KD Verdieping Palliatieve zorg les 6

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2,3

KD verdieping palliatieve zorg 

les 5

               Programma 

• kaders/wetgeving 
• stellingen  
• huiswerk 

Lesdoelen 

• je kunt de verschillende begripsbepalingen  euthanasie, abstinerend beleid, palliatieve sedatie versterven en voltooid leven  benoemen 
• Je hebt kennis opgedaan over de wetgeving rondom deze begrippen. 

Schrijf voor jezelf 2 leervragen op die je hebt over euthanasie, palliatieve sedatie of versterven.

Herhaling 4 fasen

Bovenstaand model is geen ‘hard’ fase-model. In de werkelijkheid wordt steeds het bij de situatie passende evenwicht gezocht tussen palliatie bij ziektegerichte interventies of palliatie op symptoom of kwaliteit van leven gericht.

Bij wijze van grove en gemiddelde fasering spreekt men wel over het begin van palliatieve zorg bij ‘de markering’ vanuit de ‘verwachting’: een verwacht overlijden binnen een jaar. Daarbij wordt de ‘surprise-question’ gebruikt: “Zou het overlijden binnen een jaar mij -als professional- verbazen?”. Vervolgens komt de palliatief terminale fase (de laatste drie maanden, maar zo nodig langer) en de feitelijke stervensfase (de laatste weken/dagen/uren).

Stellingen euthanasie/palliatieve sedatie

Juist = staan of onjuist = zitten

Bij palliatieve sedatie wordt altijd actief een middel toegediend om het overlijden te bespoedigen.

❌ Onjuist Toelichting: Palliatieve sedatie is geen levensbekortende handeling. Er worden middelen toegediend om het bewustzijn te verlagen, niet om het leven te beëindigen.

Een verpleegkundige mag een arts erop attenderen dat een patiënt mogelijk in aanmerking komt voor euthanasie.

✅ Juist Toelichting: Een verpleegkundige heeft een signalerende rol en kan op basis van observaties het gesprek openen met de arts.

Abstinerend beleid betekent dat er geen medische behandelingen meer worden gestart of voortgezet, ook als deze levensverlengend zouden kunnen zijn.

✅ Juist Toelichting: Bij abstineren besluit men om af te zien van (verdere) curatieve of levensverlengende behandelingen.

Een verpleegkundige wordt geacht mee te werken aan euthanasie als een arts dit besluit.

❌ Onjuist

Toelichting: Net als artsen mogen verpleegkundigen gewetensbezwaren hebben en weigeren om betrokken te zijn, mits dit zorgvuldig wordt afgestemd.

Bij palliatieve sedatie is de verpleegkundige verantwoordelijk voor het in stand houden van de sedatie volgens het medisch beleid.

✅ Juist Toelichting: De arts stelt de indicatie, maar de verpleegkundige voert het beleid uit, monitort het effect en rapporteert hierover.

Wat is euthanasie?

Euthanasie is het actief beëindigen van een leven door een ander. Bij euthanasie wordt de patiënt eerst in coma gebracht. Daarna wordt een middel toegediend waardoor de ademhaling stopt.

Euthanasie is altijd uit vrije wil, een patiënt vraagt en de arts voert de euthanasie uit. Volgens de Nederlandse wet mag dat bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden. 

Wilsverklaring omtrent

Behandelverbod: hierin ligt vast onder welke omstandigheden geweigerd wordt medische behandelingen te ondergaan. Bijvoorbeeld als de betrokkene in coma ligt. Of door een ziekte niet meer aanspreekbaar is. Bij een behandelverbod wordt ook geen voedsel en vocht toegediend.

Euthanasieverklaring: Hierin ligt vast onder welke omstandigheden men wil dat de arts euthanasie uitvoert. Aangegeven wordt in welke situatie er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Een arts is niet verplicht om een euthanasieverzoek uit te voeren.

Verklaring niet-reanimeren: Hier in ligt vast dat men niet gereanimeerd wil worden. Ook kan een niet-reanimerenpenning worden aangevraagd bij de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE).

Vertegenwoordiger aanwijzen: In de wilsverklaring kan ook worden aangeven wie vertegenwoordiger is. De vertegenwoordiger mag namens de patiënt met de arts in gesprek gaan over de medische behandeling.

Hoe leg je een euthanasie verklaring vast ?

