Tussenletters in samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Aan het eind van de les...

Ken je de hoofdregels voor het schrijven van samenstellingen met -e of -en of -s en herken je de uitzonderingen.

Tussenletters -e/-en/-s in samenstellingen

Wat gaan we doen? 

- Hoofdregels bespreken

- Uitzonderingen bekijken

Oefenen met opdracht 7, 8 en 12 van h4.5

De hoofdregels

5. Als je een tussen-s hoort, plaats deze dan ook. Bijv. jongensboek.

6. Wanneer het tweede deel van het woord met een -s begint, vergelijk je even: stationsstraat, want je zegt ook stationsrestauratie.

.

De hoofdregels

1. Linkergedeelte een zelfstandig naamwoord? Nee? -e
2. ZN met meervoud van het zelfstandig naamwoord op -en?
Rozengeur, paardenbloem 
3. ZN met meervoud op -es? >> e
Horlogezaak, aspergesoep
4. ZN met meervoud op -en en -es? >> e 
Groentesoep, secondelijm

De hoofdregels

7. Heeft het eerste deel van het woord geen meervoud? Dan krijg je ook geen tussenletter, dus: rijstewafel.

Maar er zijn uitzonderingen ... 

Tak + wijf =

1. takkewijf
2. takkenwijf
3. Ho, ho, houd het een beetje netjes!
4. Wat je zegt, ben je zelf!

uitzonderingen op de hoofdregels 

1. Zelfstandige naamwoorden met geen letterlijke, maar een versterkende betekenis: apetrots, beresterk, takkewijf

2. Unieke personen en zaken: Koninginnedag, hellevuur, maneschijn

3. Linkerdelen die al eindigen op -n, -en of -e: keukendeur

5. Samenstellingen waarbij de aparte delen onherkenbaar zijn: 

papegaai, bakkebaard, bullebak

6. Achtervoegels -loos en -lijk: kostelijk, kosteloos, plaatselijk

De (1) maffiabaas stuurde zijn (2) een liefdesbrief vanuit de gevangenis.

1. 1 = gewetenloze 2 = schattenbout
2. 1 = geweteloze 2 = schattebout
3. 1 = gewetenloze 2= schattebout
4. 1 = geweteloze 2= schattenbout

In een (1) bos haalden de jongens (2) uit totdat ze een heus (3) ontdekten. Dat vonden ze (4).

1. 1= pikkendonker, 2= kattenkwaad, 3=berenhol, 4= Reuzenspannend
2. 1= pikkedonker, 2 = kattekwaad, 3 = berehol, 4 = reuzespannend
3. 1 = pikkedonker 2= kattenkwaad, 3= berenhol, 4= reuzespannend
4. 1= pikkendonker, 2= kattekwaad 3 = berehol, 4 = reuzenspannend

Meneer de (1) denkt dat we op 30 april nog steeds (2) vieren.

1. 1 = Koekepeer 2= Koninginnedag
2. 1 = Koekenpeer 2 = Koninginnendag
3. 1= Koekenpeer 2= Koninginnedag
4. 1= Koekepeer 2 =Koninginnendag

Afsluiting

Noteer mogelijke vragen die je nu nog hebt

Maak van H4.5 opdrachten 7, 8 en 12 in je digitale schrift. Ook maak je evt Versterk jezelfopdrachten die je opkrijgt.