Hoofdstukken 15 - Cliënten met persoonlijkheidsstoornissen

• Orthopedagogiek
• MBO
• Studiejaar 1

Lesplanning week 4.5

- Terugblik week 4.4 (dwang)
- Theorie persoonlijkheidsstoornissen

- Toets op vrijdag 20 juni tijdens lestijd (KTB)

Wat is het verschil tussen de persoonlijkheid en een persoonlijkheidsstoornis?

Wat weet je nog over persoonlijkheidsstoornissen?

Cluster A

Cluster B

Cluster C

Theatraal gedrag, aandacht zoeken, kinderlijk, verleiden, wisselende en oppervlakkige gevoelens

Volledig opgaan in werk en/of hobby’s, sterk afwijkend gedrag, geen behoefte aan contact met anderen

Hooghartig, vindt zichzelf belangrijk, verwaand, wil een voorkeursbehandeling

Vermijdt contacten om niet afgewezen te worden, wil aardig gevonden worden, verlegen

Zoekt steeds ergens iets achter, voelt zich snel benadeeld, denkt dat anderen hem iets willen aandoen

Controledwang, wil grip houden, is bang dat er anders iets ergs gebeurt

Persoonlijkheid 

- Enigszins voorspelbaar gedrag

- Persoonlijkheidstrekken zijn stabiel (zorgzaam, slordig)

- Persoonlijkheidstrekken zeggen iets over de manier hoe de ander de wereld interpreteert 

- Karakter en temperament (deels aangeboren, deels ontwikkeld door interactie gedurende het leven)

Het fundament om op een goede manier om te gaan met problemen, spannende/ moeilijke situaties. 

Iemand met een gezonde persoonlijkheid is in staat om zijn/ haar gedrag aan te passen aan de omstandigheden en de situatie.

Persoonlijkheidsstoornis

- Persoonlijkheidseigenschappen zijn overheersend, star en onaangepast.
- Moeilijk aanpassen naar omstandigheden en situaties. 

- Lopen vast op verschillende levensgebieden

- Grens tussen ‘normale’ persoonlijkheid en een PS is lastig, kwestie van verhouding en uitingen. 

- Komt tot uiting in de adolescentie, maar kan ook later  door omstandigheden, bijv:

iemand met dwangmatige PS werkt altijd als analist en is vrijgezel (leven past bij wat diegene kan), maar wat als deze persoon ontslag krijgt?

Persoonlijkheidsstoornis

Persoonlijkheidstrekken wijken duidelijk af van wat er wordt verwacht binnen de cultuur waar binnen de cliënt leeft (werkt, sport etc.).

De afwijkende persoonlijkheidstrekken zijn tenminste zichtbaar op 2 van onderstaande gebieden:

- Cognities (denken/ waarnemen, uitleggen)
- Affectiviteit (zelfgevoel, beleven van emoties, labiliteit)
- Interpersoonlijk functioneren (aangaan en onderhouden van relaties)
- Impulsbeheersing (kunnen uitstellen van behoeftes, boos worden)

Cliënt heeft (meestal) niet door dat zijn gedrag ‘vreemd’ is, hij vindt zijn gedrag normaal en bij zichzelf horend (egosyntoom)

Persoonlijkheidsstoornis

PS is onder te verdelen in 3 clusters:
- Cluster A: excentriek gedrag (teruggetrokken)
- Cluster B: onvoorspelbaar en sterk emotioneel reageren (voorgrond)
- Cluster C: zeer angstig/onzeker

- Veel overlap tussen de verschillende clusters
- Cluster B en C komen het meest voor
- In zowel cluster A, B en C vindt de cliënt het lastig om relaties aan te gaan en te onderhouden. 

Behandeling

1. Psychodynamische therapie
2. Mentalisation-based therapie
3. Transactionele therapie
4. Cognitieve gedragstherapie
5. Medicatie 

Persoonlijkheidsstoornissen

Oorzaken van de PS:

1. Biologische factoren
- Temperament
- Stemmingsgevoeligheid
- Ontwikkeling van neurale circuits tijdens de eerste drie levensjaren

2. Psychologische factoren
- Hechting

3. Sociale factoren
- Opvoedstijl 
- Rolgedrag 

Kwartet! 

Oefenen begrippen PS

Klaar? 
Verwerkingsopdracht PS

Als er tijd over is?

https://www.youtube.com/watch?v=AxSBqNrtWL8