Voorbeeld euthanasie tekst 

Wanneer ik door ziekte, ongeval of welke oorzaak ook duurzaam in een lichamelijke en/of geestelijke toestand kom te verkeren, waaruit voor mij geen herstel tot een menswaardige bestaan te verwachten is, geef ik als mijn uitdrukkelijke wens te kennen te willen kiezen voor een zelfgekozen dood.

www.rijksoverheid.nl

6 zorgvuldigheidseisen

Opdracht

.

Bespreek in kleine groepjes deze vragen. Wat doe je? En wat mag je wettelijk gezien doen?

Je rol als verpleegkundige bij euthanasie :

Een vuistregel is om je rol te beperken tot de voorbereidingshandelingen. Verricht alleen de handelingen die vooraf gaan aan de handelingen van de arts om het leven van de patiënt te beëindigen.

Zes denkbare scenario’s (waar je als verpleegkundige mee te maken kunt krijgen voorafgaand aan of tijdens de uitvoering van euthanasie):

Je brengt in opdracht van een arts een infuusnaald in, bedoeld voor klinisch gebruik. Later gebruikt de arts het infuus voor euthanasie. Er bestaat geen relatie tussen het aanbrengen van het infuus en de euthanasie, je kan dus onmogelijk (mede-) aansprakelijk zijn.

Je brengt in opdracht van een arts een infuusnaald in, bedoeld voor de uitvoering van een euthanasie maar de arts brengt je hier niet van op de hoogte. Je loopt geen risico omdat je niet betrokken/geïnformeerd werd.

Je weet dat er euthanasie zal plaatsvinden en verricht voorbereidende handelingen. De euthanasie verloopt volgens de zorgvuldigheidseisen. De arts heeft zorgvuldig gehandeld, en jij ook.

Je verricht voorbereidingshandelingen. Maar achteraf blijkt dat er niet aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan. De arts blijft eindverantwoordelijk.

Je verricht voorbereidingshandelingen in een situatie waarbij het overduidelijk is dat er niet aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan. In dit scenario loop je een risico op rechtsvervolging: je bent namelijk medeplichtig.

Je voert als verpleegkundige op verzoek van een arts euthanasie uit. Je loopt een sterk risico op vervolging. Alleen een arts mag euthanasie uitvoeren volgens de Euthanasiewet, dus jij kunt je niet beroepen op de bijzondere strafuitsluiting die in deze wet is vastgelegd.

 

Wil je eigenlijk wel meewerken aan de handelingen die vooraf gaan aan de euthanasie, zoals het inbrengen van een infuus?

•  Betrokkenheid :  recht om te weigeren 
•  Kenbaar maken vroegtijdig binnen het team
• Rapportage in het verpleegkundig dossier over een verzoek   dien je te doen en is geen meewerken 
• Blijf wel professioneel en respecteer het verzoek van de  patiënt. Tijdens de euthanasieprocedure kun je ervoor kiezen om de zorg aan een collega over te dragen.

Abstineren en versterven

Ga in tweetallen bij elkaar zitten en maak de puzzel over abstineren en versterven. 

Zoek de begrippen die je niet kent op. 

Het niet meer behandeld willen worden om je leven te verlengen, en dus ook niet meer gereanimeerd worden, noemt men abstinerend beleid. Het betekent dat je geen behandeling meer wilt omdat elke behandeling zinloos zou zijn. Dit gebeurt op eigen verzoek, eventueel via een wensformulier of zorgverklaring, of kan in uitzonderlijke gevallen bepaald worden door de arts. De verpleegkundige zorg gaat gewoon door. Tegen pijn krijg je pijnbestrijding en voeding en vochttoediening vinden ook nog plaats .

In feite betekent versterven de acceptatie van een natuurlijk proces. Het versterven vindt plaats op het moment dat het sterfproces onomkeerbaar is. Kunstmatig gaan of blijven voeden is uitstel en heeft geen grond omdat er geen behoefte van het lichaam meer is aan voeding en vocht. Het lichaam wil dood. Versterven is een langzame, milde manier van doodgaan. Bij dorstprikkels kunnen de lippen worden bevochtigd zodat de dorstprikkel ophoudt. Bij pijn kan pijnstilling worden toegediend. Versterven vindt plaats wanneer je dit zelf aangeeft of in een wensformulier of zorgverklaring te kennen hebt gegeven.

