2.6 De Republiek ontstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Leerdoel:

Ik kan uitleggen hoe de Opstand de grondslag voor de Nederlandse staat legde.

Hertog van Anjou, broer koning van Frankrijk (vijand Spanje). Als 1e gevraagd, mislukte wilde zelf ook de baas spelen.

Koningin Elisabeth I van Engeland, als 2e gevraagd als bondgenoot.

Opstandige gewesten zoeken sterke bondgenoot tegen Spanje

• Willem van Oranje kon ook als graaf van Holland en Zeeland, maar aantal gewesten wilden dat niet, want ze vonden dat hij de Opstand was begonnen om zelf vorst te worden. Hij werd later in 1584 vermoord door Balthazar Gerards. 
  
• Als 2e koningin Elisabeth van Engeland, die weigerde, uit angst voor oorlog met Spanje. Ze stuurde wel de Graaf van Leicester met leger en wapens. Hij werd gouverneur, maar ook geen succes. 
  

1588: Oprichting Republiek der 7 Verenigde Nederlanden. 

• 1588: Spanje verliest de Armada.
• Doel Armada: met een vloot een invasie van Engeland en de opstandige Nederlanden uitvoeren.
• Door een zware storm geld, soldaten verloren voor Spanje=> voordeel Republiek. De stadhouder heroverde veel gebieden en steden.
• 1588: Republiek der 7 Verenigde Nederlanden: Staten-Generaal gaan zelf met burgers de Nederlanden besturen.

1609-1621: 12-jarig bestand tussen Spanje en de Republiek.

• Oorzaken: Spanje was bankroet. Hollandse gewesten willen weer gaan handelen met Spanje.
• 1588-1609 Maurits, 1621-1648: Frederik Hendrik als stadhouders heroverden gebieden, steden in het zuiden:katholieke, generaliteitslanden werden door Staten-Generaal bestuurd. 
• 1621: Hervatting oorlog met Spanje.
  
• 1648: Vrede van Münster, Spanje erkende Republiek als onafhankelijke staat.
  

Buitenlands beleid,

 oorlog, besturen generaliteitslanden 

(Noord-Brabant, Zuid-Limburg, 

Zeeuws-Vlaanderen).

Holland is het rijkste gewest, had daarom binnen de Republiek de meeste invloed. De raadspensionaris van Holland was een belangrijk man. Vaak kwam hij in botsing met de stadhouder, altijd de prins van Oranje-Nassau die ook streefde naar meer macht.

Gewesten regelden zelf de belastingen, de godsdienst en de rechtspraak.

In welke volgorde werd er gezocht naar een sterke bondgenoot tegen Spanje door de opstandige gewesten?

1. Elisabeth van Engeland-Hertog van Anjou
2. Hertog van Anjou-Elisabeth van Engeland

De Spaanse Armada was?

1. een groot Spaans leger om Engeland, opstandige gewesten te verslaan.
2. een groot Spaans feest gehouden in de Zuidelijke Nederlanden.
3. een invasie vloot tegen Engeland, opstandige gewesten.
4. een grote vloot met enorm veel goud uit de America's naar Spanje.

De Republiek der 7 Verenigde Nederlanden ging?

1. met een nieuwe vorst verder.
2. zichzelf besturen met burgers.

De oorzaken van het 12 jarig bestand waren?

1. Ruzie tussen prins Maurits ,Oldenbarnevelt en bankroet Spanje.
2. Bankroet Spanje, piraterij door kapers uit Duinkerken
3. Bankroet Spanje, Hollandse handelaren wilden weer handelen met Spanje.
4. Hollandse gewesten en Spanje wilden weer met elkaar kunnen handelen.

Met de vrede van Münster erkende Spanje de Republiek als onafhankelijke staat.

1. waar
2. niet waar

Sleep de juiste begrippen naar de juiste plaats in het bestuur v/d Republiek

Staten-Generaal

Stadhouder

Gewestelijke Staten

Raadspensioanris

Steden en platteland

Bron over de relatie tussen prins Maurits van Oranje (stadhouder) en raadspensionaris van Oldenbarnevelt.

Het gaat fout tussen de twee in aanloop naar de Slag bij Nieuwpoort in 1600. Johan van Oldenbarnevelt pleit voor aanval op Duinkerkse kapers die de Hollandse handel belemmerden. Maurits is geen voorstander van deze veldtocht, waarbij de Noordelijke Nederlanden onbewaakt achterblijven en ze ver verwijderd raken van hun thuisbasis. De troepen zijn niet goed voorbereid en de bevoorradingslijnen zijn onverantwoord lang. Van Oldenbarnevelt gebruikt de  

Staten-Generaal tegen Maurits en hij moet gaan. Maurits wint toch van Spanje en zijn aanzien in de republiek stijgt enorm, maar Maurits is razend op Van Oldenbarnevelt. De relatie verslechtert door het Twaalfjarig Bestand, waar Van Oldenbarnevelt een groot voorstander van is omdat het goed is voor de handel van de republiek. Maar Maurits wil doorvechten, hij is bang dat Spanje zijn leger hergroepeert. De raadspensionaris regelt via een politiek besluit dat Maurits minder macht krijgt over het leger. Maurits slaat terug via de politiek, hij krijgt van de Staten-Generaal een volmacht. Hij laat via de Staten-Generaal Van Oldenbarnevelt arresteren en berechten wegens land- én hoogverraad en Oldenbarnevelt werd ter dood veroordeeld.

Toetsvraag:

Leg met de bron uit welke tegenstellingen er waren tussen Maurits en Van Oldenbarnevelt.

Toetsvragen:

Leg met de bron uit welke tegenstellingen er waren tussen Maurits en Van Oldenbarnevelt.

• Ze hadden gewoon een hekel aan elkaar, dat zie je aan:" maar Maurits is razend op Van Oldenbarnevelt."


• Van Oldenbarnevelt zijn hoofddoel was de positie van de Republiek in de internationale politiek en handel versterken. Terwijl Maurits vooral bezig is met het verdedigen van de Republiek zelf en daar macht via verkrijgt. Het 12-jarig bestand geeft ook goed aan waarom Maurits en Oldenbarnevelt andere doelen nastreefden. Maurits wil voorkomen dat Spanje zijn leger hersteld en Oldenbarnevelt wil juist weer handelen met Spanje.
• Bron: Johan van Oldenbarnevelt pleit voor aanval op Duinkerkse kapers die de Hollandse handel belemmerden. Maurits is geen voorstander van deze veldtocht, waarbij de Noordelijke Nederlanden onbewaakt achterblijven en ze ver verwijderd raken van hun thuisbasis. De relatie verslechtert door het Twaalfjarig Bestand, waar Van Oldenbarnevelt een groot voorstander van is omdat het goed is voor de handel van de republiek. Maar Maurits wil doorvechten, hij is bang dat Spanje zijn leger hergroepeert.

www.socrative.com