1.7 - Hoe werkt je brein

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Hoe werkt je brein

Mindset

Vitaal burgerschap

Vitaal burgerschap

INCHECKEN

I

Inchecken

1. Inchecken

2. Terugblik vorige les

3. LessonUp
4. Afsluiting 

Inhoud deze LessonUp

Positiviteit van de week

Uitleg van ons brein

Mindset

Keuzes maken

Actie van de week

Doelen van de les

1. Je weet de positiviteit van de week
2. Je krijgt inzichten in de samenwerking tussen je onzekerheid en je brein.
3. Je weet in welke situatie, welk breindeel spreekt.
4. Je bent bewust geworden van het stappenplan
5. Je gaat nadenken over hoe te handelen in een stressvolle situatie

Schrijf hier iets positiefs van de

afgelopen week op:

Het brein

Limbisch systeem- emoties toekennen en scannen van gevaar

oerbrein 

zoogdierenbrein

Delen in je brein

Om erachter te komen hoe een onzeker gevoel of faalangst werkt, is het belangrijk om te weten hoe je hersenen werken.  

Wellicht ben je je onbewust dat je brein uit drie autonome breinen bestaat. Elk met zijn eigen functies en mogelijkheden, maar toch ook onderling met elkaar verbonden. Natuurlijk is het brein erg complex, dus zullen wij de belangrijkste punten die te maken hebben met een onzeker gevoel of faalangst behandelen.

. 

Het oerbrein of ook wel je monkey mind genoemd, is het kleinste en oudste deel van je hersenen, zie afbeelding vorige dia. Het reptielenbrein heeft 1 taak en dat is overleven. Dit deel van je hersenen is dan ook verantwoordelijk voor je voortbestaan en voortplanting

Je monkey mind heeft controle over vitale lichaamsfuncties zoals je ademhaling, hartslag en bloedsomloop. In dit deel van je hersenen domineert instincten: voortplantingsdrang en overlevingsinstincten zoals voeding. Het reptielenbrein denkt niet na en onthoudt ook niets, het reageert instinctief en automatisch.

Het oerbrein, je monkey mind

Een voorbeeld

Stel je voor; je bent lekker aan het wandelen en ineens springt er een leeuw voor je. Je monkey mind zal direct in actie springen en zorgen dat je vlucht. Het denkt niet na, het doet. 

Daarbij zorgt ie er voor, dat je hersens een dosis adrenaline aanmaken, zodat je lijf ook echt in actie komt.

Het redt je dus op die manier, door snel handelen, uit een gevaarlijke situatie.

Achteraf gaat je monkey mind nadenken over de mogelijke gevolgen:

'Wat als ik struikelde?' 

'Wat als de leeuw me nu alsnog vindt?'
'Wat als de leeuw me wel had gevangen?' 

Allemaal scenario's om ervoor te zorgen, dat je weer op je hoede bent.

Het heden

Je monkey mind snapt alleen het verschil niet tussen een echte situatie en verzinsels. Dus het zal ook dit keer zorgen, dat je brein adrenaline en stresshormonen loslaat in je lijf. Je ligt dus rustig op bed te denken, maar je voelt je angstig/gespannen/gestresst.

Allemaal heel nuttig in de oertijd. Je monkey mind zorgde er op deze manier voor dat je:

- op je hoede was voor gevaar

- snel kon handelen bij gevaar

- zorgt dat je volgende keer beter voorbereid bent bij gevaar.

Het verschil in het heden is, dat je nu niet echt in gevaar bent. In deze tijd piekeren we over examens, vriendschappen, likes op instagram, presentaties en school. We zijn (gelukkig) niet meer in levensgevaar.

Geloof niet alles wat je denkt

Je monkey mind is zo snel, dat het voelt als automatisme. Je vindt het logisch wat je denkt. Het is logisch dat je nachten wakker ligt van een presentatie en het een logisch gevolg vindt dat je voor schut staat als je eenmaal moet presenteren. Toch?

 

Eigenlijk niet! Maar je monkey mind gelooft dit en is zo snel, dat je niet door hebt dat het je eigen verzinsel is, in plaats van werkelijkheid. Als je dus eenmaal rustiger bent geworden door middel van de diepe ademhaling, kan je human mind je helpen door te bekijken wat je monkey mind allemaal roept en of dit je helpt? In de volgende les gaan wij hiermee oefenen door middel van het G- Schema. Dit schema helpt je, om inzicht te krijgen in je gedachten en of die kloppen met de werkelijkheid.

Noem een voorbeeld waarbij je denkt dat je oerbrein aan het werk is

Het zoogdierenbrein ook wel het emotiebrein genoemd, is het domein van je emoties. Dit deel van je hersenen zit boven je reptielenbrein en screent alle zintuiglijke informatie op emotionele relevantie en vergelijkt deze met opgeslagen herinneringen en gedrag gebaseerd op positieve en negatieve ervaringen.  Het zoogdieren brein helpt je op die manier om gedrag te herhalen dat gelukkig maakt (seks, lekker eten, lachen, knuffelen) en onplezierige ervaringen (pijn, verdriet en angst) te vermijden. Dit deel van het brein beloont ook sociaal gedrag door het vrijgeven van de neurotransmitter dopamine die je een goed gevoel geeft. 

