H3 Machtsuitbreiding en verzet: 1870-1918

De koloniale relatie tussen Nederland en Indonesië


3. Machtsuitbreiding en verzet (1870-1918)








Machtsuitbreiding en verzet: 1870-1942

1 / 34
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 4

In deze les zitten 34 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Onderdelen in deze les

De koloniale relatie tussen Nederland en Indonesië


3. Machtsuitbreiding en verzet (1870-1918)








Machtsuitbreiding en verzet: 1870-1942

Slide 1 - Tekstslide

Planning
  • Herhalen hoofdstuk 2
  • Uitleg H3 







Machtsuitbreiding en verzet: 1870-1942

Slide 2 - Tekstslide



Tijdens het Cultuurstelsel (1830-1870) moesten de Javaanse boeren producten aan Nederland leveren.

Welke producten waren dat?
A
aardappels en vlees
B
specerijen
C
brood en groente
D
koffie en suiker

Slide 3 - Quizvraag



Tijdens het Cultuurstelsel kregen de Javaanse vorsten geld van het Nederlandse bestuur.

Dit geld noemen we:
A
batig slot
B
plantloon
C
cultuurprocenten
D
pacht

Slide 4 - Quizvraag



De Javaanse vorsten dwongen de boeren meer te verbouwen dan eigenlijk verplicht was. Dit leverde de vorsten extra geld op.

De stelling is:
A
goed
B
fout

Slide 5 - Quizvraag



Waarom leidde het Cultuurstelsel tot hongersnoden?

Omdat de boeren
A
minder geld gingen verdienen.
B
steeds minder zin kregen om te werken.
C
veel producten voor de export moesten leveren

Slide 6 - Quizvraag



Een groep leden van de Tweede Kamer vond halverwege de 19e eeuw dat de Nederlandse regering moest stoppen met het Cultuurstelsel. Deze groep wilde dat zelfstandige ondernemers een bedrijf in Indonesië konden beginnen.
Hoe noemen we deze groep?
A
liberalen
B
communisten
C
socialisten
D
confessionelen

Slide 7 - Quizvraag

Deelvraag
Hoe werd Nederland in bijna heel Nederlands-Indïe de baas, en welke gevolgen had dat?

Slide 8 - Tekstslide

Kritiek van liberalen op cultuurstelsel?

Slide 9 - Open vraag

Liberalen in Nederland aan de macht (1848)
  • Cultuurstelsel wordt uitvoerd door de NHM, een staatsbedrijf. 

  • Liberalen willen economische vrijheid en niet dat de overheid zich bemoeit met de economie.

  • Ze willen dat óók particuliere ondernemers een bedrijf op Java kunnen starten

Slide 10 - Tekstslide

Grondwetswijziging 1848?

Slide 11 - Open vraag

Ondernemers in Indië (1)

  • Liberalen willen niet dat de overheid zich met de economie bemoeit

  • Steeds meer wetten maken vrij ondernemerschap mogelijk: Mijnwet (1850), Agrarische wet (1870), Suikerwet (1871)

Slide 12 - Tekstslide

Ondernemers in Indië (2)


  • Steeds meer Europese ondernemers gaan naar Indië

  • Niet alleen op Java en Sumatra maar ook in de Buitengewesten

Slide 13 - Tekstslide

🏵
🌴
🌴
🌴
🕳
🌴
🕳
🛢
🛢
🛢
Koffie
☕️
⚽️
🌴
🍚
🍚
🍚
🍚
🖇
🖇
🚬
🌴
🚬
Goud
🏵
🌴
🛢
🌴
🌴
☕️
🛢
🌴
🍭
🏵
🏵
☕️
Palmolie
🌴
Tabak
🚬
Aardolie
🛢
Suikerriet
🍭
Kolen
🕳
Rubber
⚽️
Rijst
🍚
Tin
🖇
Thee
🍵
🍵
🍵

Slide 14 - Tekstslide

Werken op de plantages
    • Plantages hebben arbeiders nodig

    • Vaak te weinig arbeiders (gebieden dunbevolkt)

    • Arbeiders worden voornamelijk uit China gehaald

    • Deze contractarbeiders worden koelies genoemd

    Slide 15 - Tekstslide

    Behandeling van de koelies
    • Werken keihard voor een laag loon

    • Koelies worden zeer slecht behandeld (lijfstraffen)

