Algemene spelling: koppelteken en trema

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Samenstellingen

Een samenstelling is het aan elkaar plakken van twee (of meer) woorden:

Telefoon + oplader = telefoonoplader

Playstation + console = Playstationconsole

Er komen steeds nieuwe samenstellingen bij. 

Welke samenstellingen ken je met het woord Parnassos'?

samenstelling/ afleiding

Samenstelling: meerdere woorden samengevoegd. De meeste zijn zelfstandig naamwoorden, zoals: koffieautomaat

Delen van een samenstelling kunnen ook werkwoorden of bijvoeglijke naamwoorden zijn: 

Spinnewiel / rodewijnglas / langeafstandsraket / reuzeleuk

De algemene regel is: schrijf samenstellingen zoveel mogelijk aan elkaar!

Soms schrijven we samenstellingen verkeerd...

omdat we bij het Engels gewend zijn samenstellingen los te schrijven.

Welke schrijfwijze is correct?

1. autoonderdelen
2. auto-onderdelen
3. autonderdelen
4. autoönderdelen

Welke schrijfwijze is correct?

1. be-invloeden
2. beïnvloedden
3. beïnvloeden
4. beinvloeden

Welke schrijfwijze is correct?

1. astmaanval
2. astmaáanval
3. astma-aanval
4. astamaanval

Welke schrijfwijze is correct?

1. onderzeeeer
2. onderzeeër
3. onder-zeeër
4. onder-zee-er

Welke schrijfwijze is correct?

1. drie-en-twintig
2. drieëntwintig
3. drietwintig
4. drieeentwintig

Welke schrijfwijze is correct?

1. ge-upload
2. geupload
3. geüpload
4. geüploat

Welke schrijfwijze is correct?

1. geinteresseerd
2. geïntereseerd
3. ge-interesseerd
4. geïnteresseerd

Welke schrijfwijze is correct?

1. stereo-installatie
2. stereoinstalatie
3. stereoïnstallatie
4. stereo-instalatie

Welke schrijfwijze is correct?

1. West Fries
2. West-Fries

Welke schrijfwijze is correct?t

1. politie agent
2. politieagent

Afleiding: woorddelen kunnen niet allebei zelfstandig voorkomen. Voorbeeld: vergeetachtig

Trema (") kort samengevat

In sommige woorden schrijf je een trema. Je voorkomt zo dat je een woord verkeerd uitspreekt.

Het trema maakt duidelijk dat het om twee klinkers gaat,

en niet om één klank.

Koppelteken (-) kort samengevat

In sommige woorden schrijf je een koppelteken. Je voorkomt zo dat je een woord verkeerd uitspreekt.

Het koppelteken schrijf je tussen twee delen van een samenstelling:

1. als de samenstelling verkeerd uitgesproken kan worden

2. in aardrijkskundige aanduidingen

3. voor of na een hoofdletter

4. na een cijfer, afkorting of symbool

Waarom heeft het woord een trema?
geïnteresseerd

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord een trema?
hindoeïsme

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord een trema?
onhygiënisch

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
DNA-onderzoek

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
domino-effect

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
elite-eenheid

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
e-mailen

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
mini-jurk

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
Oost-Indisch

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
thema-avond

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
%-teken

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
Zuid-Europa

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken

Waarom heeft het woord
een koppelteken?
Etten-Leur

1. Het woord is een aardrijkskundige aanduiding of afleiding hiervan
2. Het woord is een samenstelling die je anders verkeerd zou uitspreken
3. Het woord is een samenstelling waarin een cijfer, symbool of afkorting voorkomt
4. Het woord is geen samenstelling en anders zou je het verkeerd uitspreken