Wat houdt palliatieve sedatie in?

Palliatieve sedatie 

Onder palliatieve sedatie wordt verstaan het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase.

Palliatieve sedatie heeft als doel om anderszins onbehandelbaar lijden te verlichten (en niet het leven te verkorten) door middel van verlaging van het bewustzijn

Palliatieve sedatie heeft als doel om anderszins onbehandelbaar lijden te verlichten (en niet het leven te verkorten) door middel van verlaging van het bewustzijn. Dit lijden komt voort uit refractaire klachten c.q. symptomen, die kunnen bestaan uit verschillende (gecombineerde) dimensies: lichamelijk, psychisch, sociaal en existentieel.

Meestal is er sprake van continue sedatie tot aan het overlijden. Palliatieve sedatie kan echter ook kortdurend of intermitterend worden toegepast.

Ervan uitgaande dat palliatieve sedatie nooit levensbekortend mag zijn en er tijdens de sedatie geen vocht wordt toegediend, dient de geschatte levensverwachting van een patiënt, die continu en diep wordt gesedeerd, niet langer dan 1-2 weken te zijn.

Er zijn echter ook situaties mogelijk waarbij de patiënt lijdt aan één of meer refractaire symptomen én waarbij het overlijden onafwendbaar is, maar niet op zeer korte termijn wordt verwacht. Het problematische aan deze situaties is dat:

het niet toedienen van vocht tot de dood leidt

het langdurig volhouden van diepe en continue palliatieve sedatie farmacologisch steeds moeilijker wordt, omdat er gewenning optreedt aan de sedativa

de kans op complicaties zoals decubitus en cachexie sterk toeneemt.

 In die situaties kan palliatieve sedatie oppervlakkig en/of tijdelijk (intermitterend) - kortdurend worden ingezet. Daarbij blijft de mogelijkheid tot vochtinname en communicatie behouden.

Indicatie voor palliatieve zorg

Het bestaan van één of meer onbehandelbare (refractaire) klachten (symptomen), welke leiden tot ondraaglijk lijden van de patiënt

Opdracht: 

Zoek in tweetallen uit wat refractaire symptomen zijn? Noem een voorbeeld. 

Centraal staat het bestaan van één of meer onbehandelbare (refractaire) klachten (symptomen), welke leiden tot ondraaglijk lijden van de patiënt. Onder een refractair symptoom wordt verstaan een symptoom waarbij geen van de conventionele behandelingen (voldoende snel) effectief zijn en/of deze behandelingen gepaard gaan met onaanvaardbare bijwerkingen.De arts zal - vanuit de specifieke context dat de patiënt in de laatste levensfase verkeert - aan de hand van de professionele standaard moeten bepalen of een symptoom behandelbaar of onbehandelbaar is. De indicatiestelling voor palliatieve sedatie is daarmee een medische beslissing. Daarnaast is de mening van de patiënt van groot belang, in het bijzonder waar het gaat om de belasting en andere bijwerkingen van een behandeling. Het ligt dan voor de hand dat arts en patiënt gezamenlijk de balans opmaken of een symptoom refractair is of niet. Een behandeling kan voor de patiënt onaanvaardbaar zijn, wanneer de behandeling te belastend is en/of te weinig effect heeft binnen een redelijke termijn. Dit mag in de afweging van de arts duidelijk een rol spelen.Het komt er dus op neer dat het oordeel dat een symptoom onbehandelbaar is, gebaseerd is op de combinatie van de volgende twee invalshoeken:

de te verwachten effectiviteit van de behandeling

de met de behandeling gepaard gaande belasting of andere bijwerkingen

Pijn, dyspnoe en delier zijn de meest voorkomende refractaire symptomen die in de praktijk aanleiding geven tot het inzetten van palliatieve sedatie. Ernstige vormen van misselijkheid en braken komen ook, maar minder vaak voor. In de praktijk zal het vaak een (niet-lineaire) optelsom van verschillende dimensies van een symptoom (bijv. heftige kortademigheid die leidt tot hevige angst) en/of van verschillende symptomen zijn, die leidt tot een voor de patiënt ondraaglijk lijden en/of onaanvaardbare situatie.

