Romantiek

4.2 Romantiek
1800-1870
1 / 30
volgende
Slide 1: Tekstslide
TekenenMiddelbare schoolhavoLeerjaar 3

In deze les zitten 30 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 80 min

Onderdelen in deze les

4.2 Romantiek
1800-1870

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Fabriekscomplex van P. Regout & Co. aan Boschstraat en Bassin in Maastricht, ca. 1865
N.a.v de Industriële revolutie...
Wordt de wereld onoverzichtelijker.
Escapisme: men gaat verlangen naar een ontsnapping uit de dagelijkse realiteit.

Na de kille, academische rationele verlichting verlangt men naar gevoel.
Men krijgt een verlangen naar alles wat onbereikbaar is. Fantasie viert hoogtij.

En tegelijkertijd kwam het nationalisme op. Met de nadruk op de unieke cultuur en geschiedenis van de eigen natie.

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De romantiek is trouwens een stroming en geen stijl.
Het heeft geen specifieke vormgevingskenmerken.

Caspar Friederich: De wandelaar boven de nevelen (1818-19) olieverf op doek. 95x75cm
William Turner: Sneeuwstorm: Stoomboot voor de havenmond (1842) olieverf op doek. 91x122cm
Théodore Géricault: Het vlot van de Medusa (1818-19) olieverf op doek. 490x716 cm

Slide 3 - Tekstslide

Vormgevingskenmerken:
Hoe en waarmee (materiaal en beeldaspecten) is het kunstwerk tot stand gekomen? 
timer
2:00
Escapisme

Slide 4 - Woordweb

Waar wilde men naartoe "ontsnappen"?
Welke onderwerpen ging men schilderen in de stroming Romantiek?
Caspar Friederich: Chalk Cliffs on Rügen (1818) olieverf op doek. 90.5×71cm
  • Historische thema’s, vooral het eigen verleden of de middeleeuwen
  • Dramatische gebeurtenissen
  • Exotische onderwerpen
  • Ongerepte natuur
  • Dromen
  • Sprookjes (gebroeders Grimm) 
  • Het bovennatuurlijke 
  • Een vlucht uit het alledaagse
  • De dood
  • Liefde en liefdesverdriet
Onderwerpen in de Romantiek

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De romantische kunstenaar
Tijdens de Romantiek vertrouwen kunstenaars niet langer op de ratio (verstand), maar juist op gevoel en intuïtie. Alles om te "ontsnappen" aan het alledaagse leven en de werkelijkheid.

Hoe de kunstenaar algemene gevoelens van angst en hoop uitbeelden staat centraal.  Zodat ze hun ervaringen met de "gewone mens" kunnen delen.

De kunstenaars gaan van objectiviteit (wat zie je echt?) naar subjectiviteit.

Slide 6 - Tekstslide

Objectief is een mening op feiten gericht en gebaseerd. Bv een lichaam of gezicht tekenen zoals hij echt is en niet mooier maken dan het is.

Subjectief houdt in dat iets vanuit persoonlijk oogpunt wordt beoordeeld of gezien. Het heeft betrekking op de eigen smaak of voorkeur. Bv een lichaam of gezicht mooier maken dan dat het in het echt is.
Voor 1800 werd het maken van kunst als ambacht gezien. a.d.h.v opdrachten maakte ze werk.
Na 1800 werd de kunstenaar autonoom. Ze zouden een uitzonderlijke gave bezitten. De wereld intens en vol emoties zien. 

Goethe: "Het genie moet zich niet storen aan voorbeelden of regels, niet de vleugels van anderen gebruiken, maar zelf vliegen."

De kunstenaar wordt een bohemien, een eigenzinnige artistiekeling, die zich niet houdt aan de burgerlijke leefstijl. 

Slide 7 - Tekstslide

Autonoom is de vrijheid om zelfstandig beslissingen te nemen.

