7.2 Nationalisme A

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De Tijd van Burgers en Stoommachines

7.2 Nationalisme

Terugblik

Kapitalisme verandert

De oudere vorm, het handelskapitalisme, richt zich op de handel van goederen en investeert hooguit in schepen.

Rond 1800 veranderde kapitalisme

De nieuwe vorm, het modern kapitalisme, richt zich op de productie van goederen en diensten en investeert in productiemiddelen (grond, gebouwen, machines).

Terugblik

Economisch Liberalisme

Oude vorm:

- mercantilisme (Belastingtarieven op import van buitenlandse goederen)

1776 Adam Smith > Wealth of Nations > Vrije concurrentie dwingt mensen om goede producten te maken

Nieuwe vorm

liberalisme: een zo groot mogelijke vrijheid voor de particuliere ondernemer 

Terugblik

Economisch Liberalisme

Gevolgen:

• Mercantilistische wetten werden afgeschaft  > Vrijheid voor ondernemers
• 1835: Gilden werden afgeschaft > Geen bescherming voor arbeiders

Hierdoor slechte woon- en werkomstandigheden

1850 greep de overheid in met nieuwe wetten die arbeiders beschermden

Lesdoelen

Na het bestuderen van de paragraaf kun je: 

• uitleggen welk verband er is tussen de 18e-eeuwse democratische revoluties en de opkomst van het nationalisme in de 19e eeuw;
  
• met voorbeelden uitleggen op welke manier nationale gevoelens bij een groep mensen werden gestimuleerd;

Nationalisme

Het gaat uit van de gedachte dat mensen tot verschillende volken behoren en dat elk volk een gemeenschappelijke geschiedenis, taal en cultuur heeft. 

Nationalisten hebben een sterke voorliefde voor de cultuur van hun eigen volk en vinden het belangrijk dat dat volk in een eigen staat leeft.

Nationalisme

In de revolutieperiode was het ‘volk’ steeds belangrijker geworden. 

Een inwoner van een land was niet langer ‘onderdaan’ van een vorst, maar ‘burger'.

 Hoe verschillend bijvoorbeeld de Fransen onderling ook waren, ze zagen zichzelf in de revolutietijd toch als één volk, dat sterk moest staan tegen de vele vijanden. 

Stimuleren Nationalisme

Regeringen:

Onderwijs in officiële landstaal en geschiedenis

Overheden gebruikten onderwijs om nationale eenheid en trots te kweken, bijvoorbeeld door de nadruk op glorierijke historische gebeurtenissen zoals de Opstand in Nederland.

Stimuleren Nationalisme

Kunstenaars:

Hermannmonument door Ernst von Bandel

Bandel probeerde met een held uit het verleden een gevoel van nationale trots en eenheid te creëren. Het beeld stond symbool voor de tijd dat ‘de Duitsers’ eensgezind waren.

Stimuleren Nationalisme

Concurrentie bij staten:

Techniek 

Ook moderne prestaties (bijv. op wereldtentoonstellingen in Londen en Parijs) werden ingezet om nationale trots te stimuleren. 

Wereldtentoonstelling in 1889

-Heineken wint het bier in Parijs een 'Diplome de Grand Prix' te midden van grootheden als Alexander Bell en Thomas Edison.

Gustave Eiffel verkent de tentoonstelling en bekijkt de inzendingen van de verschillende landen, die zich van hun beste kant laten zien.

-De Fransen laten speciaal voor deze bijeenkomst de Eiffeltoren bouwen.

-Engeland stuurt enorme stoomlocomotief.

-Edison toont trots zijn gloeilampen

-Gerad Heineken paar kratjes Heineken

Huiswerk

Je maakt paragraaf 7.2 tm vraag 6.