Mavo 4 - Spreekvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Periode 2 - spreken en boektoets

In toetsweek 2...

-... geef je in een duo een presentatie

- ...maak je een toets over jouw twee gelezen boeken

Spreken - betoog

Stap 1: wat is een betoog?

Spreken - stappenplan

Stap 1: wat is een betoog?

Stap 2: hoe ziet de opbouw van een betoog eruit?

Stap 3: hoe schrijf ik een betoog?

Stap 4: hoe presenteer ik een betoog?

Wat weet je al van een betoog?

Wat is een betoog?

In een betoog formuleer je verschillende voorargumenten bij een bepaalde stelling; je gaat de stelling verdedigen. Ook bedenk je een aantal tegenargumenten, maar die ga je weerleggen.

Het belangrijkste doel van een betoog is om het publiek te overtuigen. 

Werkwijze schrijven - individueel

Stelling 1

Stelling 2

Stelling 3

- Je maakt een schrijfopdracht bij de stelling die je van de docent hebt gekregen.

- Je maakt eerst een bouwplan met daarin de punten die je in jouw presentatie wil verwerken.

- Je schrijft daarna de tekst uit op je iPad.

- Je gebruikt jouw betoog als informatiebron voor de presentatie. 

Eindopdracht

In toetsweek twee presenteer je in een duo jullie betogende spreekopdracht. Zodra duidelijk is welke duo's er gevormd zijn, geeft je docent aan met welke stelling jullie aan de slag kunnen.

Voordat je aan de presentatie werkt, schrijf je eerst het betoog uit. Dit doe je individueel. De argumenten die jij bedenkt kan je later in jouw duo als input gebruiken voor de presentatie.

03:28

Wat is een weerlegging?

1. Een nieuw tegenargument
2. Een argument voor de stelling
3. Een aanvulling op het tegenargument
4. Het tegenspreken van een tegenargument

Werkwijze spreken - in duo's en groepjes van zes

Stelling 1

Stelling 2

Stelling 3

• Je kiest zelf in welk duo je wil werken;
• Je krijgt van de docent een stellling toegewezen;
• Je maakt een (betogende) presentatie bij jouw stelling;
• Tijdens de toetsweek word je ingedeeld in een groep van 3 duo's (zes personen in totaal);
• Je geeft over je eigen onderwerp een presentatie en voor de andere onderwerpen bereid je in je duo 2 (kritische) vragen voor.

Zowel je presentatie als je vragen worden beoordeeld op kwaliteit!

Onderwerpen spreekopdracht

Stelling 1: 
'De militaire dienstplicht moet heringevoerd worden.'

Stelling 2:

'Telefoons moeten in de school verboden worden.'

Stelling 3:

'Dierentuinen doen meer kwaad dan goed.'

Huiswerkopdracht

Verzamel zoveel mogelijk informatie (websites, artikelen, boeken etc.) over jouw onderwerp in een Word-document. Neem dat de volgende keer mee.

Stap 2: hoe ziet de opbouw van een betoog eruit?

Inleiding

Inleiding: aandacht trekken en onderwerp introduceren

• Ten eerste trek je de aandacht door gebruik te maken van...:

1. ...iets uit de actualiteit
2. ...iets uit de geschiedenis
3. ...een voorbeeld/anekdote
4. ...iets wat voor de lezer van persoonlijk belang is
   
   

• Ten tweede introduceer je het onderwerp door...:

1. ...de stelling (jouw mening) duidelijk te maken

Middenstuk

Voor deze opdracht werk je in het middenstuk twee voorargumenten en twee tegenargumenten + weerlegging uit. De opbouw van deze alinea's kun je als volgt aanpakken:

1. Start met een structurerende zin; wat is het argument dat je gaat bespreken?
2. Geef daarna een korte uitleg bij het argument
3. Sluit af met het geven van een  voorbeeld of een aantal voorbeelden

Voorbeeld:

(1)Ten eerste moeten pesters goed aangepakt worden, omdat  kinderen die gepest worden zich dan serieus gehoord voelen. (2) Door de pesters te straffen wordt duidelijk gemaakt aan iedereen dat pesten niet getolereerd wordt. Dit geeft gepeste kinderen het gevoel dat iemand voor hen opkomt. (3) Als de docent bijvoorbeeld een pestende leerling straf geeft, weet de hele klas dat ze dat niet moeten doen. De gepeste leerling voelt zich dan veel veiliger.

