6.3 en 6.4 - voortplanting en verspreiding

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Thema 6: Bloemen en bestuiving

Basisstof 3 en 4

Voortplanting en verspreiding

Wat is de functie van kelkbladeren?

1. Maken stuifmeelkorrels
2. Groeit uit tot een vrucht
3. Lokken insecten
4. beschermen de knop

Hoe heten de fel gekleurde bladeren van een bloem.

1. kelkbladeren
2. kroonbladeren
3. meeldraden
4. vruchtbeginsel

Wat is de functie van bloemen?

Op welke twee manieren kan bestuiving plaatsvinden?

De hondsroos is een

1. windbloem
2. insectenbloem

Dit is een

1. windbloem
2. insectenbloem

De stuifmeelkorrels van insectenbloemen zijn licht en glad.

1. waar
2. niet waar

Leerdoelen

Aan het einde van de les:

• Kun je uitleggen hoe de geslachtelijke voortplanting bij zaadplanten verloopt.
• Kun je voorbeelden geven van ongeslachtelijke voortplanting bij zaadplanten.
• Kun je omschrijven op welke manier zaden en vruchten verspreid worden.
• Kun je het verband uitleggen tussen verspreiding en biodiversiteit.

Geslachtelijke voortplanting

• Bestuiving door insecten of wind
• Eicellen en stuifmeel nodig 
• Nieuwe erfelijke eigenschappen

Na bevruchting

• Bloem verdort  

Twee opties:

1. Bloem verandert in zaadje met reserve voedsel
2. Bloem groeit uit tot een vrucht met zaden in de vrucht. 

Ongeslachtelijke voortplanting

• Geen bestuiving
• Deel van de plant groeit uit tot nieuwe plant
• Erfelijke eigenschappen nieuwe plant zijn hetzelfde als moederplant (kloon)
• Geen bloemen nodig (geen stuifmeelkorrel en geen eicel)
• 3 manieren

1. Knollen

• Verdikking van de wortel of de stengel van de moederplant.
• groeien onder de grond.
• reserve voedsel van de plant, om een nieuw plantje te groeien.

2. Bollen

• Heeft wortels, een korte stengel en rokken.
• Rokken zijn dikke bladeren in de bol. zit om de knop, bevat reserve voedsel.
• Uit de knop groeit een nieuwe plant.

knollen (heeft geen laagjes als je hem open snijdt) 

bollen 

(de laagjes noem je de rokken)

3. Stekken

• Afgesneden stukje van de moederplant
• Krijgt opnieuw wortels als de omstandigheden gunstig zijn. 

Verspreiding

basisstof 4

Verspreiding

Zaden moeten verspreid worden, anders groeien alle planten bij elkaar. Dit gebeurt op 3 manieren.

1. Wind

• Vruchten en zaden moeten klein en licht zijn.
•  de wind blaast de zaden naar nieuwe plekken.
• vruchten hebben 'vleugels' om langer in de lucht te blijven.

2. Plant

• Een soort schietmechanisme om zaden te verspreiden. 
• Zaden komen niet heel ver.

3. Dieren

1. Vergeten hun vruchten, waardoor ze kunnen groeien.
2. Eten de vruchten en poepen de zaden uit
3. Zaden blijven plakken aan hun vacht.

Bloem

Pluisjes