Existentieel lijden als indicatie voor palliatieve sedatie|Ook existentieel lijden kan, net zoals pijn, onderdeel uitmaken van refractaire symptomen die leiden tot ondraaglijk lijden van de patiënt. Existentieel lijden kan worden geuit als zinloosheid, leegheid, existentiële nood, het (overlijden/sterfbed) niet bewust willen meemaken, psychosociale problematiek, zingevingsproblematiek of bijvoorbeeld het tegengaan van ontluistering.

00:50

Wanneer wordt een symptoom refractair genoemd?

1. Als het niet reageert op behandeling
2. Als het vaak terugkomt
3. Als er teveel bijwerkingen zijn aan de behandeling
4. Als het tijdelijk is

03:08

Welke belangrijke informatie geef je familie over palliatieve sedatie? Som het kort op.

03:26

Bij continue palliatieve sedatie wordt er altijd morfine en midazolam samen toegediend.

1. Juist
2. Onjuist

03:56

midazolam

levopromazine

propofol

morfine

 Het werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en beïnvloedt de overdracht van elektrische prikkels in de hersenen.

versterkt het effect van pijnstillers. Verder remt het braakneigingen en vermindert het onrust.

Anestheticum wordt ingezet bij onvoldoende effect slaapmiddelen.

wordt gebruikt tegen pijn en benauwd zijn

Wat is je rol/taak als verpleegkundige bij palliatieve sedatie ?

Rol/taak

1. Relevante gegevens verzamelen en inbrengen voor de besluitvorming voor palliatieve sedatie.
2. Het is een multidisciplinaire aangelegenheid
   
3. Patiënt en nabestaanden voorbereiden op het nemen van afscheid
   
4. Monitoren of de sedatie volgens plan verloopt
   

Voltooid leven 

Euthanasiewens zonder medische reden (voltooid leven)

Soms willen mensen sterven die vinden dat hun leven voltooid of klaar is. Bijvoorbeeld omdat ze een goed en lang leven hebben gehad. Of klaar zijn met leven of ‘levensmoe’ zijn. Als het lijden geen medische oorzaak heeft, mogen deze mensen volgens de wet geen euthanasie krijgen

Mensen die hun leven voltooid vinden, zijn meestal niet ongeneeslijk ziek. Wel kunnen ze lichamelijk aftakelen, afhankelijk worden van anderen en te maken krijgen met het verlies van regie over het leven, het wegvallen van het sociale netwerk en het verlies van doel en zingeving.  In combinatie kunnen dit soort

Factoren leiden tot levensmoeheid. Of iemand het leven voltooid vindt, is altijd een persoonlijke afweging.  (NVVE)

Het kabinet wil graag meer weten over mensen die hun leven klaar (“voltooid”) vinden en willen sterven. Ongeveer 10.000 Nederlanders van 55 jaar en ouder willen graag zelf of met hulp een einde aan hun leven maken. Zij hebben een blijvende wens om te sterven (actieve en aanhoudende wens). Dat bleek uit een onderzoek naar hoe groot deze groep mensen is en wat de omstandigheden van deze groep zijn. Het kabinet wil in het voorjaar van 2020 reageren op het onderzoek.

D66 heeft een wetsvoorstel ingediend . D66 is voorstander van een wet die het voor ouderen mogelijk maakt hun leven te beëindigen als zij zelf hun leven voltooid achten. Zorgvuldigheid staat daarbij voor D66 voorop. Nog voor het kabinet hiertoe besloot, was Kamerlid Pia Dijkstra al bezig met een initiatiefwet hierover. Zij vindt het winst dat nu een goed maatschappelijk en politiek debat gevoerd wordt. Volgens D66 is te lang weggekeken van de wens tot zelfbeschikking van ouderen die hun leven voltooid achten.

Lees de verhalen op : https://voltooidleven.nl/

Documentaires over voltooid leven:

 https://www.npostart.nl/kabinet-wil-stervenshulp-bij-voltooid-leven-toestaan/12-10-2016/WO_NOS_5504848

https://www.npostart.nl/de-verwondering/15-10-2017/KN_1692939 (interviews door Els van de Wijngaarden met mensen die hun leven voltooid vinden)

 

www.bing.com

Hebben jullie antwoord gekregen op je twee leervragen die je hebt opgeschreven ?

Huiswerk 

Inleveren van de opdrachten die behoren bij lessen 1, 2 ,3 en 4 voor degene die dit nog niet heeft gedaan .

Onderwerp volgende les:

Diversiteit en ethische dillema's.