Herhalingsles 3 t/m 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 1

Onrust in de Nederlanden

De Nederlanden

In 1519 kwamen de Nederlanden onder het bestuur van Karel V.

De Nederlanden bestonden uit 17 gewesten.

Ieder gewest had zijn eigen bestuur, wetten en rechtspraak. Er was dus veel verschillen tussen de gewesten. 

Stadhouders

Karel V stelde in de Nederlanden stadhouders aan. Zij waren de baas van een gewest en namen zo de taken van de koning over. 

Deze stadhouders waren allemaal edellieden. 

Centraal bestuur

Karel V wilde in de Nederlanden een centraal bestuur. Dat zou betekenen dat alle gewesten dezelfde wetten en belasting systeem zou krijgen. 

In 1555 wordt Filips II koning en wilt ook een centraal bestuur.

Hij komt met ambtenaren om de macht van de edellieden te verkleinen. Filips II vertrouwd de Nederlandse adel niet. 

Groeiende ontevredenheid

Mensen in de Nederlanden waren ontevreden met de Spaanse koning.

Hiervoor waren twee redenen.

1. De Nederlandse gewesten en edelen wilde geen centraal bestuur.

2. Veel mensen in de Nederlanden waren tegen het vervolgen van protestanten  

De Beeldenstorm

De Beeldenstorm

De beeldenstorm brak uit in het jaar 1566. Protestanten hadden geen eigen kerken en hielden bijeenkomsten in de openlucht.

Bij een bijeenkomst werden de mensen zo opgehitst dat ze bij een klooster alle beelden vernielde. Dit was het begin. 

Filips II stuurde de Spaanse hertog van Alva met een leger om de protestantse aan te pakken. Veel mensen vluchten waaronder Willem van Oranje. 

De eerste jaren van de Opstand

Je kunt uitleggen waarom Willem van Oranje belangrijk was voor het begin van de Opstand.

Beeldenstorm

Protestanten vernielen de beelden en ramen in katholieke kerken. 

Oorzaak beeldenstorm

Hagepreek (H) 

Protestanten kwamen in opstand tegen het verbod op bijeenkomsten en begonnen kerken te vernielen. 

Gevolg beeldenstorm

Filips stuurde Alva naar de Nederlanden. 

Maatregelen Alva

• Er komt een rechtbank die de aanhangers van de beeldenstorm bestraft.  Bloedraad (H)
• Extra belastingen werden ingevoerd.

Maatregelen Alva

Gevolgen maatregelen

Grote ontevredenheid onder de bevolking

Willem van Oranje 

• stadhouder van Holland en Zeeland
• Voor de komst van Alva  gevlucht naar Duitsland
• ontslagen als stadhouder

Aanleiding van de Nederlandse Opstand

Willem van Oranje verzamelt in Duitsland een leger en

In 1568 valt hij de Spanjaarden aan. 

Mislukt

Nederlandse Opstand 

Tachtigjarige oorlog

1568 - 1648

Het verzet van de Nederlandse gewesten tegen de Spaanse koning tussen 1568-1684

Verovering van Den Briel 1572 

Holland en Zeeland volgen. Later sluiten nog meer gewesten zich aan bij de opstand tegen de Spanjaarden. 

Willem van Oranje wordt aanvoerder van de Opstand. 

Een langdurige strijd

Je kunt vier redenen noemen waarom de opstandelingen de Opstand volhouden. 

1.

Spanje moest regelmatig stoppen met vechten, omdat het geen geld meer had. 

Oorzaak

 Als soldaten niet betaald kregen, wilden ze ook niet vechten. 

De stadmuren waar heel stevig, er was bijna niet doorheen te komen. 

2. 

De opstandelingen kregen hulp van Engeland en Frankrijk

3. 

De handelssteden in Holland en Zeeland werden steeds rijker. Er was genoeg geld om de strijd vol te houden. 

4. 

Vanaf 1588 kregen de Nederlanden een goede leider

Maurits, zoon van Willem van oranje. 

De Republiek ontstaat

Je kunt uitleggen dat het ontstaan van de Republiek een gevolg was van de Opstand.

Unie van Utrecht

• 1579
• Verbond tegen de Spaanse koning
• Noordelijke gewesten
• Elkaar helpen in de strijd tegen de Spanjaarden

Plakkaat van Verlatinghe (H)

• 1581
• De opstandige gewesten besluiten dat Filips II hun koning niet meer is. 
• De Nederlanden verklaren zich onafhankelijk. 

moord op Willem van Oranje 

1584

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1588

Losgemaakt van Spanje

Vrede van Münster

1648

Spanje erkende de noordelijke Nederlanden als onafhankelijk land. 

Bestuur van de Republiek

• land zonder koning
• Rijke burgers bestuurde de steden en gewesten
• Geen vervolging voor je geloof 
• Geen centraal bestuur

De zeven gewesten samen > oorlog en andere buitenlandse zaken.

Per gewest > Eigen wetten en rechtspraak