Slot

Je formuleert in het slot nog een keer duidelijk jouw mening en je herhaalt je sterkste argumenten. 

- Om het slot aan te kondigen kun je gebruikmaken van signaalwoorden, zoals: daarom, kortom, al met al, dus.

- De tekst sluit je als dat mogelijk is af met een krachtige zin: een uitsmijter.

Opbouw middenstuk

Voorargument 1

Voorargument 2

Voorargument 3

Tegenargumenten 1 + weerlegging 1

Tegenargument 2 + weerlegging 2

Wat zou een goed tegenargument zijn?
'Iedereen zou per direct moeten stoppen met roken.'

Tegenargument

'Roken helpt tegen stress.'

Wat zou een goede weerlegging daarop zijn?

Weerlegging

'Volgens het Trimbos-instituut, dat onder andere onderzoek doet naar roken, zorgt roken er juist voor dat iemand méér stress ervaart op de lange termijn. Roken verhoogt namelijk het stresshormoon in het lichaam. Roken verlaagt alleen het verlangen naar nicotine, waardoor mensen dénken dat het stress verlagend werkt.'

Bouwplan

• Maak voor je gaat schrijven een bouwplan; schrijven is makkelijker als je al hebt nagedacht over de structuur en de inhoud.
• Schrijf eerst het onderwerp, het tekstdoel (overtuigen) en de hoofdgedachte (stelling) op.
• In kolom B nummer je de alinea's.
• In kolom C noteer je de deelonderwerpen (argumenten).
• In kolom D noteer je in een aantal steekwoorden wat je in de alinea wil schrijven.

Stap 3: hoe schrijf ik een betoog?

Wat is het belangrijkste tekstdoel van een betoog?

1. Amuseren
2. Overtuigen
3. Activeren
4. Informeren

Inleiding

Inleiding: aandacht trekken en onderwerp introduceren

• Ten eerste trek je de aandacht door gebruik te maken van...:

1. ...iets uit de actualiteit
2. ...iets uit de geschiedenis
3. ...een voorbeeld/anekdote
4. ...iets wat voor de lezer van persoonlijk belang is
   
   

• Ten tweede introduceer je het onderwerp door...:

1. ...de stelling (jouw mening) duidelijk te maken

Middenstuk

Voor deze opdracht werk je in het middenstuk drie voorargumenten en twee tegenargumenten + twee weerleggingen uit. De opbouw van deze alinea's kun je als volgt aanpakken:

1. Start met een structurerende zin; wat is het argument dat je gaat bespreken?
2. Geef daarna een korte uitleg bij het argument
3. Sluit af met het geven van een  voorbeeld of een aantal voorbeelden

Voorbeeld:

(1)Ten eerste moeten pesters goed aangepakt worden, omdat  kinderen die gepest worden zich dan serieus gehoord voelen. (2) Door de pesters te straffen wordt duidelijk gemaakt aan iedereen dat pesten niet getolereerd wordt. Dit geeft gepeste kinderen het gevoel dat iemand voor hen opkomt. (3) Als de docent bijvoorbeeld een pestende leerling straf geeft, weet de hele klas dat ze dat niet moeten doen. De gepeste leerling voelt zich dan veel veiliger.

Slot

Je formuleert in het slot nog een keer duidelijk jouw mening en je herhaalt je sterkste argumenten. 

- Om het slot aan te kondigen kun je gebruikmaken van signaalwoorden, zoals: daarom, kortom, al met al, dus.

- De tekst sluit je als dat mogelijk is af met een krachtige zin: een uitsmijter.

Stap 4: hoe presenteer ik een betoog?

Wat weet je nog van
je pws-presentatie?

Hoe ziet jouw presentatie eruit?

- Inleiding - introductie onderwerp

- Middenstuk:

• Voorargument 1
• Voorargument 2
• Voorargument 3
• Tegenargumenten 1 + weerlegging 1
• Tegenargument 2 + weerlegging 2

- Slot - herhaling van sterkste argumenten

Presentatie-eisen

1. Je staat duidelijk voor de stelling;

2. Geef duidelijk aan wat je voor- en tegenargumenten zijn;

3. Maak een duidelijke presentatie: beeld & steekwoorden;

4. Maak een eerlijke verdeling in spreektijd;

5. Duo's presenteren 8-10 minuten, drietallen 12-15 minuten.

6. Je bereidt voor de andere twee groepjes twee kritische vragen voor.