Les 17 - Zinsdelen

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Les 17 - zinsdelen

pg. 185

Even herhalen...

Neem een leeg blad papier

Noteer de zin:

Elke ochtend geeft Elise de hond een koekje. 

Hoe ga je dit verdelen in zinsdelen? Wat doe je eerst? Wat doe je daarna? 

Zet de stappen in de juiste volgorde.

Stap 1:

Stap 2:

Stap 3:

Stap 4:

Stap 5:

Stap 6:

Zoek de persoonsvorm.

Zoek het onderwerp.

Duid de zinsdelen aan.

Benoem het gezegde.

Duid het LV aan.

Duid het MV aan.

Elke ochtend geeft Elise de hond een koekje

1. Duid de zinsdelen aan.  
2. Zoek de PV (Ja/nee vraag)
3. Zoek het Onderwerp (wie/wat + PV?)
4. Benoem het gezegde: NWG of WWG
5. Duid het LV aan: Wie / wat + WWG + O?
6. Duid het MV aan: Aan / voor wie/wat ...
7. Wat overblijft is een bijwoordelijke bepaling

Mogelijke zinsdelen

ZWW

HWW

KWW

LV

O

MV 

WWG

NWG

Zelfstandig werkwoord

- PV

- VD

- INF

ZWW = enige betekenisvolle werkwoord in de zin.

Hulpwerkwoord

- INF

- PV

HWW= helpt om een ZWW te vervoegen.

Koppelwerkwoord

Koppelt het naamwoordelijk deel aan het onderwerp.

ZWoBBeLS

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp ondergaat de handeling van het werkwoordelijk gezegde.

Wie/wat + WWG + O?

Onderwerp

Wie/wat + WWG?

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp duidt aan voor/aan wie/wat de handeling bedoeld is.

Aan/voor wie/wat + WWG + O + LV?

Werkwoordelijk gezegde

WWG bestaan uit alle werkwoorden in een zin en mogelijke niet-werkwoordelijke aanvullingen.

Niet-werkwoordelijke aanvullingen: wed. VNW, ADPV of een NWU.

Naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden van een zin en het naamwoordelijk deel. Er is enkel sprake van een naamwoordelijk gezegde als het zelfstandig werkwoord een koppelwerkwoord is.

Hij belde haar op.

Verdeel in zinsdelen.

Hij/ belde/ haar/ op.//

O

PV

ZWW

HWW

KWW

NWD

ADPV

VD

INF

LV

MV

Hij belde haar op.

Wat is het gezegde?

1. NWG
2. WWG

De wilde eenden zijn ongelooflijk mooi.

Verdeel in zinsdelen.

De wilde eenden/ zijn/ ongelooflijk mooi.//

O

PV

ZWW

HWW

KWW

NWD

ADPV

VD

INF

LV

MV

De wilde eenden zijn ongelooflijk mooi.
Wat is het gezegde?

1. NWG
2. WWG

Hij heeft jullie toetsen verbeterd.

Verdeel in zinsdelen.

Hij/ heeft/ jullie toetsen/ verbeterd.//

O

PV

ZWW

HWW

KWW

NWD

ADPV

VD

INF

LV

MV

Hij heeft jullie toetsen verbeterd.

Wat is het gezegde?

1. NWG
2. WWG

Zinsleer

ja/nee vraag:

• 1e plaats = PV
• 2e plaats = ond

zwobbels =

zijn

worden

blijven

blijken

lijken

schijnen 

De verschillende zinsdelen

onderwerp - persoonsvorm - gezegde

pg.185

Oefening 1

Duid onderwerp en persoonsvorm aan.

pg. 185

Stel een Ja/nee-vraag: 

• 1e plaats = PV
• 2e plaats = O

pg. 185

nadruk op ACTIES (WWG)

Oefening 1c: Geef een zin met een naamwoordelijk gezegde.

pg. 186

Dat staat in het reglement van het tornooi.

1. NWG
2. WWG

Hermelien keek twijfelachtig naar het bord dat hij haar voorhield.

1. NWG
2. WWG

Ze zouden de Cruciatusvloek nooit gebruiken tegen de kampioenen.

1. NWG
2. WWG

Koekeroekus was opgetogen van opwinding bij het voorzicht dat hij een brief mocht bezorgen.

1. NWG
2. WWG

Welke zinsdelen kunnen een lijdend voorwerp (LV) zijn?

pg. 186

pg. 186

pg. 186

Kies 2 woorden uit de oefening.
Maak 2 zinnen waarbij je steeds dat zinsdeel als LV gebruikt.

pg. 187

pg. 187

pg. 187

Welke BWB?

wijze Hoe? 

plaats waar?

tijd wanneer?

richting naar waar?

reden waarom?

De koala drinkt erg gulzig.

Gisteren vertelde mijn vriend alles. 

De gemeente stak vuurwerk af om het nieuwe jaar te vieren.

Op de Olympische Spelen won de atleet goud. 

Ik ga naar de winkel voor een nieuw paar schoenen. 

zelftest in cursus p. 188 (verbetering Smartschool)

remediëring / verdieping

pg. 188-189

Klaar? Laat het weten aan de leerkracht. Verbeter a.d.h.v. de correctiesleutel op Smartschool

zelftest in cursus p. 188 (verbetering Smartschool)

remediëring / verdieping

pg. 189-190

Klaar? Laat het weten aan de leerkracht. Verbeter a.d.h.v. de correctiesleutel op Smartschool

NWG = ww + naamwoordelijk deel

De leerkracht zal ons vandaag een leuke les geven

 over zinsdelen. 

zelftest in cursus p. 188 (verbetering Smartschool)

remediëring / verdieping

EXTRA oefenen

Bookwidgets: zinsdelen

oefeningen - Les 17 - smartphoneverslaving

Schrijf een verhaal over één van deze memes

Minstens 5 zinnen:

• Niet elke zin start met het onderwerp. 
• Je zinnen bevatten minstens 1 MV en minstens 2 BWB
• Je let op je werkwoordspelling
• Op 7 punten!

Bookwidget: een meme verhaaltje

oefeningen - Les 17 - smartphoneverslaving

SCHRIJFTAAK

stappenplan zinsontleding

1. onderwerp (O) --> wie/wat + pv?
2. WWG (actie) of NWG ('=' of ZWoBBeLS)?
3. lijdend voorwerp (LV) --> wie/wat + wwg + o?
4. meewerkend voorwerp (MV) --> aan wie/wat + pv + o? 
5. bepaling (B) --> waar/wanneer/hoe/... + pv + o?

! geen LV in NWG --> naamwoordelijk deel (NWD)

Toets

Oefeningen op de toets:  zinsdelen aanduiden, juiste stelling aankruisen, zelf een tekstje schrijven (p. 193)

Hoe voorbereiden?

1. Studeer het stappenplan van buiten: begrijp wat je leert!
2. Oefenen: Bookwidgets (LV, B, zelftest), Diddit, cursus
   (verbetersleutels op Smartschool)