HEJ 3K/T Lezen §5 Tekstverbanden en signaalwoorden (2)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 3

- Uitgedeelde oefenopdracht maken. 

§5 Tekstverbanden
en signaalwoorden (2)

Start van de les:

In deze les:

• Instructie: tekstverbanden & signaalwoorden
• Zelfstandig werken

• Je kunt het  tekstverband doel-middel, voorwaarde & vergelijking in een tekst herkennen aan de hand van signaalwoorden.

Lesdoelen

Tekstverbanden en signaalwoorden

In een goede tekst hangen woorden, zinnen en alinea's met elkaar samen. Ze hebben een verband. Door te letten op verbanden in een tekst, kun je de tekst beter begrijpen.

Verbanden
tussen zinnen

• Een duidelijke tekst bestaat uit zinnen die met elkaar verbonden zijn. Je kunt tekstverbanden herkennen door middel van signaalwoorden. 

Doel-middel

Bij het tekstverband doel-middel gaat het om het bereiken van een bepaald doel.
Hiervoor is een middel nodig, iets wat gebruikt wordt om het doel te bereiken.

 Signaalwoorden: opdat, zodat, om te, door middel van, met behulp van.

Bijvoorbeeld: Ik sta ’s morgens vroeg op, zodat ik op tijd bij de bushalte ben.

Doel: op tijd bij de bushalte zijn

Middel: vroeg opstaan

Ik kijk een tutorial

Ik ga collecteren

Ik leer voor mijn toets

om te leren vlechten

met als doel zo veel mogelijk geld op te halen

door middel van extra oefeningen

Maak een zin met het volgende doel en middel:

Doel: taart bakken
Middel: recept

Welk signaalwoord bij doel middel staat er in de tekst?

1. om te
2. staan
3. eerst
4. over

Is het maken van een spiekbriefje
een doel of een middel?

1. doel
2. middel

Startopdracht

Ik train keihard, zodat ik fit aan de start van de marathon kan verschijnen.

DOEL = ? 

MIDDEL = ? 

SIGNAALWOORD = ? 

Voorwaarde

Een voorwaarde is iets wat moet gebeuren, voordat iets anders kan gebeuren.
Het maakt dus duidelijk onder welke voorwaarden iets gebeurt.

Signaalwoorden: als (... dan), indien, tenzij, wanneer, mits.

Bijvoorbeeld:

Ik krijg elke zaterdag vijf euro van mijn vader, als ik zijn auto was.

Wat er kan gebeuren: Ik krijg vijf euro.

Voorwaarde (wat er eerst moet gebeuren): de auto wassen

Als jij alles voor mij inpakt,
koop ik iets lekkers voor onderweg.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband
4. opsommend verband

Als jij alles voor mij inpakt,
koop ik iets lekkers voor onderweg.

Signaalwoord?

Vergelijking

Een vergelijkend verband laat een verschil of een overeenkomst zien.

Signaalwoorden: in vergelijking met, (net) als, evenals, zoals – ook de vergrotende trap: meer / groter / beter enzovoort danv

Bijvoorbeeld:

Vergeleken met vorig jaar zijn de temperaturen in de Alpen nu een stuk hoger. 

Noteer het signaalwoord en het verband:

Net als in Amerika gaan ook in Europa steeds meer mensen naar fastfoodketens.

Zet de zinnen met signaalwoorden bij de juiste verbanden

Opsommend verband

Tegenstellend verband

Voorbeeldgevend verband

Voorwaardelijk verband

Verband van doel-middel

Voor het feest kopen we behalve chips, ook nog chocolade, en nootjes ook nog eiersalade en toastjes 

Door middel van praten proberen we de ruzie op te lossen.

We wilden Netflix kijken. Zo hadden we de keuze uit Lucifer, the Blacklist of Emily in Paris

Ik ga volgend jaar studeren, tenzij ik zak voor het eindexamen.

Het doel van de volgende wedstrijd is winnen. Daarom trainen we nu extra hard.

Ik moet op tijd opstaan, echter ik druk steeds die snooze-knop in. 

Wanneer jij aardig tegen me bent, zal ik dat ook tegen jou zijn.

Ten slotte eindigden we de vakantie met een dagje strand. 

Zelfstandig werken

Wat?	Zelfstandig maken: Cursus 1, paragraaf 5. Opdracht 2, 5 & 6 (blz. 36-38)
Hoe?	Schrijf je antwoorden in je schrift.
Hulp	Brein, Boek, Buur, Bureau.
Tijd	Tot aan het einde van de les. Niet af? Dan is het huiswerk voor de volgende keer.
Klaar?	Verder lezen uit je leesboek of werken aan je literaire mindmap.

• Lezen of verder werken aan je
    mindmap.

§5 Tekstverbanden
en signaalwoorden (2)

Start van de les:

• Je kunt het  tekstverband doel-middel & voorwaarde in een tekst herkennen aan de hand van signaalwoorden.
  
• Je kunt verbanden binnen een tekst toepassen en beoordelen. 

Lesdoelen

In deze les:

• Huiswerk bespreken
  Opdracht 3 (blz. 34-35)
• Fragmenten kijken + vragen beantwoorden
• Zelfstandig werken
• Afronden

Doel-middel

Bij het tekstverband doel-middel gaat het om het bereiken van een bepaald doel.
Hiervoor is een middel nodig, iets wat gebruikt wordt om het doel te bereiken.

 Signaalwoorden: opdat, zodat, om te, door middel van, met behulp van.

Bijvoorbeeld: Ik sta ’s morgens vroeg op, zodat ik op tijd bij de bushalte ben.

Doel: op tijd bij de bushalte zijn

Middel: vroeg opstaan

Voorwaarde

Een voorwaarde is iets wat moet gebeuren, voordat iets anders kan gebeuren.
Het maakt dus duidelijk onder welke voorwaarden iets gebeurt.

Signaalwoorden: als (... dan), indien, tenzij, wanneer, mits.

Bijvoorbeeld:

Ik krijg elke zaterdag vijf euro van mijn vader, als ik zijn auto was.

Wat er kan gebeuren: Ik krijg vijf euro.

Voorwaarde (wat er eerst moet gebeuren): de auto wassen

Fragmenten

Lees opdracht 1 & 2 door (blz. 33-34)

We bekijken de fragmenten samen, daarna beantwoord je de vragen.