Bohemien een onconventionele levensstijl
0

Slide 8 - Video

Deze slide heeft geen instructies


Natuur als bron van inspiratie
De schilderkunst verbeeld o.a. woeste, ongerepte natuur, als tegenhang van de vieze, volle, steden. 

Zoals te zien is in het volgende kunstwerk van Caspar David Friedrich.




Slide 9 - Tekstslide

In de natuur speelt het gevoel vaak een belangrijke rol, een rol die niet logisch te beredeneren valt. In de natuur wordt de mens vaak een nietig, onbeduidend wezen.

  • Je kijkt mee over de schouder van een wandelaar die door een uitgestrekt berglandschap heeft gedoold. Hij staat op een rots waar hij uit kan kijken over de "zee" van wolken.
  • Er ontstaat dieptewerking door dat de man en de rots bijna als een silhouet geschilderd zijn, voor een licht landschap.
  • Daar draagt ook het atmosferisch perspectief aan bij. 

Slide 10 - Tekstslide

Silhouet is een visueel beeld van een ondoorzichtig object (persoon, voorwerp, gebouw, vogel, enz.), dat een goed contrast heeft met de achtergrond, en daardoor een duidelijke vorm, maar egaal van kleur is (in het algemeen zwart of grijs)

Atmosferisch perspectief : de kleuren en vormen in zijn de verte fletser, koeler en vager dan de vormen en kleuren van dichtbij.
Het object lijkt meer een te worden met de lucht, oftewel de atmosfeer. 
Bekijk de bron. In dit schilderij staat de verhouding tussen de wandelaar en de natuur centraal. Van een eenheid tussen wandelaar en natuur is geen sprake. Noem 2 aspecten waaruit dit blijkt.
Casper David Friedrich - Wandelaar boven de zee 

Slide 11 - Open vraag

De wandelaar is realistisch en scherp geschilderd, de achtergrond is dromerig en vlekkerig.
De achtergrond is vol kleuren, terwijl de wandelaar in tegenlicht donker wordt weergegeven.
Gericault - Het vlot van de Medusa (1819)

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 13 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Het vlot van de Medusa oogt als een realistisch tafereel.
Leg aan de hand van 3 aspecten uit waarom dit toch een romantisch schilderij genoemd kan worden

Slide 14 - Open vraag

- Gevoelens en emoties spelen een belangrijke rol in het schilderij (gelaatsuitdrukking, sfeer) .
- Het contrast tussen de hulpeloze mens en de machtige natuur wordt uitvergroot.
- Het schilderij zit vol lugubere, ‘horrorachtige’ details.
Natuur als bron van inspiratie
Bij Géricault was de natuur nog een onderdeel van het gehele schilderij. Bij de schilder Turner werd de natuur hét onderwerp van het schilderij. Daarmee ging hij in tegen alle schilderkunstige tradities. Hoewel er op het volgende schilderij wel een schip staat afgebeeld, maar dit is zo klein dat het volledig wordt overweldigd door de natuur

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Turner - Sneeuwstorm, stoomboot voor de havenmond (1842)

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vergelijk het schilderij van Turner met het schilderij van Géricault.
Je zou kunnen zeggen dat het schilderij van Turner nog romantischer is dan het schilderij van Géricault. Leg dit uit aan de hand van verschillen tussen beide schilderijen

Slide 17 - Open vraag

-Turners schilderij draait om het gevoel dat de natuur oproept (emotie), bij Gericault verbeelden de mensen een (historisch) verhaal.
-Turners schilderij is bijna een abstracte uiting van de natuur (originaliteit) Gericaults schilderij is veel traditioneler (gedetailleerd en herkenbaar) geschilderd
Hoewel Napoleon er niet heldhaftig uitziet is hij de belangrijkste figuur op het schilderij.
Op welke manier heeft Gérôme dat benadrukt? Noem twee aspecten van de vormgeving.

Slide 18 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Wat valt je op aan de houding van Napoleon? En waarom past deze keuze goed binnen de romantiek?