    • Opstanden worden keihard neergeslagen

    Slide 16 - Tekstslide

    De koloniale relatie tussen Nederland en Indonesië


    3. Machtsuitbreiding en verzet (1870-1918) deel II








    Machtsuitbreiding en verzet: 1870-1942

    Slide 17 - Tekstslide

    Planning
    • Herhalen hoofdstuk H3 deel 1
    • Uitleg H3 deel 2







    Machtsuitbreiding en verzet: 1870-1942

    Slide 18 - Tekstslide

    Welke kritiek hadden liberalen op het cultuurstelsel?

    Slide 19 - Open vraag

    Leg uit dat vanaf 1848 het cultuurstelsel stap voor stap wordt afgeschaft

    Slide 20 - Open vraag

    Wat bedoelen we met Koelies?

    Slide 21 - Open vraag

    Vragen over H3 deel 1?

    Slide 22 - Tekstslide

    Vanaf 1870: Nederland breidt zijn macht uit
    • Grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)

    • Bouw van het Suez-kanaal zorgt voor goede én veel kortere route naar Nederlands-Indië

    • Modern-imperialisme: uitbreiding van het aantal kolonies door Europese landen

    Slide 23 - Tekstslide

    Wat leveren koloniën Europese landen op?

    Slide 24 - Woordweb

    Nederlands Imperialisme (1)
    • Nederlandse versie van het modern imperialisme

    • Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) beschermt plantage-eigenaren

    • Begint met de harde acties na aanval op KNIL (1894: Lombok)

    Slide 25 - Tekstslide

    Nederlands Imperialisme (2)


    • Conflict met Atjeh (op het eiland Sumatra) wordt erger (1873-1909)

    • In 1910: heel Nederlands-Indië in bezit van Nederland

    Slide 26 - Tekstslide



    Wat was voor Nederland een reden om rond 1870 zijn grondgebied in Indonesië uit te breiden?
    A
    Nederland wilde de slavenhandel uitbreiden.
    B
    Nederland wilde er gevangenen naar toe kunnen sturen.
    C
    Nederland wilde het Cultuurstelsel uitbreiden.
    D
    Nederland wilde meer macht en aanzien krijgen in de wereld.

    Slide 27 - Quizvraag



    Na de afschaffing van het Cultuurstelsel kwamen er meer particuliere ondernemingen in Indonesië. Op deze ondernemingen ontstond een tekort aan arbeidskrachten.
    Op welke wijze werd dat tekort aan arbeidskrachten opgelost?
    A
    Door het aannemen van blanke Europeanen
    B
    Door het inhuren van contractarbeiders
    C
    Door het kopen van slaven

    Slide 28 - Quizvraag

    Slide 29 - Tekstslide

    Ethische politiek
    • Ontstaat rond 1900 in Nederland

    • Nederland wil iets terugdoen voor de Indonesische bevolking (Ereschuld)

    • Beschaving en cultuur bij brengen

    Slide 30 - Tekstslide

    De Ethische politiek bestond uit:
    • Verbetering van het onderwijs in Nederlands-Indië

    • Irregatie aanleggen voor betere oogsten

    • Emigratie bevorderen van dichtbevolkte naar dunbevolkte gebieden

    • Verbetering gezondheidszorg

    • Nederlandse Cultuur opleggen

    Slide 31 - Tekstslide

    De gevolgen van beter onderwijs
    • Sommige Indonesiërs gingen in Nederland studeren;

    • ..en leren daar over vrijheid en democratie

    • Gevolg: ontstaan nationalisme in Nederlands-Indië

    • Let op: Ook in andere kolonies ontstaat nationalisme

    Slide 32 - Tekstslide

    Hoe gaat Nederland om met het opkomend nationalisme?
    • Gematigde nationalisten mogen meepraten in de Volksraad (1918)

    • Voorlopig geen onafhankelijkheid (“Duurt nog wel een paar honderd jaar.”)

    • Volksraad stelt niet veel voor: mag alleen advies geven aan de regering

    Slide 33 - Tekstslide

    Aan de slag
    Maak opdracht 1 t/m 22 van H3

    Slide 34 - Tekstslide