Les 3: Zenuwstelsel dl1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

ZENUWSTELSEL DL1

Leerdoelen les 3

1. verschil centrale zenuwstelsel-perifere zenuwstelsel
   
2. functies van de verschillende onderdelen beschrijven
   
3. voorbeelden bewuste geautomatiseerde beweging en onbewuste beweging
   
4. verschil autonome en animale zenuwstelsel
   
5. verschillen noemen tussen orthosympatisch en parasympatisch
   
6. rol van primaire en secundaire centra in de hersenen noemen bij verwerken van info en aansturen van bewegingen
   
7. dieptezien beschrijven met ogen en chiasma opticum
   

Intro

Bekijk het volgende introfilmpje over de hersenen

Centrale Zenuwstelsel

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Ruggenmerg

Wat doen de onderdelen?

Perifere zenuwstel

zenuwen 

Uitleg 

Bekijk de volgende uitlegvideo over het zenuwstelsel en verwerk de info bij de eerste twee leerdoelen in je portfolio.

Overzicht (Nectar)

Noteer de functie van perifere zenuwstelsel

Coördinatie: verschillenden spieren werken goed samen

Automatische beweging

Een beweging die je kunt uitvoeren zonder erbij na te denken, noem je een geautomatiseerde beweging. Je moet hem wel aanleren. Daarbij werken de hersenschors van de grote hersenen en de kleine hersenen samen.

De grote hersenen slaan een stappenplan op (motoprogramma) en de kleine hersenen zorgen voor een goede afstemming van de spieraansturing.

Primaire en secundaire hersencentra

Bekijk de volgende uitlegvideo vanaf 7 min.

Verwerk leerdoel 6 in het portfolio

Overzicht (Nectar)

Waar ligt een motorprogramma voor fietsen opgeslagen?

1. primaire motorische schors
2. secundaire motorische schors
3. kleine hersenen

Je wilt je rechterhand optillen. Waar beginnen de impulsen?

1. primaire motorische schors
2. secundaire motorische schors
3. hersenstam
4. kleine hersenen

Automatisch en onbewust

In een reflex voer je een beweging uit voordat je hem bewust wordt. 

Voorbeelden reflexen:

- kniepeesreflex

-pupilreflex

-wegtrekken van je voet als je bijna in een punaise stapt,

Noem nog eens een reflex

Weg van de reflex

Bekijk de uitlegvideo en beschrijf de onderdelen van een reflex:

Benoem de verschillende zenuwcellen die achtereenvolgend gebruikt worden.

Waar liggen die onderdelen?

Verwerk met een plaatje in je portfolio.

Waar begint een reflex?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel
4. zintuig

Welke onderdelen van een reflexboog liggen in het ruggenmerg?

Animale zenuwstelsel

Zowel de bewuste bewegingen als de reflexen lopen via het animale zenuwstelsel: de zenuwen lopen van uitwendige zintuigen (receptoren) via het centrale zenuwstelsel naar de uitvoerders (=effectoren) (spieren en klieren)

Autonome zenuwstelsel

Dit zenuwstelsel regelt de activiteit van de inwendige organen. Het bestaat uit twee delen:

-orthosympatisch deel (actie van je lichaam)

-parasympatisch deel (rust en herstel)

Opdracht leerdoel 4 en 5 

-Noteer verschillen tussen autonome en animale zenuwstelsel

-Bekijk de volgende video tot 3:12 (de rest gaat te diep op de stof in) en verwerk de info in je portfolio.

- Bekijk Binas 88L

Je schrikt. Welk deel van je autonome zenuwstelsel is actief? En wat gebeurt er met je pupilgrootte?

1. orthosympatisch-groter
2. orthosympatisch-kleiner
3. parasympatisch-groter
4. parasympatisch-kleiner

Afstand schatten

Waarom lukt dat beter met twee ogen?

Beide ogen geven net iets andere info aan de hersenen.

Bekijk het volgende plaatje en verwerk dit bij doelstelling 7 in je portfolio.

Beeld vormen

Het beeld van de linker kant van het gezichtsveld komt rechts op het netvlies van beide ogen. Via de kruising van de oogzenuwen gaat de info naar de rechter hersenhelft.

En het rechter gezichtsveld?

Je kijkt alleen met je rechteroog naar een plant. Waar komt het beeld van de plant terecht?

1. alleen in rechterhersenhelft
2. alleen in linkerhersenhelft
3. zowel in rechter- als in linker hersenhelft

Stel dat iemand door een herseninfarct het primaire gezichtscentrum van de rechter hersenhelft is kwijtgeraakt? Wat ziet iemand dan?

Afsluiting

Loop de leerdoelen van het begin nog eens door.

Heb je alles in je portfolio?

Welke vragen wil je nog stellen in de les?