De impulsen die het reptielenbrein ontvangt, worden verder verwerkt in het zoogdierenbrein. Dit geeft aan dat emoties geen bewuste gevoelens zijn, maar juist lichamelijke reacties die we hebben om gevaar te ontlopen of beloningen te bezorgen. Emoties kunnen bewust of onbewust in ons lichaam voorkomen. Ons zoogdierenbrein is hiervoor verantwoordelijk en zorgt dan ook voor onze persoonlijkheid en een deel van ons geheugen.

Het zoogdieren brein

Noem een voorbeeld waarbij je denkt dat je zoogdierenbrein aan het werk is

Neocortex 

(mensen- denkendbrein)

Als  laatst heb je de Neocortex, ook wel het mensen- denkendbrein genoemd. Dit is het jongste gedeelte van je brein. Het is vooral verantwoordelijk voor alle rationaliteit en nuchterheid. In dit deel van je hersenen maak je weloverwogen beslissingen, doe je kennis op, denk je logisch na en analyseer je problemen. Dit deel van je hersenen laat zich het beste omschrijven als je gezonde verstand.

Je zou wellicht denken dat het menselijk brein het meest actief is. Toch maak je de meeste beslissingen op basis van emoties (afkomstig uit het zoogdieren brein) en primitieve instincten. Je emotionele brein en je reptielenbrein overheersen dus vaak je rationele brein. In praktijk betekent dit dat je wéét dat je bijvoorbeeld beter geen chocolade kunt eten, maar het toch doet. De dopamine die wordt aangemaakt vanuit je emotionele brein wint het van je gezonde verstand. je mensenbrein is opzoek naar een doel!

"Slechts 5% van alle beslissingen die wij nemen, nemen wij vanuit ons menselijk brein"

Noem een voorbeeld waarbij je denkt dat je mensenbrein aan het werk is

En nu?

Iedereen heeft een monkey mind. Deze heeft ons miljoenen jaren veilig gehouden door snel te reageren en op zijn hoede te zijn. Je Monkey mind kan doorslaan in 'wat als' gedachten en dit blijkt lang niet altijd meer nodig of behulpzaam. Sterker nog, het leert ons verkeerde gewoontes aan. In deze tijd is de monkey mind minder nodig en hebben we meer aan ons 'human mind' .Maar je monkey mind is sterker en sneller dan ons human mind. Dus als je ertegen gaat vechten, dan verlies je. Hoe kunnen we er dus mee om gaan?

Coping stijlen

Je monkey mind kan je in een neerwaartse spiraal helpen. Door je verkeerde manieren aan te leren om met een probleem om te gaan. Kijk: wanneer je gestresst bent voor bijvoorbeeld een presentatie. Dan denkt monkey mind: vlucht! 

Je meldt je ziek, je overlegt met de docent dat je het niet hoeft te doen, of verzint iets anders om er onderuit te komen. 

Je stress level daalt en je monkey mind denkt: dat hielp! Volgende keer weer.

Coping

Aangezien je monkey mind denkt dat hij de stressvolle situatie goed heeft opgelost, zal de volgende keer dat je een presentatie moet doen, je stress level nog sneller omhoog schieten. Zodat je sneller 'vlucht' en ook sneller weer rustig wordt.

Zo wordt je dus steeds meer gespannen voor een bepaalde situatie en zal je steeds vaker de situatie gaan vermijden.

Doorbreken

Om dit patroon te doorbreken zul je dus door de spanning heen moeten. Zodat je monkey mind niet weer zijn zin krijgt. 

Wanneer je de situatie aangaat, zal je stress level niet meteen dalen. Je zult gestresst zijn wanneer je voor de klas staat. Maar, uiteindelijk neemt ook deze spanning af. Mogelijk tijdens de presentatie. Anders daarna. 

Gefeliciteerd! Dit heet een succeservaring.

Je hebt een stressvolle situatie overleefd.

Doorbreken

Zoals je ziet, duurt het langer voor je rustig wordt dan wanneer je thuis blijft en je dekens over je hoofd doet. Maar op de lange termijn heeft dit gunstige effecten. 

Je monkey mind heeft namelijk ervaren, dat de situatie niet levensbedreigend is en dat zoveel stress niet nodig is. Je lijf zal volgende keer dus iets minder stress aanmaken en jij bent dus iets minder gespannen. Stapje voor stapje haalt dit de spanning weg. 

Wat is jou conclusie uit het voorgaande verhaal? Vat het samen in een aantal zinnen

Adem in.. Adem uit..

We hebben geleerd, dat monkey mind het stuur overneemt wanneer we stress ervaren. Om ons te beschermen en snel te handelen. Willen we dat human mind het overneemt, dan zullen we dus eerst minder stress moeten ervaren.

De meest effectieve techniek hiervoor? 

                                                                           Ademen

Door je te concentreren op diep in en uit ademen, geef je je monkey mind een opdracht:
"Let op de ademhaling". Op die manier kun je de piekergedachten van monkey mind stoppen door hem af te leiden. Elke keer als monkey mind dan weer gaat piekeren, geef je hem opnieuw deze opdracht. Zo wordt je lijf en je brein kalm en kan je human mind het overnemen.

Wat ga je volgende keer doen als er een stressvolle situatie aan komt?

Stappenplan

Mijn actie van de week:

Wat ga je deze week doen om dichter bij een van je doelen te komen?

Welke positieveactie ga jij deze week inzetten? 

Tot volgende week!