Slide 19 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

    Oriëntalisme 
Door de komst van de trein, de stoomschepen en het kolonialisme, kwamen verre exotische werelden ineens dichtbij.

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Marie-Guillemine Benoist, Portrait of Madeleine (formerly known as Portrait of a Negress), 1800, oil on canvas, 81 x 65 cm
Met het maken van dit schilderij wordt er gebroken met de traditie om niet-Europeanen te verbeelden als exotische, losbandige  typetjes. 
Het is gemaakt ter gelegenheid van de afschaffing van de slavernij. in Frankrijk. 

Slide 21 - Tekstslide

Nu is staat het schilderij symbool voor vrouwenemancipatie en rechten voor donker getinte mensen.
Architectuur
Inspiratie uit vroeger tijden,  Opkomst Neo-stijlen
  • Neo-Gotiek 
  • Neo-classicisme
  • Neo-renaissance
  • Neo-romantiek

Slide 22 - Tekstslide

Kenmerken Neo-gotiek (vaak niet alle kenmerken van de Gotiek aanwezig in de Neo-gotiek en vooral in de latere tijd ook vermenging met bijvoorbeeld Jugendstil)
- omhoog strevend
- rondbogen, spitsbogen
- pinakels
- hogels, kruisbloemen
- nissen
- steunberen
- (natuur)stenen harnassen
- opengewerkte balustraden e.d.
- in Nederland een wat sobere vorm van de kenmerken

Kenmerken Neo-classicisme
Her interesse in de Grieken en Romeinen.
Toepassing van een timpaan of fronton. vrijstaande zuilen of pilasters, kapitelen en kroonlijsten.
Sterk benadrukte ingangspartijen in het midden van een symmetrische voorgevel.

Kenmerken Neo-renaissance
Men zich liet inspireren door de bouwkunst van de Gouden eeuw, de Hollandse renaissance.
trap- en topgevels, zuilen en deuromlijstingen in de vorm van poortjes, klassieke details zoals obelisken en diamantkoppen - soms van echt natuursteen, maar vaak ook in gips - en versieringen van hekken en muurankers. Gevelstenen en geveltableaus verwijzen veelal naar historische gebeurtenissen en personen.

Neo-romantiek
In deze stroming nam het fantasievolle, wonderlijke en idyllische de overhand
eclectisch

Slide 23 - Woordweb

Wat wordt er binnen de bouwkunst verstaan met eclectisch?
   Exotisme / oriëntalisme 

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat is typerend oosters (niet-Engels)?

Slide 25 - Open vraag

-de smalle hoge toren (lijken op minaretten)
-de uivormige koepels/daken
-hoefijzerbogen
-kantachtige versiering
Eclectisch
Exotisch

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

- Middeleeuws lijkend sprookjeskasteel in moderne tijd gebouwd in opdracht van koning van Beieren. 
 
- Regering van Beieren noemt dit ‘lachwekkend nepkasteel’ een mislukking.
 
- Geïnspireerd op opera’s (over de Zwaanridder) van Wagner

- Inspiratiebron voor Walt Disneys Doornroosje kasteel.
Eduard Riedel: Neuschwanstein (1869-1886) Hohenschwangau, Duitsland

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

TekstCharles Barry en Augustus Welby Northmore Pugin: Parlamentsgebouwen (1839-52) Londen, England
 - Eenheid met Westminster Abbey verderop
 
- Overdadige ornamenten

- Symmetrisch silhouet met herhalende ornamenten

- Architect Pugin bestempeld het gebouw daarom als klassiek in middeleeuwse vermomming.

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Welke neostijl herken je hier?

Slide 29 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Lieven Rosseels: Kronenburgerpark (1880) Nijmegen
- Natuur in de stad, zoals hier het stadspark in Nijmegen.
- Engelse landschapsstijl. 
- Kronkelende paden, heuvelachtig, watervallen en ruïnes.

- Vaak hebben ze in zo'n park een folly (dwaas bouwsel)

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies