoemen.

Lidwoorden

1. De (bepaald lidwoord)
2. Het (bepaald lidwoord)
3. Een (onbepaald lidwoord)

De vader en het kind zitten in een vliegtuig.

Kenmerk: Lidwoorden horen altijd bij een zelfstandig naamwoord.

zelfstandig naamwoord

Kenmerk: er kan altijd een lidwoord voor staan.

Ze worden verdeeld in:

• de-woorden (mannelijk of vrouwelijk)
• het- woorden (onzijdig)

 

Planten, dieren, dingen, gevoelens, begrippen

Hoeveel zelfstandige naamwoorden zitten in deze zin:
Een zelfstandig naamwoord verwijst naar een mens, dier, plant, begrip of naam.

1. 2
2. 4
3. 5
4. 6

Bijvoeglijk naamwoord

Het voegt iets toe aan het zelfstandig naamwoord:

De auto - De grijze auto - De grote, grijze auto - De grote,  grijze, snelle auto- De grote, grijze, snelle, dure auto

De kleine, jonge, lenige student bleek een erg slechte voetballer.
Wat zijn de bijv. nw?

1. jonge, lenige, slechte
2. kleine, jonge, lenige, erg slechte
3. kleine, jonge, lenige, slechte

werkwoorden

Hoeveel hoofdwerkwoorden zijn er mogelijk in een werkwoordelijk gezegde?

1. 1
2. meer dan 1

Benoem de hulpwerkwoorden:

Ik heb dat altijd al willen kopen

1. heb
2. heb, willen
3. kopen
4. heb, willen, kopen

Koppelwerkwoorden

Z => zijn

W=> worden

a

B=> blijven

B=> blijken

e

L=> lijken

S=> schijnen

+

H=> heten

D=> dunken

V=> voorkomen

Koppelwerkwoord

Het koppelwerkwoord koppelt een bepaalde eigenschap, functie of toestand aan het onderwerp.

Het naamwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iets of iemand iets is.

Zij is ziek geweest.

geweest is een vorm van het koppelwerkwoord zijn

is = het hulpwerkwoord

naamwoordelijk gezegde: is ziek geweest

is geweest: werkwoordelijk deel van het gezegde

ziek: naamwoordelijk deel van het gezegde

In welke zin is NIET sprake van een koppelwerkwoord?

1. Hij lijkt mij een leuke vent.
2. Zij is 18 jaar geworden.
3. Hij is geknipt door zijn buurman.
4. Erica blijft een blije meid.

Lijdend voorwerp

Hoe vind je een lijdend voorwerp?

Je stelt de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp

Het bestuur keurde ZIJN VOORSTEL niet goed.
zijn voorstel is:

1. onderwerp
2. lijdend voorwerp
3. meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Hoe vind je een meewerkend voorwerp?

Je stelt de vraag: aan of voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp.

Vorige week gaf ik mijn vriend een cadeau.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. mijn vriend
2. een cadeau
3. vorige week

De docent stuurde de ouders een e-mail. Wat is het lijdend voorwerp? Leg uit!

De docent stuurde de ouders een e-mail. Wat is het meewerkend voorwerp en leg uit!

Mathieu en Wout hebben de koers een oppepper gegeven.
Geef onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp.

Zijn voorstel keurde het bestuur goed. Wat is het onderwerp en lijdend voorwerp?

Telwoord

Een telwoord geeft een hoeveelheid aan. 

Telwoorden kun je indelen in bepaald en onbepaald.

 De eerste prijs was een waardebon van honderd Euro.

Bijwoord

Een bijwoord geeft je meer informatie over een werkwoord of een bijvoeglijk naamwoord.

Job rent snel weg van hele hoge vlammen.

Bijwoorden

Andere bijwoorden zeggen iets over:

• een bijvoeglijk naamwoord
• een ander bijwoord
• een werkwoord

De erg kleine voetballer liep hard.
Wat zijn bijwoorden?

1. erg kleine
2. erg kleine, hard
3. erg, hard
4. erg

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord

 hun/hen

Meewerkend voorwerp:

Ik geef aan hen een brief (met vz)

Ik geef hun een brief ('zonder' vz)

Ik zie hen op het station (lijdend vw)

Dit is niet jouw mobiel en ook niet die van hem, maar het is mijn mobiel.
Welke bezittelijk vnw zie je?

1. jouw
2. jouw, hem
3. jouw, mijn,
4. jouw, hem, mijn

Aanwijzend voornaamwoord

Het artikel over de regering in de Stentor van afgelopen zaterdag, .... klopte niet.

1. die
2. dat

Betrekkelijk voornaamwoord

• Heeft betrekking op een ander woord.
• Verwijst naar personen of zaken die al eerder in de zin genoemd zijn.

Betrekkelijk voornaamwoord

Voorbeeld:

Voorbeeld: 

 

Betrekkelijk voornaamwoord

Het kleine meisje, .... ik heb helpen oversteken, was heel vrolijk

1. wat
2. dat
3. die
4. deze

Het laatste ... ik doe is de hond uitlaten.
Dat is alles ... ik wilde zeggen.

1. dat, dat
2. dat, wat
3. wat, dat
4. wat, wat

Hoeveel vragend voornaamwoorden zijn er?

1. 2
2. meer dan 2

Vragend voornaamwoord

• Je vraagt naar personen, begrippen of dingen.
• Staan vaak aan het begin van een zin. 

Vragend voornaamwoord

Let op: dit zijn geen vragende voornaamwoorden!!!

Dit zijn namelijk bijwoorden.

Onbepaald voornaamwoord

Verwijst niet naar een bepaald persoon of zaak:

men, iemand, niemand, elke, sommige, alle, iedereen, iets, niets

Iedereen heeft geoefend, zodat men straks alles goed kan maken

Wederkerend voornaamwoord

• Verwijst naar de persoon die het onderwerp is. Het onderwerp komt nog een keer in een andere vorm terug.
• Komt alleen voor in combinatie met een wederkerend werkwoord: zich schamen, zich ergeren, zich vergissen. 

Wederkerend voornaamwoord

Vergis jij je nu niet meer?

1. Vergis
2. jij
3. je
4. niet

Opdracht